وقتی در شهرهای بزرگ مثل تهران و کرج زندگی می کنید دوست دارید کمی از شلوغی و سرو صدا و ترافیک فاصله بگیرید و سری به طبیعت و روستا و هوای پاک بزنید اما برای سفری کوتاه و یکروزه پیشنهاد می کنیم به روستاهای اطراف تهران و کرج بروید . یکی از این روستاهای زیبا و تاریخی شهرستانک می باشد که هم روستایی با هوای پاک و طبیعتی شگفت انگیز است و هم تاریخی که با بازدید از قلعه های این روستا متوجه قدمت آن می شوید .در این مطلب راهنمای سفر به روستای زیبای شهرستانک را آورده ایم که با خواندن آن برنامه ریزی کنید و به این روستا سفر کنید .
نام قدیم شهرستانک، «شارسونک» بوده است و با توجه به یافته‌های تاریخی، قدمت آن به قرن ششم هجری قمری برمی‌گردد.زمین حاصلخیز، شیب مناسب زمین، رود دائمی شهرستانک و چشمه‌هایی که از البرز مرکزی سرچشمه می‌گیرند، کماکان این روستا را زنده نگه داشته‌اند و اگرچه این روستا تقریبا رو به نابودی و متروک شدن است، زیبایی‌های بی‌نظیر آن هنوز پا برجا است. با سفر به این روستا، علاوه بر لذت بردن از طبیعت، دوچرخه‌سواری، تماشای موتورسواران، پیک نیک، آب بازی و عکاسی، می‌توانید به دل تاریخ نیز سفر کنید و در میان جاذبه‌های تاریخی این منطقه به گشت و گذار بپردازید.

شهرستانک روستایی از توابع آسارای کرج است. این روستا بسیار خوش‌آب‌وهواست و در مرز دو استان تهران و البرز قرار گرفته. شهرستانک به خاطر طبیعت بی‌نظیرش و فاصله کمی که با تهران و کرج دارد، سالانه گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. این روستا جاده‌ای کوهستانی، دره‌ای سرسبز، باغ‌های میوه و کوچه‌باغ‌هایی زیبا دارد، که در سفرتان می‌توانید از قدم‌زدن در آن‌ها لذت ببرید.

در این مطلب می خوانید :

جاهای دیدنی شهرستانک فرهنگ مردم شهرستانک سوغات شهرستانک پوشش گیاهی و جانوری شهرستانک بهترین وقت سفر به شهرستانک امکانات شهرستانک توصیه های مهم سفر به شهرستانک وسایل لازم برای سفر به شهرستانک نحوه دسترسی به شهرستانک

جاهای دیدنی شهرستانک

کاخ ناصری شهرستانک

کاخ شهرستانک عمارت ییلاقی‌ای است که ناصرالدین‌شاه قاجار در این منطقه خوش‌آب‌وهوا ساخته و خیلی‌وقت‌ها برای شکار و استراحت در آن اقامت می‌کرده. کاخ ناصری معروف‌ترین جاذبه شهرستانک است که برای رسیدن با آن باید مسیری طولانی را پیاده‌روی کنید. اگر قصد رفتن به کاخ شهرستانک را دارید تصور نکنید با یک عمارت شاهانه طرف هستید، این روزها این کاخ که زمانی جلال و شکوه داشته به خرابه‌ای بدل شده که دیوارهایش پر است از دیوارنوشته‌هایی که گردشگران نوشته‌اند. در و پنجره‌ها و ستون‌های شکسته تصویر قشنگی از یک مکان تاریخی نیست. امیدواریم در آینده این عمارت بازسازی و از تخریبش جلوگیری شود.

از کاخ ناصری که به سمت شمال حرکت کنید، به چشمه زلالی به نام گل کیله می‌رسید. این چشمه از زیر سنگی می‌جوشد و به رودخانه می‌ریزد. اگر قصد دارید جایی بنشینید و ناهار بخورید، اطراف این چشمه انتخاب خوبی است، درختان میوه و طبیعت زیبای اطراف چشمه منظره زیبایی می‌سازد. البته برای رسیدن به کاخ و این چشمه باید یک پیاده‌روی طولانی را به جان بخرید.

