مایکروسافت نسل قبل کنسول‌های بازی را با دستگاهی ضعیف‌تر و گران‌تر و مجموعه‌ای از سیاست‌های اشتباه شروع کرد؛ اما این بار ردموندی‌ها تصمیم گرفته‌اند تا با ساخت و طراحی کنسولی که ۴ برابر از ایکس باکس وان ایکس قوی‌تر است، عنوان «قوی‌ترین کنسول جهان» را به‌هر قیمتی به‌دست بیاورند. باتوجه به استفاده‌ی مکرر از این عبارت در تبلیغ‌های ایکس باکس، به‌نظر می‌رسد مایکروسافت از عملکرد تیم سخت‌افزاری خود رضایت دارد.

تجربه‌ی بازی 4K با نرخ بالغ‌بر ۱۲۰ فریم‌برثانیه و پشتیبانی از محتوای 8K HDR؛ مایکروسافت با کنسول نسل نهمی‌اش اهداف جاه‌طلبانه‌ای را دنبال می‌کند؛ اما آیا پردازنده‌ی مرکزی ۸ هسته‌ای Zen 2، پردازنده‌ی گرافیکی ۱۲ ترافلاپسی RDNA 2 و حافظه‌ی SSD سفارشی‌شده‌ی ایکس باکس سری ایکس می‌تواند به این اهداف جامه‌ی عمل بپوشاند؟ با بررسی ایکس باکس سری ایکس همراه زومیت باشید.

طراحی و درگاه‌های ایکس باکس سری ایکس

برخلاف سونی که کنسول نسل نهمی‌اش را با ظاهری فضایی و منحصربه‌فرد روانه‌ی بازار کرد، مایکروسافت روند کاملا متفاوتی را در پیش گرفت و زبان طراحی مینیمالیستی و ساده‌ای را برای ایکس باکس سری ایکس برگزید؛ مکعب‌مستطیلی به‌رنگ مشکی مات که تقریبا با دکوراسیون هر خانه‌ای هم‌خوانی دارد و به‌سادگی بین سایر لوازم خانه محو می‌شود!

با وزن ۴٫۴ کیلوگرمی و ابعاد ۳۰۱ × ۱۵۱ × ۱۵۱ میلی‌متری‌، ایکس باکس سری ایکس ۱۰۰ گرم از پلی استیشن ۵ سبک‌تر است و ۳۴٫۹ درصد فضای کمتری درمقایسه‌با کنسول نسل نهمی سونی اشغال می‌کند. کنسول جدید مایکروسافت را می‌توان در هر دو حالت افقی و عمودی استفاده کرد؛ اما نسبت ابعاد برج‌مانند دستگاه و شکل قرارگیری کلید X نشان می‌‌دهد که ردموندی‌ها حالت عمودی را به افقی ترجیح می‌دهند.

برای قرار دادن پلی استیشن ۵ به‌صورت افقی، کاربر باید پایه‌ی دستگاه را از بخش زیرین جدا کرده و به پهلوی آن متصل کند؛ اما به‌لطف وجود پایه‌های لاستیکی کوچکی در وجه کناری ایکس باکس سری ایکس، برای استفاده از کنسول جدید مایکروسافت در حالت افقی، صرفا باید کنسول را ۹۰ درجه به‌صورت ساعت‌گرد بچرخانید؛ البته در چنین شرایطی پایه‌ی ثابت در بخش زیرین نمایان خواهد شد که شاید برای برخی ناخوشایند باشد. به‌نظر نگارنده، بهترین نوع قرارگیری کنسول، حالت عمودی است.

متأسفانه در کنسول نسل نهمی مایکروسافت از درگاه USB Type-C خبری نیست؛ دستگاه در مجموع از سه درگاه USB 3.1 Gen 1 Type-A با پهنای باند ۵ گیگابیت‌برثانیه به‌‌همراه یک درگاه HDMI 2.1، یک درگاه اترنت گیگابیتی و یک درگاه اختصاصی برای کارت‌های حافظه‌ی یک ترابایتی بهره می‌گیرد. از سوی دیگر برخلاف کنسول سونی، ایکس باکس سری ایکس از اتصال Wi-Fi 6 پشتیبانی نمی‌کند و صرفا با شبکه‌های Wi-Fi 5 سازگاری دارد.

