انشا چیست و چگونه یک انشا خوب بنویسیم + پرورش مهارت نوشتن انشا

این آموزش ها با توجه به توانایی و ذوق و سلیقه هـرآموزگار و دیـدگاه وی می تـواند گوناگون باشد اما به نظر من بهتر است این آموزش بدین گونه باشد :

۱- موضوعی که برای انشا انتخاب می شود باید کاملاً واضح و محدود باشد و توضیحات لازم در خصوص آن موضوع ارائه شود .

۲- چگونگی ربط دادن جملات و گسترش حوزه واژگان و افزایش کمیت جمله ها به طور خیلی ساده و خلاصه آموزش داده شود.

۳- تصاویری در اختیار دانش آموزان قرار دهیم و از آنها بخواهیم در مورد تصاویر چند سطری برای ما بنویسند.

۴- جملات درهم ریخته را با اندازه های متفاوت در اختیار آنها قرار دهیم تا آنها کامل نمایند.

۵- پاکیزه نویسی , رعایت اصول نگارش در دوره راهنمایی ، چگونگی تنظیم ساختار انشا و پیش نویس و پاکنویس نیز مورد تایید و پیگیری قرار گیرد.

۶- با تعریف یک کارتون یا داستان می توانند یک انشای خوب بنویسند ، البته بهتر است این کارتون نمایش داده شود یا داستان را خودشان بخوانند.

۷- در مناطق دو زبانه بهتر است از ابتدا دانش آموزان علاوه بر زبان مادری از زبان فارسی که زبان نوشتاری و معیار و ملاک ارزیابی ما می باشد،

به خوبی استفاده کنند و از زبان مادری در کلاس استفاده نکنند تا گنجینه ی لغات آنها افزایش یابد.

ساده‌ترین نوع انشاء است ؛ دانش‌آموز چیزهایی را که در اطراف خود می‌بیند یا می‌شنود یا احساس می‌کند وصف و تعریف می‌نماید.

انشاء تحقیقی ( گزارش‌نویسی)

برخی گزارش‌نویسی را نوعی انشای نقلی به حساب می‌آورند.

وقتی دانش‌آموزان به گردش علمی می‌روند معلم می‌تواند از آنها بخواهد که گزارش از آن روز تهیه کند.

غالباً برای تهیه گزارش نیاز به تحقیق،سؤال و جست و جو می باشد.

یعنی هر انشایی که نیاز به تحقیق و تفحص داشته باشد.

انشای نقلی

برای بیان سرگذشت خود یا دیگران به کار می رود یا معلم می تواند برای آموزش انشای نقلی تمرینات زیر را انجام دهد ؛

داستان‌گویی،نوشتن خلاصه متن خوانده شده نوشتن خلاصه کارهایی که در زمان معینی انجام شد مثلاً روز جمعه چه کار کرده.

برگرداندن شعر به زبان ساده و نثر امروز

معلم می‌تواند شعرهای مناسبی را از کتاب فارسی یا خارج از کتاب به دانش‌آموزان داده و بخواهد که اشعار را به نثر ساده امروز بنویسند ؛

شاگردان باید توجه کنند در این نوع نوشته از حاشیه رفتن خودداری کنند و تنها مفهوم را به زبان ساده و گویا و کوتاه بنویسند.

انشای تخیلی

محصول ذهن و ساخته و پرداخته افکار دانش‌آموز است و غالباً اساس خارجی ندارد.

این نوع انشاء فرصتی است برای شناخت افکار دانش‌آموز و گرایشات درونی او که در چه دنیایی و آرزوهای درست و غلط او چگونه است.

معلم می‌تواند شروع داستانی را بگوید و دانش‌آموزان آن را تمام کنند یا از شاگردان بخواهیم قلم،کاغذ،دفتر یا تخته سیاه و سرگذشت اشیاء را بیان کند.

خلاصه‌نویسی

موجب پرورش قدرت نویسندگی و گسترش از کودکان می شود و آنها را آماده می‌کند که در موقع لزوم بخوانند اصل مقصود یک درسی یا یک مقاله را استخراج نمایند.

نامه‌نگاری

نامه بیان کتبی موضوعی است برای مخاطبی که حضور ندارد .

نامه‌ای را که ما می‌نویسیم معرف شخصیت فرهنگ،ادب و ذوق و سلیقه ماست و باید همان اثر را در مخاطب بگذارد که شخصیت خود ما می‌گذارد.

درمقطع ابتدایی، معلم دلایل برتری انشاهای دانش آموزان را برای آنان بیان کند و نقاط قوت آنها را در این خصوص بیان می نماید

تا از این طریق دانش آموزان دیگر این نقاط را در نوشته های هفته های بعدی خود مورد توجه قرار دهند .

