اهمیت نقش شبکه های اجتماعی در فرهنگ سازی و حفاظت از رود خانه ها

به گزارش صدای ایران، امیر حاجی زاده فلاح-کارشناس ارشد سازه های آبی نوشت حقیقت غیر قابل انکار دنیای مدرن نقش تعیین کننده رسانه های محلی در فرآیند نوسازی، ایجاد فرهنگ سازی و توسعه یک کشور است. یافته‌های جدید نشان می‌دهند که میزان انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی می تواند گام موثری در جهت ایجاد فرهنگ سازی برای حفظ منابع طبیعی باشد.

رودخانه ها شاخص زیستگاه های آبهای جاری هستند که در مقابل آبهای ساکن همانند دریاچه ها و آبگیرها قرار دارند ، رودخانه ها درطی سالیان متمادی در مقایسه با دریاچه ها کمتر توانستنه اند ارزشهای زیستگاهی خود را به اثبات برسانند و از نظر حفاظت جایگاه مطمئنی برای خود دست و پا نمایند .

خصوصیات ویژه رودخانه ها همانند ناآرامی ، پویایی ذاتی و دامنه گسترده آنها که از کوهستانها تا دشتها ادامه می یابد امکان حفاظت ، کنترل ، نظارت ، و تحدید حدود آنها را حتی در گستره قلمرو ملی بعنوان یک زیستگاه بسیار دشوار می سازد . رودخانه ها شریانهای هر کشور محسوب میگردد .

نقشها و ابعاد چندگانه رودخانه ها در افزایش قابلیت زندگی جوامع در امتداد رودخانه ها در تاریخ پیدایش شهرها مشهود است و همچنین استفاده از آب برای کشاورزی و صنعت و اهداف خانگی ، حمل و نقل ، غذا ، تفریح ، استخراج مواد معدنی و همچنین زیستگاهی برای حیوانات و گیاهان از جمله ضرورت های اهمیت به آن می باشد.

رودخانه ها شریان های حیاتی زمین هستند اما عواملی مانند تخلیه فاضلاب، تصرف حریم رودخانه ها، سدسازی، بهره برداری ازمصالح شن وماسه از حریم وبستر رودخانه ها وتامین نشدن حقابه زیست محیطی برخی از عوامل تهدید رگ های زمین است که نفس این حوضه های آبی را به شماره درآورده است.

پهنه آبی رودخانه ‏ای تأثیرات به سزایی در زندگی انسان داشته است. آلوده کردن و آسیب رساندن به آن باعث تخریب اکوسیستم آبی شده و در نهایت خسارت جبران ناپذیری را ایجاد خواهد کرد.
همچنین جنگل زدایی در حوزه های آبخیزداری می تواند منجر به فرسایش خاک شود ، که خطر سیل و رانش زمین را افزایش می دهد و همچنین آب شرب آن را برای کشاورزی یا مصارف خانگی غیر قابل استفاده می کند.

در امتداد مسیر رودخانه ، جوامعی که در حاشیه رودخانه زندگی می کنند بیشتر درگیر مشکلاتی هستند که بر کیفیت و کمیت آب تأثیر می گذارد از جمله استفاده بیش از حد آب ، ریختن زباله های جامد ، تخلیه فاضلاب و ...
هنگامی که رودخانه های آلوده به دریا ها یا اقیانوس ها تخلیه می شوند ، مشکلات بیشتر می شوند از جمله زیستگاه موجودات دریایی را از بین می برد و باعث افزایش ضایعات دریایی ، به ویژه پلاستیک ها که وارد زنجیره غذایی می شود و در نهایت هنگام مصرف انسان منجربه تهدید سلامتی می شود .

رودخانه ها در حقیقت با مشکلات زیست محیطی زیادی روبرو هستند. این در حالی است که بیش از نیمی از آب آشامیدنی برای مصرف انسان از رودخانه ها تأمین می شود.

افرادی که در نزدیکی رودخانه ها زندگی می کنند ، سازمان های غیر دولتی و گروه های اجتماعی کارخانه ها و سایر موسسات تجاری نهادهای محلی استانی و دولتی و سایرجوامعی که در کنار رودخانه ها زندگی می کنند بیشتر تحت تأثیر این روندهای منفی قرار دارند. آلودگی آب آشامیدنی و از بین رفتن تنوع زیستی دو نگرانی مهم زیست محیطی هستند. جوامع می دانند که برای بقای آینده آنها از رودخانه ها بایستی به عنوان منبع اصلی آب آشامیدنی محافظت و نگهداری شود که متاسفانه عدم آگاهی و حتی بی علاقگی در شهروندان و جوامع عادی در مورد تأثیرات زندگی روزمره آنها بر روی رودخانه ها (ریختن زباله ، آلودگی و غیره) که منجربه افزایش این آلودگی ها می شود.