معماری کاخ ناصری
کاخ ناصری دارای دو بخش اندرونی و بیرونی در یک محوطه ۸۰۰۰ متری است. مجموعه بیرونی این عمارت، حیاطی به شکل مستطیل است که در چهار تراز طراحی شده است؛ ورودی شاهی به شکل نیم‌دایره در تراز اول قرار داشت و ساختمان دیوان‌خانه در دو طبقه در تراز چهارم ساخته شده بود و مزین به کاغذ دیواری‌های روغنی آلمانی و گچ‌بری‌های سقفی بود.عمارت بیرونی در ابعاد ۱۲ در ۲۴ متر در دو طبقه در تراز سوم ساخته شده بود که در حال حاضر طبقه دوم تخریب شده است. در بخش شمال غربی کاخ ناصری و در مرز میان اندرونی و بیرونی، حمام خصوصی شاه قرار داشته است. بخش اندرونی نیز در دور تا دور دو حیاط کاخ ساخته شده‌ است. جالب است بدانید که این دو حیاط، به علت وجود شیب در دو تراز با اختلاف سطح سه متر طراحی و ساخته شده‌اند.
حیاط شمالی یا تحتانی با ابعاد ۱۸ در ۲۴ متر محل اقامت خدمه بوده است و حیاط جنوبی با ابعاد ۲۶ در ۴۰ متر به عنوان حرم‌سرا استفاده می‌شده است. اندرونی از لحاظ ساخت به کاروانسرا شباهت دارد؛ البته این شباهت در حیاط جنوبی بیشتر است. در مجموع ۱۹ اتاق در دو بخش شمالی و شرقی بنا به چشم می‌خورند.
وضعیت کنونی کاخ ناصری
این بنا، مشهورترین و مهم‌ترین جاذبه گردشگری و تاریخی روستای شهرستانک به شمار می‌آید؛ اگرچه نباید انتظار روبه‌رو شدن با عمارتی باشکوه را داشته باشید. متاسفانه در گذر زمان و با بی توجهی، شرایط جوی نامناسب و غارت و تخریب انسانی، کاخ ناصری تبدیل به خرابه‌ای شده است که دیوارهایش، پر از نوشته‌های گردشگران است.از اتفاقات مهم مربوط به کاخ ناصری می‌توان به بازسازی یکی از ساختمان‌های آن در سال ۱۳۴۸ شمسی در دوران حکومت پهلوی دوم با تصمیم فدراسیون کوهنوردی ایران به عنوان اقامتگاه موقت کوهنوردان و ثبت در فهرست آثار ملی ایران در ۱۶ شهریور ۱۳۷۶ با شماره ۱۹۲۵ اشاره کرد.
حرم‌سرای کاخ ناصری نیز که با گذشت زمان در زیر خاک مدفون شده بود، بالاخره در دهه ۸۰ خورشیدی، مورد توجه قرار گرفت و پایه‌های آن از زیر خاک بیرون کشیده شد. به مرور، کل بنای حرم‌سرا از خاک بیرون آورده شد و قسمتی از دیوارهای تخریب شده آن مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

تپه شنستون

تپه شنستون یا «شن ستان» در قسمت جنوب دره گل کیله شهرستانک با مجموعه‌ای از سفال‌هایی قرمزرنگ در قسمتی که باغ‌های میوه در بالای کوه به پایان می‌رسند، قرار دارد. زمین‌های تپه شنستون در گذشته برای کشت‌های دیم استفاده می‌شدند و به همین دلیل، قلوه‌سنگ‌های پراکنده در دامنه کوه جمع‌آوری شده و در نقاط مختلف دامنه روی هم انباشته شده‌اند.از آنجا که در دوران تاریخی، اغلب قبرستان‌ها در دامنه کوه ساخته می‌شدند و سفال‌هایی قرمزرنگ و متعلق به همان دوره در تپه شنستون وجود دارند، می‌توان حدس زد که قدمت این مکان به چادرنشینان دوران تاریخی برمی‌گردد.