طراحی مینیمالیستی و جمع‌وجور سری ایکس با هر نوع دکوراسیونی هماهنگی دارد

در نمای جلویی Xbox Series X تنها کلید ایکس باکس (X)، کلید شناسایی کنترلر، کلید Eject دیسک، شکاف قرارگیری دیسک بازی و یک پورت USB 3.1 به‌چشم می‌خورد. زیر کنسول پایه‌ای با لبه‌های لاستیکی وجود دارد تا راه را برای ورود جریان هوا به داخل کنسول باز نگه دارد. در نمای پشتی، باقی پورت‌های USB 3.1 به‌همراه درگاه HDMI، اترنت، شکاف کارت حافظه‌، قفل کنزینگتون و ورودی برق قرار گرفته‌اند.

وجه بالایی مشبک ایکس باکس سری ایکس با سطح مقعر و ته‌مایه‌ای از رنگ سبز در بخش زیرینش، ظاهری منحصربه‌فرد و جذاب به دستگاه می‌بخشد. ترکیب سطح مقعر وجه بالایی کنسول و لایه‌ی سبز زیر آن، از فواصل دور، دایره‌‌ای به‌رنگ سبز را به‌نمایش می‌گذارد؛ اما هرچه به دستگاه نزدیک می‌شوید، این دایره رفته‌رفته وسیع‌تر می‌شود و در نهایت کل وجه بالایی را می‌پوشاند.

طراحی مینیمالیستی ایکس باکس سری ایکس کاربر را به‌وجد نمی‌آورد؛ اما به دل می‌نشیند و به‌خوبی با دکوراسیون خانه هماهنگ می‌شود. ما عملکرد مهندسان مایکروسافت را در جای‌دادن قطعات قدرتمند ایکس باکس سری ایکس داخل چنین بدنه‌ی جمع‌وجور و کوچکی را می‌ستاییم؛ اما جدا نشدن پایه و برجای‌ماندن آثار انگشت روی بدنه‌ی کنسول را جزو نقاط ضعف طراحی می‌دانیم.

کنترلر ایکس باکس سری ایکس

کنترلر پلی استیشن ۵ پیشرفت‌های چشمگیری تجربه می‌کند و به‌نوعی اکنون یکی از ویژگی‌های کلیدی کنسول سونی به‌حساب می‌آید؛ اما در نقطه‌ی مقابل، ردموندی‌ها تغییرات اندک و ریزی را در کنترلر ایکس باکس سری ایکس ایجاد کرده‌اند. اضافه‌شدن بافت ریزی روی تریگرها و بخش زیرین، D-pad چندجهته، کلید اختصاصی برای اشتراک‌گذاری محتوا و درگاه USB Type-C از جمله‌ی مهم‌ترین تفاوت‌های کنترلر جدید با نسل گذشته است.

با ابعاد ۶۱ × ۱۰۲ × ۱۵۳ میلی‌متری، وزن ۲۸۷ گرمی (به‌همراه باتری) و بافت ریز موجود در بخش زیرین، کنترلر به‌خوبی در دست می‌نشیند. این بافت ریز روی سطح تریگرها نیز وجود دارد که از لیز خوردن انگشت به‌خصوص هنگام تعریق دست، جلوگیری می‌کند.

D-pad کنترلر جدید اکنون فرمی دایره‌ای و مقعر دارد و امکان حرکت آسان‌تر در جهت‌هایی غیر از چهار جهت اصلی را فراهم می‌آورد، از سوی دیگر D-pad‌ جدید عملکرد دقیق‌تر و بازخورد خوشایندتری به فشرده‌شدن دارد.

کنترلر ایکس باکس؛ به سری که درد نمی‌کند، دستمال نبند!

اضافه‌شدن کلید Share به کنترلر جدید ایکس باکس، فرایند اشتراک‌گذاری را آسان‌تر می‌کند؛ اکنون به‌صورت پیش‌فرض فشردن کوتاه کلید، برای ثبت اسکرین‌شات و فشردن یک‌ثانیه‌ای کلید برای آغاز ضبط ویدئو به‌کار می‌رود؛ البته می‌توان عملکرد کلید Share را به‌دلخواه تغییر داد.

کنترلر جدید ایکس باکس نیز انرژی موردنیاز خود را از دو باتری AA تأمین می‌کنند و از باتری داخلی با قابلیت شارژ خبری نیست. این کنترلر همانند گذشته از پروتکل بی‌سیم Xbox برای اتصال به کنسول بهره می‌گیرد؛ اما اکنون اتصال به سایر دستگاه‌ها از طریق Bluetooth Low-Energy انجام می‌شود که به‌خودی خود می‌تواند بر شارژدهی کنترلر بیافزاید؛ به‌گفته‌ی مایکروسافت کنترلر جدید تا ۴۰ ساعت می‌تواند کاربر را همراهی کند.

