آداب و سنن مردم پاکستان در جشن نوروز

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، جشن بهاری و عید نوروز سنت مشترک کشورهای جمهوری اسلامی ایران، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه و برخی دیگر از کشورهای آسیای میانه است.

مجمع عمومی سازمان ملل روز اول فروردین (۲۱ ماه مارس) را به عنوان روز جهانی عید نوروز، با ریشه ایرانی به رسمیت شناخته و آن را در تقویم خود جای داده است.

نمایش آداب و فرهنگ ایرانی به صورت برگزاری نمایشگاهها و جشن‌های مختلف در مراکز فرهنگی بویژه دانشگاهها در پاکستان و کشورهایی که با زبان فارسی آشنایی دارند با استقبال پر شوری از سوی دانشجویان و مردم مسلمان این کشورها همراه می‌شود.

جشن‌های نوروزی و مراسم آغاز فصل بهار در پاکستان در مناطق ایالات بلوچستان (شهرهای کویته، جعفرآباد، مکران، گوادر) ، ایالت گلگیت – بلتستان (شهرهای گلگیت، اسکردو، هنزه، استور، چیترال) ، ایالت خیبرپختونخوا (شهرهای پیشاور، سوات، بنو و برخی از مناطق قبایلی) و شهرهای مختلف ایالت پنجاب در شرق این کشور برگزار می‌شود.

حکایت نوروز در ایرانِ کوچک

از رسوم سنتی عید نوروز در پاکستان بویژه در ایالت گلگیت-بلتستان در شمال این کشور معروف به «ایرانِ کوچک» ؛ می‌توان به هدیه دادن تخم مرغ‌های رنگی به یکدیگر، رفت و آمد به منازل اقوام و بازی و تماشای بازی چوگان اشاره کرد.

شهر رویایی «اِسکردو» در شمال پاکستان که بی‌شک میعادگاه تمامی کوهنوردان حرفه‌ای جهان است، شهرتی فراوان دارد. مردم ساده و بی‌پیرایه این شهر قرابتی فراوان با انقلاب اسلامی ایران دارند و بی‌دلیل نیست که این شهر را ایران کوچک می‌نامند.

عید نوروز و ایام فرا رسیدن فصل بهار در ایالات بلوچستان و پنجاب نیز با حضور مردم در دامن سبز طبیعت، اجرای برنامه‌های سنتی از جمله پریدن از روی آتش به معنای اینکه باعث پاک شدن گناهان می‌شود، جشن گرفته می‌شود.

هرچند به دلیل شیوع ویروس کرونا در برخی شهرهای ایالت پنجاب باعث شده تا جشنواره‌های مردمی به مناسبت فصل بهار و نوروز لغو شود اما این وضعیت در شمال پاکستان متفاوت است و با توجه به کنترل وضعیت کرونا در مناطق گلگیت بلتستان و منطقه کشمیر (تحت کنترل دولت اسلام‌آباد) جشن‌های نوروز عالم افروز با حضور علاقه مندان برگزار می‌شود.

جامعه زرتشتیان و جمعیت زیادی از پناهندگان افغانستان که در مناطق مختلف پاکستان سکونت دارند نیز عید نوروز را با دید و بازدیدهای خانوادگی و حضور در پارک‌ها جشن می‌گیرند.

بر اساس سرشماری سال ۱۳۷۷ شمسی (۱۹۹۸ میلادی) ، مذهب زرتشتی در پاکستان با جمعیتی حدود ۲۰ هزار نفر به عنوان کم جمعیت‌ترین گروه اقلیتی این کشور به شمار می‌رود.

برنامه‌های نمایندگی‌های فرهنگی ایران در پاکستان

همزمان با فرارسیدن سال نو و فصل بهار، خانه‌های فرهنگ کشورمان در شهرهای پاکستان نیز با مشارکت نهادهای فرهنگی و هنری این کشور اقدام به برگزاری برنامه‌های مختلف با هدف تبیین مشترکات تاریخی، فرهنگی و تمدن میان دو کشور می‌کنند.

در شهر پیشاور مرکز ایالت خیبرپختونخوا در شمال غرب پاکستان، نمایشگاه مجازی ۳بعدی به مناسبت سال نو ۱۴۰۰ توسط خانه فرهنگ ایران برگزار شد.