همانطور که گفته شد ، مشکلاتی که رودخانه ها با آن روبرو هستند پیچیده است و بنابراین راه حل ها نیز باید چند وجهی باشند ، و توسط رسانه های اجتماعی مختلف در سطوح مختلف اجرا شوند. جوامعی که در کنار رودخانه ها زندگی می کنند باید عامل اصلی اقدام های پیشگیرانه برای کاهش مشکلات مربوط به آلودگی رودخانه ها باشند.
باید برنامه هایی تدوین شود که به جوامع کمک کند تا برای بهبود وضعیت رودخانه هایی که در بستر آن زندگی می کنند ، اقدامی عملی انجام دهند. این کار را می توان با استفاده از یک آگاهی عمومی و یک کمپین و یا هشتگ در شبکه های اجتماعی انجام داد تا نشان داد چگونه هر کاری که به طور روزانه انجام می دهیم ، بر رودخانه های ما تأثیر منفی می گذارد اقداماتی از جمله :

-تجهیز واحدهای صنعتی به سیستم تصفیه فاضلاب برای استفاده دوباره از آن
-جلوگیری از ریختن حشره کش ها، ته مانده رنگ ها، حلال های شیمیایی، نفت، روغن موتور، ضد یخ و سایر مواد شیمیایی زیان آور در مجاری فاضلاب یا روی زمین
-استفاده از پاک کننده ها و مواد شوینده بدون فسفات
-استفاده از کودهای طبیعی به جای شیمیای در زمین های کشاورزی
-جمع آوری و دفع صحیح زباله ها برای جلوگیری از انواع آلودگی های میکروبی و شیمیایی آب های زیرزمینی
مشارکت کلید اصلی است تا طیف وسیعی از افرادی را که منابع و مهارتهای مختلفی را برای حل مشکلات دارند به مشارکت فراخواند.

اجرای طرحهای آموزشی نسبت به اهمیت و ارزش محیط زیست مانند آگاهی دهی عمومی درباره ارزش بالای آب از طریق رسانه های جمعی.

کنترل آلودگی آب از طریق ایجاد ممنوعیت ها به منظورجلوگیری ازآلودگی منابع آب درمحیط زیست توسط آن دسته از صنایعی که به نوعی باعث آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی می شوند.

جلوگیری از دفن مواد زائد و سموم شمیائی در مناطقی که احتمال د ارد در اثر بارندگی، سموم شمیائی آنها شسته شده و شیرابه مواد زائد به دریا، رود خانه،تالاب و… وارد شوند.

تا حد امکان سعی گردد فاضلابهای شهری وصنعتی بطور کامل تصفیه و سپس با کنترل به سیستمای آبی مانند رود خانه ها ریخته شوند. بنابراین با مصرف درست و بهینه آب سعی کنیم ارزش این موهبت الهی را پاس بداریم.

مدارس ، سازمان های غیردولتی ، دانشگاه ها ، مشاغل مستقر در نزدیکی رودخانه ها بایستی در این مشارکت شرکت داده شوند و هماهنگی کلی توسط دولت ها انجام می شود.

برخی از اقدامات اجرایی خوب در ایجاد فرهنگ سازی و حفاظت از رودخانه ها در سراسر جهان :
چارچوب ها و کمپین های سیاست گذاری شده برای حفاظت از رودخانه ها به روش های مختلفی قابل اجرا است. در کنار بسیاری از رودخانه های آسیا ، آمریکای شمالی و اروپا ، رودخانه ها به بخشهایی با طول های مختلف تقسیم شده اند (100-200 متر) و جوامع ساکن در امتداد یک بخش رودخانه مسئولیت نظارت و مدیریت بخش را بر عهده دارند.

برای پاکسازی کانالها در فیلیپین از یک مشارکت عمومی استفاده شد که بعد از فرآیند پاکسازی با ایجاد فرهنگ سازی با استفده از رسانه های محلی از آلودگی مجدد کانال جلوگیری شد.
تخریب بزرگراه و احیا رودخانه در سئول کره جنوبی
تخریب بزرگراهی که از مرکز پایتخت کره جنوبی می‌گذشت و احیای رودخانه و پارک به جای آن ثابت کرد که ابرشهرها را هم می‌توان تغییر داد.

از جمله رودهای Sumida ، Arakawa و که بیشتر این رودخانه ها تورهای گشت و گذار در "اتوبوس آبی" را ارائه می دهند که منظره ای بی نظیر از رودخانه ها به شهر می دهد.

Paris-Plages طرحی است که توسط دفتر شهردار پاریس اجرا می شود و هر تابستان سواحل مصنوعی موقت در امتداد رود سن در مرکز پاریس و از سال 2007 در امتداد شمال شرقی پاریس ایجاد می شود.
امیر حاجی زاده فلاح-مهندس ارشد سازه های آبی