کتیبه شهرستانک

در کنار کاخ شهرستانک، یک قطعه سنگ بسیار بزرگ با ارتفاع بیش از چهار متر وجود دارد که کتیبه‌ای روی آن کنده کاری شده است. به گفته مردم روستا در زمان استراحت ناصرالدین شاه در کاخ، این سنگ از صخره مشرف بر کاخ جدا شده و بدون ایجاد خسارتی در کنار کاخ قرار گرفته ‌است. بعد از این اتفاق، شاه قاجار دستور می‌دهد تا شرح این ماجرا را روی این سنگ بکنند؛ البته نوشته‌های روی سنگ دیگر خوانا نیست و شما فقط می‌توانید کنار آن عکس یادگاری بگیرید.

قلعه دزدبند

روی بلندترین قله کوه شهرستانک، بقایایی از یک بنای تاریخی دیده می‌شود. تاریخ ساخت این بنا را به دوران ساسانیان نسبت می‌دهند. اما از این بنا فقط پایه‌های اتاق‌ها و قسمتی از سقف یک اتاق باقی مانده است و مشخص نیست کاربری واقعی این بنا در گذشته چه بوده است.

درخت سرو اورس

درخت کهنسال سرو اورس که در میان محلی‌ها با نام «هورست» مشهور است، درختی با حداقل چند صد سال عمر است که ارتفاعی معادل ۱۷ متر و پهنایی در حدود ۱۴ متر دارد. برای رسیدن به این درخت کهن باید حدود ۲۰ دقیقه از سمت جنوب‌شرقی روستا از یک مسیر خاکی بالا بروید. شما می‌توانید در مسیر بازگشت از کاخ ناصری به آن سر بزنید و دوباره به روستا بازگردید.اگر راه رسیدن به آن را پیدا نکردید، از اهالی روستا کمک بخواهید تا مسیر را به شما نشان دهند. دهیاری شهرستانک در حال ساخت یک مسیر مناسب‌تر برای دسترسی به این درخت تاریخی است.برخی از افراد معتقد هستند که سرو اورس شهرستانک با قدمتی از ۲۸۰۰ سال قبل، کهنسال‌ترین موجود زنده ایران است و روزگار پرافتخار ایران را از پیش از امپراتوری بزرگ هخامنشیان تا به امروز در سینه خود حفظ کرده است.

چشمه گل کیله

با طی کردن مسافتی نه چندان طولانی در حدود ۲۰ دقیقه از کاخ ناصری به سمت شمال به چشمه‌ای زلال به نام چشمه گل کیله می‌رسید. این چشمه از زیر یک سنگ سرچشمه می‌گیرد و در نهایت به رودخانه می‌ریزد. اگر قصد دارید برای نهار، اتراق کنید و در جایی بنشینید، اطراف چشمه گل کیله انتخاب خوبی به نظر می‌آید. چشم‌انداز زیبای درختان میوه خودروی گردو، گیلاس و آلبالو و طبیعت زیبای اطراف چشمه، استراحت چند ساعته شما برای نهار را فرح‌بخش می‌کنند.البته باید بدانید که برای رسیدن به کاخ و چشمه گل کیله، یک مسافت پیاده‌روی طولانی در پیش دارید؛ اما اگر تا کاخ ناصری رفتید، حتما به سراغ این چشمه هم بروید و از تماشای طبیعت اطراف آن لذت ببرید.

رودخانه و آبشار شهرستانک

رودخانه نسبتا پرآب شهرستانک از وسط روستا می‌گذرد و در نهایت به رودخانه کرج می‌ریزد. شما می‌توانید از طبیعت زیبای اطراف رودخانه و آب گوارا و خالص آن لذت ببرید و عکس‌های زیبایی بگیرید. این رودخانه از چشمه گل کیله سرچشمه می‌گیرد که بالاتر از کاخ ناصری واقع شده است.مسیر این رودخانه قبل از رسیدن به رودخانه کرج، حدود ۱۵ کیلومتر است و درختان سر به فلک کشیده در کنار صدای روح‌نواز جریان آب، بیننده را از خود بی‌خود می‌کند. آب بازی در رودخانه شهرستانک، یکی از لذت‌بخش‌ترین فعالیت‌هایی است که می‌توان در این روستا انجام داد. البته باید همیشه حواستان به عمق رودخانه و خطرات احتمالی باشد.
در امتداد مسیر کاخ ناصری، قبل از رسیدن به چشمه گل کیله، یک آبشار کم ارتفاع و عریض وجود دارد که بازدید از آن، طراوت و شادابی فوق‌العاده‌ای به شما اهدا می‌کند.