مایکروسافت می‌گوید پروتکل اختصاصی Xbox برای اتصال بی‌سیم به کنسول از قابلیت جدیدی به‌نام Dynamic Latency Input بهره می‌گیرد که با افزایش دفعات فراخوانی کنترلر برای دریافت فرامین، نرخ تأخیر و تعداد خطاها را کاهش می‌دهد.

سازگاری با نسخه‌های قدیمی همواره جزو نقاط قوت کنسول‌های مایکروسافت و تجهیزات مرتبط با آن بوده است و این مورد در مورد کنسول‌های نسل نهمی ردموند نیز صدق می‌کند؛ کنترلر جدید ایکس باکس را می‌توان با نسل‌ قبل و کنترلر نسل قبل را می‌توان با نسل نهم استفاده کرد.

نرم‌افزار و رابط کاربری ایکس باکس سری ایکس

ایکس باکس سری اس و سری ایکس رابط کاربری مختص خودشان ندارند و همان رابط کاربری کنسول ایکس باکس وان با آخرین به‌روزرسانی را روی کنسول‌های نسل نهم خواهید یافت؛ اما رابط کاربری ایکس باکس سری اس با توجه به مشخصات سخت‌افزاری کنسول از امکانات بیشتری برخوردار است.

رابط کاربری ایکس باکس حس‌وحال نسل نهمی ندارد

داشبورد سری اس به مراتب سریع‌تر از داشبورد ایکس‌باکس وان است و در زمان ورود/خروج از بازی‌ها و جابه‌جایی بین منوهای مختلف و حتی ایکس‌باکس لایو، سرعت عملکرد و تجربه‌ی روان‌تر کنسول را حس خواهید کرد.

رابط کاربری ایکس باکس شلوغ و گمراه‌کننده است و احتمالا کاربران جدید را سردرگم کند. در رابط کاربری ایکس باکس دکمه‌ی Guide یا همان دکمه‌ی X همیشه‌روشن و بزرگ در وسط کنترلر نقش مهی ایفا می‌کند. با فشردن دکمه‌ی X می‌توانید به منوی Settings، منوی دوستان، بخش گفت‌وگوها و کلی تنظیمات جدید دسترسی داشته باشید. حتی می‌توانید در کمترین زمان به بخش اچیومنت‌ها دسترسی پیدا کنید و ببینید کدام یک از اچیومنت‌ها را می‌شود سریع‌تر کسب کرد.

رابط کاربری کنسول‌های مایکروسافت به کاربران امکان می‌دهد که مدیریت خوبی روی فضای حافظه‌ی ذخیره‌سازی داشته باشند. امکان حذف بخشی از یک بازی را خواهید داشت و می‌توانید فایل‌های بازی را روی حافظه‌ی خارجی کپی کنید. حتی می‌توانید بازی دانلودشده را به هارد اکسترنال انتقال دهید تا دوستتان برای تجربه‌ی بازی نیازی به دانلود مجدد نداشته باشد. امکان فیلتر بازی‌ها با توجه به ویژگی‌هایشان وجود دارد؛ مثلا می‌توانید بازی‌ها را براساس نرخ فریم، وضوح تصویر، پشتیبانی از ری-تریسنیگ و موارد دیگر دسته‌بندی کنید.

بخش فروشگاه مایکروسافت سریع‌تر در دسترس کاربران قرار می‌گیرد و اکنون اطلاعات بسیار زیادی درباره‌ی بازی‌ها ارائه می‌دهد. ازآنجایی‌که ایکس باکس توانایی اجرای بازی‌ کنسول‌های قبلی را دارد، بازی‌ها به شکلی دسته‌بندی شده‌اند که متوجه شوید کدام بازی‌ها روی سری اس یا سری ایکس بهتر اجرا می‌شوند. مثلا روی آیکون بازی‌هایی مانند Gears 5 و FIFA 21 عبارت X/S را مشاهده می‌کنید که نشان می‌دهد روی سری ایکس و سری اس بهتر اجرا می‌شوند.

امکان شخصی‌سازی محیط داشبورد را هم خواهید داشت؛ می‌توانید رنگ‌ منوها و مدل دسته‌بندی‌ها آن را تغییر دهید. در اینکه داشبورد ایکس‌باکس جذابیت چندان زیادی ندارد و چندان هم سرراست نیست شکی وجود ندارد، اما امکانات بسیار زیادی را در اختیار گیمرها قرار می‌دهد و همین موضوع یکی از نقاط قوت آن به حساب می‌آید. امیدواریم که در آینده و با به‌روزرسانی‌های جدید داشبورد بهتری را روی کنسول‌های مایکروسافت مشاهده کنیم.