مسوولان نمایندگی‌های فرهنگی ایران در شهرهای راولپندی، اسلام‌آباد، کویته، کراچی و مولتان نیز به مناسبت رویداد باستانی نوروز برنامه‌هایی را براساس تمهیدات بهداشتی تدارک خواهند دید.

در مجموع پاکستان به عنوان همسایه ایران جنوب غربی و کشوری مسلمان به حساب می‌آید که با توجه به تاثیرات فرهنگ ایرانی که بر روی فرهنگ، زبان؛ آداب و سنن پاکستان گذاشته شده؛ مشترکات فراوانی بین دو کشور وجود دارد که یکی از آن‌ها جشن نوروز است.

هر ساله، با فرا رسیدن ماه (فوریه و مارس) همزمان با نزدیک شدن فصل بهار، در کشورهای آسیای جنوبی بویژه هند و پاکستان، مراسمی تحت عنوان جشن بهاران (بَسَنت) برگزار می‌شود که این روز را با هوا کردن بادبادکهای گوناگون جشن می‌گیرند.

این جشن در سراسر پاکستان برگزار می‌شود و تقریبا همه در آن شرکت می‌کنند و از نمایش‌های حیوانات گرفته تا بازی‌های سنتی، قومی و بین المللی مانند کشتی، دو و میدانی، هاکی، فوتبال، تنیس و همچنین اسب سواری و اسب دوانی و مهمتر از همه نیزه بازی و کبدی و غیره اجرا می‌شود.

از آداب و رسوم عید نوروز در میان مردم پاکستان، می‌توان به خانه تکانی یا به عبارتی پاکیزه کردن خانه، پوشیدن لباس نو، تهیه و پخت انواع شیرینی‌ها از قبیل (لدو، گلاب جامن، رس گهوله، کیک، برفی، شکرپاره، کرم رول، سوهان حلوا) همچنین پختن غذاهای معروف این ایام اشاره کرد.

در نواحی گلگیت و بلتستان در شمال پاکستان برگزاری جشن نوروز همراه با اجرای برنامه‌های آتش بازی و تیراندازی و چوگان می‌باشد.

شیعیان پاکستانی نیز عمدتا در ایالت پنجاب بویژه شهر لاهور مرکز این ایالت جشن‌های نوروز را مانند ایران برگزار می‌کنند.

شیعیان پاکستانی این ایام را منتسب به حضرت امیرالمومنین امام علی علیه السلام می‌دانند که در حقیقت همان جشن غدیر خم است و بطور معمول در ۲۱ مارس (اول فروردین) برگزار می‌شود.

آن‌ها معتقدند روزی که پیامبر گرامی اسلامی حضرت محمد (ص) در یک اجتماع ۱۲۴ هزار نفری از اصحاب خودشان، به حکم پروردگار، حدیث معروف غدیر را خواندند و حضرت امیر را به جانشینی خود معرفی کردند، مصادف با روز ۲۱ مارس همزمان با ۱۸ ذی الحجه و مصادف با اول بهار بوده است. لذا در این ایام شادی کرده و لباس نو می‌پوشند.

ایرانیان مقیم پاکستان نیز در اولین روز بهار پس از تحویل سال نو در مراکز دیپلماتیک کشورمان در شهرهای ˈاسلام‌آباد، راولپندی، پیشاور، لاهور، کویته، کراچی و حیدرآبادˈ براساس پروتکل‌های بهداشتی مراسم عید نوروز و تحویل سال نو را با برپایی جشنهایی برگزار می‌کنند.

هر ساله در زمان تحویل سال نو؛ مجتمع آموزشی امام حسین (ع) در مجتمع مسکونی سفارت کشورمان در شهر اسلام‌آباد نیز میزبان برگزاری جشن باشکوهی با حضور ایرانیان مقیم است.

در این مراسم که همه ساله در شهر اسلام‌آباد برگزار می‌شود؛ سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان، کارکنان سفارت، روسای نهادهای ایرانی و کادر آموزشی مجتمع امام حسین علیه السلام اسلام‌آباد بهمراه خانواده‌ای آنان حضور داشته و گروههای قرآنی، فرهنگی و موسیقی نیز برنامه های متنوعی در این خصوص برگزار می‌کنند.