فرهنگ مردم شهرستانک

پس از یک آتش‌سوزی گسترده در سال ۱۳۷۲، بیشتر خانه‌های روستا در آتش سوختند و با کم شدن جمعیت، خانه‌ها متروک و مخروبه شدند. تنها ساکنان دائمی روستا به نوسازی خانه‌های خود پرداختند و بقیه خانه‌ها به دلیل مهاجرت روستاییان، به حال خود رها شدند. البته بیشتر خانه‌های سوخته، قابل تعمیر هستند؛ اما درآمد کم اهالی روستا و هزینه‌های بالای مرمت، سبب مهاجرت یا تعمیرنکردن خانه‌ها شده است.

جمعیت این روستا بر پایه سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵ ، ۱,۰۴۸ نفر (۳۱۷ خانوار) بوده ‌است؛ اما باید بدانید که جمعیت روستا در فصول مختلف سال، متغیر است. باغداری، شغل اصلی مردم شهرستانک است و علاوه بر آن، مردم به دامداری، تولید محصولات لبنی، کشت غلات، پرورش زنبور عسل، جاجیم و شالبافی هم مشغول هستند. اهالی روستای شهرستانک، مسلمان هستند و به زبان فارسی و مازنی سخن می‌گویند.

حسین کریمان در جلد دوم کتاب قصران کوهسران نوشته ‌است:

منطقه قصران باستانی شامل مناطق لاوشان، فشم، شمشک، گاجره و روستاهای کوهپایه‌ای توچلال تا مناطق غربی رودخانه جاجرود. زبان عمومی مردم قصران لهجه‌ای از زبان باستانی پهلوی است که زبان طبری یا مازندرانی، که از ریشه زبان‌های دیرین ایرانی است و عربی و اندکی ترکی، بدان درآمیخته و از زبان دری نیز در قرون اسلامی تاثیر یافته ‌است و هر چه از ری به مازندران نزدیک‌تر شوند، بر میزان لهجه مازندرانی به همان نسبت افزوده می‌شود؛ چنان‌که در لهجه میگون و شهرستانک و لالان و زایگان و روته و گرمابدر و شمشک و دربندسر زبان مازندرانی غلبه دارد.

سوغات شهرستانک

گردو، انواع میوه، عسل، لبنیات، گیاهان دارویی مانند پونه و قارچ کوهی و جاجیم و شال از جمله سوغات‌های شهرستانک هستند. جالب است بدانید که اهالی شهرستانک، علاوه‌ بر مصرف زردآلوی تازه، آن را «پله» یا برگه‌برگه می‌کنند تا پس از خشک شدن به همراه هسته‌های آلوی تفت داده شده در نمک، به‌عنوان آجیل بخورند. پس از خرید برگه زردآلو نیز در شهرستانک غافل نشوید.

پوشش گیاهی و جانوری شهرستانک

انواع گیاهان دارویی و سبزیجاتی مانند پونه، الک شورک و قارچ کوهی، ریواس و غیره در شهرستانک می‌رویند که اهالی روستا آن‌ها را می‌چینند و خشک می‌کنند. در هر گوشه‌ای از این روستای ییلاقی، عطر و بوی این گیاهان و سبزیجات معطر به مشام می‌رسد و بیینده را مدهوش می‌کند.
از انواع گونه‌های جانوری که در شهرستانک زندگی می‌کنند، می‌توان به روباه، شغال، خرگوش، آهو، گرگ، قوچ، میش، بز کوهی و کبک اشاره کرد.