استفاده از شبکه‌ی ایکس باکس لایو و قابلیت‌های آنلاین سری اس در کشور ما بدون دردسر نیست. به دلیل تحریم‌های آمریکا، نمی‌توان به شبکه‌ی لایو متصل شد و از خدمات آنلاین ایکس باکس استفاده کرد؛ اما همیشه راهی وجود دارد که بتوانید بدون دردسر به ایکس باکس لایو متصل شوید، بازی بخرید و حتی آنلاین بازی کنید. برای اینکار باید از DNS استفاده کنید که با کمی‌ جست‌وجو بدان دست خواهید یافت.

سخت‌افزار ایکس باکس سری ایکس

«سریع‌ترین و قدرتمندترین ایکس‌باکس تاریخ، تجربه‌ی بازی 4K حقیقی با نرخ فریم بالغ‌بر ۱۲۰ فریم‌برثانیه و 8K HDR»؛ مایکروسافت ادعاهای بزرگی را با کنسول نهمی‌اش سر می‌دهد؛ ادعاهایی که از قدرت محاسباتی ۱۲ ترافلاپسی پردازنده‌ی گرافیکی، پردازنده‌ی مبتنی‌بر معماری Zen 2، حافظه‌ی SSD پرسرعت و معماری اختصاصی Xbox Velocity در کنسول ایکس باکس سری ایکس یا «پروژه‌ی اسکارلت» نشأت می‌گیرد.

قلب تپنده‌ی ایکس باکس سری ایکس، سیستم‌-روی-‌یک‌-چیپی با نام اسکارلت است که توسط TSMC برمبنای لیتوگرافی ۷ نانومتری N7 این شرکت تولید می‌شود. تراشه‌ی اسکارلت با مساحت ۳۶۰٫۴ میلی‌متر مربع بالغ‌بر ۱۵٫۳ میلیارد ترانزیستور در بطن خود دارد؛ بنابراین درمقایسه‌با ایکس باکس وان ایکس، افزایش ۱۳۱ درصدی تجربه می‌کند.

پردازنده‌ی مرکزی و پردازنده‌ی گرافیکی

کنسول‌های نسل هشتمی مایکروسافت همگی از ۸ هسته‌ی Jaguar شرکت AMD به‌ترتیب با فرکانس‌های ۱٫۷۵ و ۲٫۳ گیگاهرتز قدرت می‌گرفتند؛ معماری ضعیفی که در ابتدا با هدف استفاده در کامپیوترهای کم‌مصرف و اقتصادی معرفی شد. بدین‌ترتیب بزرگ‌ترین تفاوت کنسول‌های نسل نهمی ردموند با نسل گذشته، به پیشرفتی بازمی‌گردد که AMD با معماری Zen 2 رقم زد.

ایکس باکس سری ایکس از ۸ هسته‌ی Zen 2 به‌عنوان پردازنده‌ی مرکزی استفاده می‌کند؛ پردازنده‌ای که می‌تواند هر ۸ هسته‌ی خود را با فرکانس پایدار ۳٫۸ گیگاهرتز به‌کار بگیرد؛ اما توسعه‌دهنده‌ی بازی می‌تواند با مددگرفتن از قابلیت پردازش چندتردی هم‌زمان (SMT)، از پردازنده‌ی مرکزی ایکس باکس سری ایکس برای پردازش ۱۶ ترد با فرکانس پایدار ۳٫۶ گیگاهرتز استفاده کند؛ بنابراین فرکانس ۸ و ۱۶ ترد سری ایکس ۲۰۰ مگاهرتز بیشتر از سری اس است.