برخی از معیارها و برتری انشاها را می توان بدین عناوین بیان کرد:جمله بندی صحیحربط داشتن جمله ها با توجه به موضوعرعایت توالی زمانی و مکانی و عدم تکراری بودن آنرعایت جمله بندی و نوع جمله هاطولانی نبودن داستاناهداف آموزش انشا

یکی از اهداف اساسی درس انشاء در مدارس ، تقویت قوه ی استدلال ، تفکر و دقت دانش آموزان و تحریک آن ها به درست دیدن ،

درست شنیدن و سپس دیده و شنیده خود را به طرز ساده و روشن بیان کردن و نوشتن است

که این کار از جمله سازی ساده شروع و تا نوشتن مقاله در یک موضوع و کسب مهارت در نوشتن پیش می رود.

بنابراین هدف اساسی از آموزش انشاء کمک به شکوفایی استعداد های نهفته و پرورش آن ها و بلاخره خلق آثار ادبی است.

به طور خلاصه اهداف آموزش انشاء عبارتند از :آشنایی با قواعد درست نویسی ، رسم الخط، املاء و ویرایشایجاد نگرش مثبت در کاربرد انواع نوشته هاشکوفایی استعدادهای نهفتهبازگویی اندیشه ها واحساساتتقویت قوه ی توصیف، استدلال ، تفکر منطقی، دقت و تخیلتشخیص نوشته های درست از نادرستتقویت مهارت های چهارگانه ی زبان ( گوش دادن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن)ایجاد حس اعتماد به نفسعوامل و عناصر تشکیل دهنده ی انشا

انشاء از مواردی تشکیل می یابد که به عنوان عناصر تشکیل دهنده ی آن محسوب می گردد. این عناصر عبارتند از :

۱- کلمه ها و ترکیب ها

۲- مطالعه ی فراوان

۳- تفکر و استدلال

۴- توجه کافی

۵- استفاده از حافظه

۶- داشتن صبر و حوصله

۷- تمرین

۸- نوآوری و خلاقیت

روح دارد، زنده است،ارتباط برقرار می کند، میان خودش و مخاطب به یگانگی می رسد، دوام دارد و ماند گار است.

سه مرحله ی اساسی برای انشا:

قبل از نوشتن کودک در ابهام به سر می برد و ابهام ترس آور است.

بزرگ ترین مشکل در نوشتن، شروع آن است پس باید بن بست نوشتن را در هم شکست.

با مطالعه، گفت و گو، مشاهده، فضا سازی، ایجاد شبکه ی خورشیدی می توان گام های موثری در این راه برداشت.

مطالعه ابزاری برای روشن کردن ذهن است.

بعضی از موضوعات احساسی احتیاج به مشاهده دارد زیرا حس کردن و لمس کردن مهم تر از فقط شنیدن است.

فضا سازی که موجب آمادگی ذهنی می شود.

مرحله حین نوشتن انشا

در هنگام نوشتن آرامش ایجاد شود، توضیح داده نشود زیرا سیالی فکر به هم می خورد به قول اریکسون:

(راهنمایی نکنید، همدلی کنید)

معلم نیز با دانش آموزان شروع به نوشتن کند، ولی اولین نفر نباشد که می خواند.

اول در دفتر بنویسد بعد در کتاب وارد نماید(در کلاس چهارم و پنجم یک صفحه ی کامل برای انشا در نظر گرفته شده است.)

مرحله پس از نوشتن انشا

بعد از نوشتن هر دانش آموز می تواند متن خودش را بخواند.

دانش آموز دیگری می تواند، انشای دوستش را بخواند.

نوشته های آنان را با هم عوض کرده و از آنها می خواهیم تا انشای یکدیگر را بخوانند و نظر خویش را در پایین ورقه بنویسند.

انشای خود را در مراسم صبحگاهی بخوانند.

انشای خود را روی دیوار کلاس نصب کنند.

از دانش آموزان دعوت می شود انشای خود را در دفتر نزد همکاران بخوانند.

مطالب نوشته شده را برای روز نامه، مجلات و صدا و سیما ارسال کنند.

دفتری تحت عنوان (کتاب ما، کتاب همه) تهیه شود.

• پزیبا، زنده و متفاوت نوشتن
• درک کردن موضوع
• دارا بودن شروع و پایان مناسب
• پاکیزه نوشتن
• رعایت بند نویسی و جمله (علائم نگارشی)

هفت گام اساسی تا انشا نویسی خوب و ایده آل

همیشه در کلاس با دو گروه دانش آموز روبه رو هستیم آنهایی که با کتاب و قصه آشنایی دارند و آنهایی که خیلی با کتاب یا قصه خوانی ارتباط ندارند لذا باید کار را با قصه خوانی شروع کنیم.