بهترین وقت سفر به شهرستانک

به عنوان راهنمای سفر به شهرستانک باید به بهترین زمان برای سفر به این روستا هم اشاره کنیم.آب و هوای شهرستانک، معتدل و سرد است و زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی معتدل و دلپذیر دارد. بیش از پنج ماه در سال در شهرستانک، یخبندان است و شهرستانک، یک روستای ییلاقی به شمار می‌آید. سفر به این روستای خارق‌العاده زیبا در هر فصلی، لطف خودش را دارد و بهترین زمان سفر به شهرستانک، کاملا به مناظر مورد علاقه شما بستگی دارد.هر فصلی در شهرستانک زیبایی خودش را دارد و این به سلیقه شما بسته‌ است که کدام مناظر را ترجیح بدهید. اگر بهار به این روستا سفر کنید،منظره‌ای از درختان پر شکوفه در برابرتان خواهد بود و می‌توانید با اجازه‌گرفتن از محلی‌ها از درختان توت و آلبالو میوه بچینید. فصل تابستان درختان سرسبز و باغ‌های میوه فضای زیبایی می‌سازند، اما حواستان باشد که همه این‌ باغ‌ها شخصی هستند و باید برای ورود به آن‌ها از صاحبانشان اجازه بگیرید.و اما پاییز! پاییز شهرستانک یکی از قشنگ‌ترین فصل‌های این منطقه است، آب‌وهوای معتدل این فصل و برگ‌های رنگارنگ درختان منظره‌ای بی‌نظیر می‌سازند. در این فصل می‌توانید از محلی‌ها توت و آلبالوی خشک بخرید.اگر از سرما فراری نیستید، از زمستان شهرستانک هم لذت خواهید برد و منظره درختان سفیدپوش حتما برایتان جذاب خواهد بود.

امکانات شهرستانک

اگر برای سفری یک‌روزه به شهرستانک می‌‌روید، بهتر است صبح زود راه بیفتید و تا عصر در این روستای زیبا به گشت و گذار بپردازید. در سفر به روستای شهرستانک، بهتر است وعده‌های غذایی خود را همراه ببرید؛ البته شاید بتوانید در روستا، آش یا یک غذای سبک پیدا کنید؛ اما فروشگاه یا مغازه‌ای که تمام اجناس مورد نیاز شما را داشته باشد، در شهرستانک وجود ندارد. ماست و پنیر محلی شهرستانک، نیز مشهور است و شما می‌توانید برای ناهار از مغازه آقای غلامی، ماست بگیرید که واقعا طعم لذیذ و بی‌نظیری دارد و بهتر است تجربه مزه کردن آن را از دست ندهید.

مسجد جامع، مسجد صاحب الزمان، مسجد صفا، حسینیه شهدا، مرکز بهداشت در داخل روستا و آلاچیق‌هایی برای برپایی کمپ، چندین سرویس بهداشتی و یک بوفه کوچک در کنار کاخ ناصری از امکانات این روستا هستند. شما می‌توانید برای نماز و استفاده از سرویس‌های بهداشتی به مسجدهای روستا بروید.

توصیه های مهم سفر به شهرستانک

چیدن میوه از باغ مردم روستا، بدون اجازه گرفتن از آن‌ها کار درستی نیست و در صورت تمایل، شما می‌توانید محصولات‌ آن‌ها را خریداری کنید. در نظر داشته باشید که ورود بدون اجازه به باغ، باعث ایجاد تنش میان اهالی و گردشگران می‌شود و مشکلاتی جدی به وجود می‌آورد.گشت و گذار در شهرستانک به صورت پیاده انجام می‌شود؛ برای همین بهتر است که از آمادگی جسمانی مناسبی برخوردار باشید و کفش و لباس مناسب بپوشید.امکانات رفاهی محدودی در شهرستانک وجود دارند؛ پس سعی کنید که تمام وسایل لازم برای سفر به این روستا را از قبل تهیه کنید.تابلوهای راهنمای زیادی در شهرستانک وجود ندارند؛ پس قبل از سفر به کمک گوگل مپ یا نقشه، مسیر حرکت خود را پیدا کنید یا از اهالی روستا کمک بگیرید. بهترین گزینه‌ای که در اختیار شما است، سفر با تورهای گردشگری به این منطقه است.