مشخصات فنی دقیق تراشه‌‌‌ی ایکس باکس سری ایکس و سری اس مایکروسافت در برابر نسل هشتم
پارامترها/کنسول‌ها	ایکس باکس سری اس	ایکس باکس وان اس	ایکس باکس سری ایکس	ایکس باکس وان ایکس
فرایند ساخت تراشه	۷ نانومتری TSMC	۱۶ نانومتری TSMC	۷ نانومتری TSMC	۱۶ نانومتری TSMC
تعداد ترانزیستور	--	--	۱۵٫۳ میلیارد	۶٫۶ میلیارد
پردازنده‌ی مرکزی	معماری AMD Zen 2 ۸ هسته، ۱۶ ترد فرکانس ۸ ترد: ۳٫۶ گیگاهرتز فرکانس ۱۶ ترد: ۳٫۴ گیگاهرتز	معماری AMD Jaguar ۸ هسته، ۸ ترد فرکانس ۱٫۷۵ گیگاهرتز	معماری AMD Zen 2 ۸ هسته، ۱۶ ترد فرکانس ۸ ترد: ۳٫۸ گیگاهرتز فرکانس ۱۶ ترد: ۳٫۶ گیگاهرتز	معماری AMD Jaguar ۸ هسته، ۸ ترد فرکانس ۲٫۳ گیگاهرتز
پردازنده‌ی گرافیکی	معماری AMD RDNA 2 ۲۰ واحد محاسباتی ۱۲۸۰ پردازنده‌ی جریان فرکانس ۱٫۵۶۵ گیگاهرتز	معماری AMD GCN 2 ۱۲ واحد محاسباتی ۷۶۸ پردازنده‌ی جریان ۰٫۹۱۴ گیگاهرتز	معماری AMD RDNA 2 ۵۲ واحد محاسباتی ۳۳۲۸ پردازنده‌ی جریان فرکانس ۱٫۸۲۵ گیگاهرتز	معماری AMD GCN 2 ۴۰ واحد محاسباتی ۲۵۶۰ پردازنده‌‌ی جریان فرکانس ۱٫۱۷۲ گیگاهرتز
توان محاسباتی پردازنده‌ی گرافیکی	۴ ترافلاپس FP32	۱٫۴ ترافلاپس FP32	۱۲ ترافلاپس FP32	۶ ترافلاپس FP32
حافظه‌ی سیستمی	۱۰ گیگابایت GDDR6	۸ گیگابایت DDR3-2133	۱۶ گیگابایت GDDR6	۱۲ گیگابایت GDDR5
باس حافظه‌ی سیستمی	۱۲۸ بیت	۲۵۶ بیت	۳۲۰ بیت	۳۸۴ بیت
پهنای باند حافظه‌ی سیستمی	۸ گیگابایت با نرخ ۲۲۴ گیگابایت‌برثانیه ۲ گیگابایت با نرخ ۵۶ گیگابایت‌برثانیه	۶۸٫۳ گیگابایت‌برثانیه	۱۰ گیگابایت با نرخ ۵۶۰ گیگابایت‌برثانیه ۶ گیگابایت با نرخ ۳۳۶ گیگابایت‌برثانیه	۳۲۶ گیگابایت‌برثانیه
حافظه‌ی ذخیره‌سازی	۵۱۲ گیگابایت SSD ۳۶۴ گیگابایت آزاد	۵۰۰ گیگابایت HDD	۱۰۲۴ گیگابایت SSD ۸۰۲ گیگابایت آزاد	یک ترابایت HDD
توان مصرفی	۱۶۵ وات	۱۲۰ وات	۳۱۵ وات	۲۴۵ وات

هریک از هسته‌های Zen 2 به ۵۱۲ کیلوبایت دسترسی دارند، این هسته‌ها در قالب ۲ کلاستر ۴ هسته‌ای دسته‌بندی شده‌اند که هرکدام از آن‌ها به ۴ مگابایت کش اشتراکی L3 مجهز شده‌اند. پردازنده‌ی مرکزی از طریق رابطی موسوم به Scalable Data Fabric به پردازنده‌ی گرافیکی مبتنی‌بر معماری RDNA 2 با توان محاسباتی بیشینه‌ی ۱۲ ترافلاپس متصل است.

در دنیای دسکتاپ نمی‌توان پردازنده‌ی کاملا یکسانی با نمونه‌ی به‌کاررفته در ایکس باکس سری ایکس یافت؛ اما براساس پردازنده‌ی ۸ هسته و ۱۶ تردی Ryzen 7 3700X با فرکانس توربوی ۴٫۴ گیگاهرتز می‌توان عملکرد پردازنده‌ی ایکس باکس را تقریب زد؛ کنسول نسل نهمی مایکروسافت درمقایسه با ایکس باکس وان ایکس ۲۴۸ درصد در پردازش تک‌تردی و بالغ‌بر ۴۱۴ درصد در پردازش چندتردی CineBench R15 سریع‌تر عمل می‌کند.

ایکس باکس سری ایکس؛ ۳ برابر CPU و ۲ برابر GPU سریع‌تر از گذشته

در کنسول‌های نسل هشتم، پردازنده‌ی مرکزی AMD Jaguar همواره عامل محدودکننده بود؛ اما به‌لطف پیشرفت فاحش AMD Zen 2 می‌توان امیدوار بود که تجربه‌ی فراگیرتری در بازی‌های نسل نهمی داشته باشیم.