گام اول

قصه خوانی برای بچه ها:

در اولین جلسه از بچه ها می خواهیم به داستان گوش دهند سپس از آنها می خواهیم برای جلسه ی بعد صحنه ای از آن داستان را نقاشی کنند

و با خود بیاورند بعد از بررسی نقاشی بچه ها قصه ی دیگری را می خوانیم.

به بچه ها توضیح می دهیم که هدفمان از نقاشی، درس نقاشی در زنگ هنر نیست،

بلکه می خواهیم بدانیم چقدر پایداری ذهنی دارند و یک قصه چقدر درذهن آنها پایدار می ماند.

گام دوم

نوشتن انشاهای کوتاه

بعد از ۴ یا ۵ قصه که گفته ایم و بچه ها راجع به آن نقاشی کردند از آنها می خواهیم سه خط درباره ی آن قصه بنویسند.

گام سوم

تقویت حس بینایی بچه ها

برای خوب نوشتن ابتدا لازم است که دنیا را خوب و درست ببینیم.

برای تقویت حس بینایی می توانیم از همین حوادث روزمره که در اطراف ما رخ می دهد استفاده کنیم در این کار می توانیم از پانتومیم و کولاژ استفاده کنیم.

چون در نمایش پانتومیم صدا وجود ندارد بچه ها سعی می کنند خوب نگاه کنند تا اطلاعات لازم را به دست آورند.

گام چهارم

تقویت حس شنوایی بچه ها

نواری از صداهای گوناگون مثل صدای آب، باد، بوق خودرو، گریه ی نوزاد و…..

که قبلا ضبط کرده ایم در کلاس پخش می کنیم تا بچه ها به این صدا ها گوش دهند و با هم درباره ی هرکدام صحبت کنند

هدف این است که بدانند برای نوشتن لازم است به صداهای اطرافشان نیز توجه کنند.

گام پنجم

نوشتن انشا از این گام آغاز می شود

این بار دیگر انشا سه سطر نیست و باید یک انشا مورد قبول در چند سطر بنویسد.

کار نوشتن در منزل نیز از همین مرحله آغاز می شود.

برای بار اول هم خود معلم همراه دانش آموزان انشا بنویسد و با خواندن انشایش به طور غیر مستقیم به بچه ها آموزش می دهد.

گام ششم

نوشتن انشا به صورت گروهی

در این گام موضوعی را مطرح می کنیم و از دانش آموزان می خواهیم جملاتی درباره ی آن بگویند تا روی تابلو بنویسیم.

سپس از آنها می خواهیم با استفاده از این جمله ها انشا بنویسند در واقع این انشای گروهی به نوعی مرتب کردن همان جمله هایی است که خودشان گفته اند.

سپس جمله های تکراری را حذف یا اصلاح می کنیم و با کمک دانش آموزان بازنویسی و ویرایش می کنیم.

گام هفتم

این مرحله سکوی پرش دانش آموزان به سوی دنیای نوشتن است.

از جمله راهکارهای عملی تقویت انشا که می شود در کلاس درس آن را مبنای آموزش قرار داد به موارد ذیل اشاره می شود :

افزایش حوزه واژگان دانش آموزان با استفاده از طراحی بازی های کلاسی

تقویت مهارت جمله سازی، از طریق نوعی بازی و مسابقه کلاسی

نوشتن انشا در کلاس درس

نوشتن انشا گروهی

آموزش نقد صحیح انشا

ارزیابی به گونه توصیفی بخصوص درابتدای سال تحصیلی

استفاده از موضوع های واگرا

تکمیل داستان های نیمه تمام

تلفیق درس انشا با سایر دروس

انشا شفاهی می تواند نقش زیادی در تقویت مهارت انشا نویسی داشته باشد.

تشویق دانش آموزان به کتاب خوانی ،معرفی کتاب های مناسب با گروه سنی دانش آموزان

استفاده از عروسک های دستی واجرای نمایش های عروسکی در کلاس

آموزش استوره ها، سمبل ها ، نمادها

برای تشویق دانش آموزان از کتاب های مناسب برای جایزه دادن استفاده کنیم.

تصاویر مناسبی انتخاب کرده ودر مورد آن در کلاس درس بحث و گفت وگو کنیم.

 

🔔 مطالب مرتبط دیگر 🔔

انشا در مورد کرونا

انشا عید نوروز

انشا در مورد شب یلدا

انشا در مورد امام رضا

انشا نماز

انشا پاییز

انشا ازاد