وسایل لازم برای سفر به شهرستانک

برای رفتن به شهرستانک وعده‌های غذایی‌تان را همراه ببرید. البته گاهی ممکن است بتوانید در روستا آش یا غذای سبکی تهیه کنید، اما فروشگاهی که همه اجناس مورد نیازتان را داشته باشد در این روستا وجود ندارد. لباس‌تان را هم با توجه به فصلی که سفر می‌کنید انتخاب کنید. در شهرستانک پیاده‌روی طولانی‌ای پیش رو خواهد داشت، پس کفش مناسب، کرم ضدآفتاب و در صورت تمایل باتوم کوهنوردی همراه داشته باشید.

نحوه دسترسی به شهرستانک

مسیر تهران تا شهرستانک: برای رسیدن به شهرستانک، باید از تهران به سمت کرج رانندگی کنید. بعد از کرج به سمت جاده چالوس بروید. بعد از گذشتن از آسارا و ماهان و درده، به دوراهی‌ای می‌رسید و تابلوی راهنما شما را به سمت شهرستانک هدایت می‌کند.فاصله تهران (میدان آزادی) تا شهرستانک از طریق آزادراه تهران شمال، حدود ۶۰ کیلومتر است و شما با یک ساعت رانندگی به آن می‌رسید. البته اگر می‌خواهید از جاده چالوس به شهرستانک بروید تا از پیچ و خم‌ها و زیبایی‌های این جاده خارق‌العاده لذت ببرید، مسیری دو ساعته با مسافت ۸۴ کیلومتر پیش روی شما است.
مسیر قله توچال تا شهرستانک: مسیر توچال مسیری برای کوهنوردان است. کوهنوردان می‌توانند از غرب توچال به‌سمت پایین حرکت کنند و بعد از ساعتی پیاده‌روی به شهرستانک برسند.
مسیر تهران تا شهرستانک از طریق جاده کرج-چالوس: در ابتدا باید از تهران به سمت کرج رانندگی کنید و بعد از رسیدن به شهر کرج، خروجی جاده چالوس را بروید. بعد از طی کردن حدود ۴۴ کیلومتر در جاده چالوس و پس از عبور از روستای آسارا و ماهان و درده و نرسیده به گچسر، در سمت راست جاده به دوراهی شهرستانک می‌رسید که بر سر آن، یک تابلوی سبز رنگ بزرگ وجود دارد و مسیر رسیدن به شهرستانک را به شما نشان می‌دهد. پس از پیچیدن در دو راهی، کافی است یک مسیر آسفالته ۱۰ کیلومتری (حدود ۱۰ دقیقه) را طی کنید تا به شهرستانک برسید.

مسیر تهران تا شهرستانک از طریق آزادراه تهران-شمال: در ابتدا باید از تهران به اتوبان شیخ فضل الله بروید و قبل از رسیدن به آزادراه تهران-کرج، از خروجی اتوبان آزادگان شمال، خارج شوید. از ابتدای این نقطه تا روستای شهرستانک، حدود ۵۰ کیلومتر راه است. اتوبان آزادگان، پس از عبور از اتوبان خرازی به آزادراه تهران-شمال تبدیل می‌شود. پس از طی کردن مسیری ۴۰ کیلومتری در آزادراه تهران-شمال باید وارد جاده چالوس شوید و پس از چند دقیقه از خروجی سمت چپ جاده، وارد جاده شهرستانک شوید تا با رانندگی در مسیری ۹ کیلومتری به شهرستانک برسید.
با وسایل حمل و نقل عمومی
مسیر با تاکسی یا اتوبوس‌های شمال: اگر قصد دارید با تاکسی یا اتوبوس‌هایی که از جاده چالوس به سمت شهرهای شمالی می‌روند، به شهرستانک سفر کنید، در دوراهی شهرستانک پیاده شوید و منتظر خودروهای عبوری شوید. البته در نظر داشته باشید که ممکن است در زمان برگشت، وسیله نقلیه مناسبی پیدا نکنید یا زمان زیادی معطل شوید؛ پس به شما توصیه می‌کنیم که با تورهای مسافرتی (از مبدا تهران یا کرج) یا وسیله نقلیه شخصی به شهرستانک بروید، مگر اینکه قصد داشته باشید از لب جاده تا روستا را هم پیاده بروید.
از هر مسیری که به شهرستانک رسیدید، ماشین خود را قبل از روستا در یک محوطه پارک کنید و از آنجا را به صورت پیاده ادامه دهید.