ایکس باکس سری ایکس در زمینه‌ی پردازش‌‌های گرافیکی، به‌کمک معماری RDNA 2 پیشرفت فاحشی درمقایسه‌با نسل گذشته تجربه می‌کند. پردازنده‌ی گرافیکی جدید از ۵۲ واحد محاسباتی و ۳۳۲۸ پردازنده‌ی جریان با فرکانس ۱٫۸۲۵ بهره می‌برد و با افزایش ۱۰۰ درصدی درمقایسه‌با نسل گذشته، توان محاسباتی ۱۲ ترافلاپسی را ارائه می‌دهد.

به‌لطف پردازنده‌ی گرافیکی جدید و قابلیت DirectX Ray Tracing (DXR)، کنسول نسل نهمی مایکروسافت بستر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری موردنیاز برای پیاده‌سازی رهگیری پرتو در بازی‌ها را دراختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد؛ البته با توجه به پیچیدگی‌های پردازشی نورپردازی با Ray Tracing، پیاده‌سازی این افکت به کاهش قابل‌توجه عملکرد در اجرای بازی‌ها می‌انجامد.

سایه‌زن‌های پردازنده‌ی گرافیکی جدید نیز بهبود چشمگیری درمقایسه‌با نسل گذشته تجربه می‌کنند. سایه‌زن‌های مش با به‌کارگیری تردها امکان رندر صحنه‌های پیچیده را فراهم می‌آورند؛ بدین‌ترتیب از طریق تعداد اندکی از سایه‌زن‌ها، هزاران جسم هندسی سایه زده می‌شوند.

معماری RDNA 2 قابلیت سایه‌زنی با نرخ متغیر (VRS) را نیز به کنسول نسل نهمی مایکروسافت اضافه کرده است؛ به‌موجب این قابلیت، توسعه‌دهندگان می‌توانند منابع سخت‌افزاری را به بخشی از تصویر متمرکز کنند که در مرکز توجه کاربر قرار دارد، بدین‌ترتیب بدون کاهش کیفیت کلی تصویر، می‌توان به نرخ نوسازی بالاتر دست یافت.

حافظه‌ی سیستمی GDDR6 و حافظه‌ی ذخیره‌سازی SSD

ایکس باکس سری ایکس از ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی سیستمی GDDR6 با باس عریض ۳۲۰ بیتی (۲۰ کانال ۱۶ بیتی) بهره می‌برد. ۱۰ گیگابایت از این حافظه برای دستیابی به بالاترین سطح عملکرد به‌صورت کامل با پهنای باند ۵۶۰ گیگابایت‌برثانیه دراختیار توسعه‌دهنده قرار می‌گیرد، ۶ گیگابایت دیگر با پهنای ۳۳۶ گیگابایت‌برثانیه برای بازی‌ها یا سایر سناریوهایی به‌کار می‌رود که حافظه نقش محدودکننده ندارد. از حافظه‌ی ۶ گیگابایت باقیمانده، ۳٫۵ گیگابایت در دسترس توسعه‌دهندگان و ۲٫۵ گیگابایت حافظه‌ی رزرو خواهد بود.

حافظه‌ GDDR6 با ۱٫۷ برابر پهنای باند بیشتر

مایکروسافت و سونی پیرامون مهاجرتشان به حافظه‌های SSD در نسل نهم کنسول‌های بازی، مانور بسیاری می‌دهند؛ البته استراتژی دو شرکت در این زمینه کاملا متفاوت است: درحالی‌که ژاپنی‌ها بر ارائه‌ی بهترین عملکرد حافظه تمرکز دارند، مهندسان ردموند با اِعمال تغییرات کوچکی، از حافظه‌های فلش مرسوم در طراحی کنسولشان استفاده کرده‌اند.

مایکروسافت راهکار خود برای حافظه‌ی ذخیره‌سازی ایکس باکس نسل نهمی را Xbox Velocity Architecture می‌نامد و آن را متشکل از چهار بخش کلیدی زیر می‌داند:

حافظه‌ی NVMe SSD سفارشی‌شده: این حافظه داده‌های غیرفشرده را با نرخی بالغ‌بر ۲٫۴ گیگابایت‌برثانیه‌ جابه‌جا می‌کند که به‌گفته‌ی مایکروسافت، برخلاف نمونه‌های به‌کاررفته در PC، براثر افزایش حرارت دچار افت عملکرد نمی‌شود.بلوک سخت‌افزاری غیرفشرده‌سازی: ایکس باکس علاوه‌بر غیرفشرده‌ساز مرسوم LZ از الگوریتم اختصاصی دیگری موسوم به BCPack برای بافت‌ها بهره می‌برد که با فرض فشرده‌سازی با نسبت ۲:۱ می‌تواند زمینه را بر جابه‌جایی داده‌های فشرده با نرخ ۴٫۸ گیگابایت‌برثانیه فراهم سازد.API جدید DirectStorage: این API قابلیت جابه‌جایی داده‌ها را در چندین مسیر به‌صورت هم‌زمان دراختیار توسعه‌دهنده قرار می‌دهد تا بدین‌ترتیب امکان اولویت‌بندی و کاهش نرخ تأخیر جابه‌جایی داده‌ها فراهم باشد.Sampler Feedback Streaming: این فناوری اجازه می‌دهد تا در هر فریم از بازی، تنها بافت‌هایی بارگذاری شوند که برای رندر صحنه نیاز خواهد بود.

ایکس باکس سری ایکس به‌لطف حافظه‌ی SSD پرسرعت خود برای آماده‌به‌کار شدن از حالت خاموشی کامل، تنها به ۸ ثانیه زمان نیاز دارد؛ درحالی‌که این فرایند برای ایکس باکس وان ایکس، اندکی کمتر از یک دقیقه به‌طول می‌انجامد.

بارگذاری و جابه‌جایی سریع بین بازی‌ها

گذشته از سرعت Boot سریع، بارگذاری بازی‌ها نیز بسیار سریع‌تر از گذشته صورت می‌گیرد؛ به‌عنوان مثال بارگذاری پیست مسابقه در بازی Forza Motorsports 7 که در کنسول ایکس باکس وان ایکس چندین دقیقه به‌طول می‌انجامید، اکنون ظرف تنها چند ثانیه صورت می‌گیرد. بارگذاری بازی عظیم Red Dead Redemption 2 روی کنسول نسل نهمی مایکروسافت به‌جای چندین دقیقه، به حدود ۴۰ ثانیه زمان نیاز دارد.

کنسول جدید مایکروسافت به‌لطف حافظه‌ی SSD بسیار سریع خود، قابلیتی موسوم به Quick Resume را دراختیار کاربر قرار می‌دهد که به‌موجب آن هنگامی که حین اجرای بازی به صفحه‌ی هوم می‌روید، محتوای فعال بازی ظرف چند ثانیه از حافظه‌ی سیستمی به حافظه‌ی ذخیره‌سازی انتقال می‌یابد؛ بدین‌ترتیب حتی اگر کنسول را به‌صورت کامل خاموش کنید، فراخوانی بازی از حافظه‌ی ذخیره‌سازی به حافظه‌ی سیستمی تنها چند ثانیه به‌طول می‌انجامد.

قابلیت Quick Resume بدون نیاز به اِعمال تغییری از سوی کاربر، با تمام بازی‌ها از جمله بازی‌های نسل هشتم و هفتم در دسترس قرار دارد؛ البته مدت‌زمان موردنیاز برای فراخوانی تمام بازی‌ها یکسان نیست و بازی‌های آنلاین به زمان بیشتری نیاز خواهند داشت.

در حال حاضر کنسول نسل نهمی ایکس باکس سری ایکس با یک ترابایت حافظه‌ی SSD به‌فروش می‌رسد که از این حافظه ۸۰۲ گیگابایت در دسترس کاربر برای نصب بازی قرار دارد. متأسفانه با توجه به ماهیت بازی‌های نسل جدید، امکان اجرای آن‌ها از روی درایو اکسترنال نیز فراهم نیست، شما صرفا می‌توانید از چنین درایوهایی برای نگه‌داری بازی‌ها استفاده کنید تا در صورت نیاز، آن‌ها را به حافظه‌ی SSD کنسول انتقال دهید.

راهکار مایکروسافت برای ارتقا حافظه، کارت‌های یک ترابایتی شرکت سیگیت است که به‌صورت اختصاصی برای کنسول‌های نسل نهمی ایکس باکس طراحی شده‌اند و هم‌اکنون با قیمت حدود ۲۲۰ دلار به‌فروش می‌رسند.

صدای فن و گرما

طراحی ایکس باکس سری ایکس به‌خوبی نشان می‌دهد که مدیریت حرارت تولیدشده، یکی از دغدغه‌های اصلی مهندسان ردموند بوده است. مایکروسافت می‌گوید در طراحی سیستم خنک‌کننده‌ی ایکس باکس سری ایکس، ۱۵ درصد توان طراحی حرارتی (TDP) بیشتر، ۲۰ درصد حجم کمتر بدنه و صدای فن یکسان با نسل گذشته بود؛ هرچند که در نهایت کاهش حجم دستگاه به ۱۰ درصد محدود شد.

وجه مشبک بالایی کنسول جریانی همرفتی ایجاد می‌کند که حرارت را به‌صورت طبیعی به بالای دستگاه انتقال می‌دهد؛ البته مهندسان مایکروسافت فن محوری بزرگی به‌ابعاد ۱۳۰ میلی‌متر با موتور الکتریکی ۳ فاز بدون جاروبک در بالای کنسول تدارک دیده‌اند تا با صدای بسیار کم، جریان هوای داغ را به بیرون هدایت کند.

ایکس باکس سری ایکس؛ آرام و بی‌صدا با دمای متعادل

ردموندی‌ها مادربرد ایکس باکس سری ایکس را به دو قسمت تقسیم کرده‌اند تا قطعات پرحرارتی همچون تراشه و حافظه از هم جدا باشند و خنک‌سازی دستگاه به‌صورت یکنواخت‌تری انجام شود. درست‌مانند پردازنده‌های سرور، کنسول نهمی ایکس باکس از هیت‌سینک بزرگی با فین‌های عمودی برای گردش بهتر هوا و انتقال حرارت به لبه‌ی بالایی بهره می‌گیرد.

مهم نیست در حال اجرای کدام بازی و برای چه مدتی هستید، ایکس باکس سری ایکس در هر شرایطی آرام و بی‌صدا کار می‌کند. براساس بررسی‌های زومیت، پس از چندین ساعت اجرای بازی 4K فورتزا هورایزن ۴، دمای هوای خروجی از وجه بالایی کنسول به ۶۱ درجه‌ی سلسیوس رسید؛ درحالی‌که دمای پورت‌ها دستگاه حدود ۵۵ درجه‌ی سلسیوس بود.

خروجی صدا و تصویر

پیش از هر چیزی باید بدانید که برای اینکه بتوانید به‌طور کامل لذت بازی با ایکس باکس سری ایکس را تجربه کنید، باید تلویزیون به‌روز و مدرنی هم داشته باشید. کنسول نسل نهمی مایکروسافت برای نمایش تمام ابهت و شکوه خود به تلویزیون 4K با ورودی HDMI 2.1، نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز و پشتیبانی از HDR نیاز دارد. مدل‌هایی مانند CX و C9 به‌همراه Nano90 و Nano86 از ال‌جی و مدل‌های Q90، Q80 یا Q70 از سامسونگ تلویزیون‌های سازگار با کنسول‌های نسل جدید هستند.

خروجی HDMI 2.1 در ایکس باکس سری ایکس امکان ارائه‌ی تصویر 4K با نرخ ۱۲۰ هرتز را به کنسول مایکروسافت می‌دهد، این درگاه از محتوای 8K با نرخ ۶۰ هرتز نیز پشتیبانی می‌کند؛ هرچند که درحال‌حاضر چنین محتوایی در دسترس نیست. ایکس باکس سری ایکس و سری اس برای اجرای بازی‌ها با نرخ‌فریم نرم‌تر با نرخ نوسازی متغیر نیز سازگاری دارند. از سوی دیگر، قابلیتی موسوم به ALLM، به‌صورت خودکار میزان تأخیر تلویزیون را به کم‌ترین مقدار ممکن می‌رساند.

در ایکس باکس سری ایکس از خروجی صدای اپتیکال یا S/PDIF خبری نیست؛ چراکه این درگاه قابلیت پشتیبانی از برخی کدک‌های Lossless مدرن و صدای فراگیر ۷ کاناله را ندارد. برهمین اساس کنسول نسل نهمی مایکروسافت برای انتقال صدا به خروجی HDMI اتکا دارد. ردموندی‌ها در دل تراشه‌ی کنسول پردازنده‌ای برای پشتیبانی از صدای Dolby Atmos و DTS:X تدارک دیده‌اند.

تجربه بازی ایکس باکس سری ایکس و گیم پس

متاسفانه در‌حال‌حاضر بازی انحصاری خاصی برای کنسول‌های نسل نهم مایکروسافت منتشر نشده است که بتواند قدرت و توانایی‌های آن‌ها را نشان دهد. اگر همین حالا سری ایکس بخرید، در بهترین حالت می‌توانید بازی‌هایی را بازی کنید که به‌روزرسانی نسل نهم را دریافت کرده‌اند؛ بازی‌هایی مثل Gears 5 و Forza Horizon 4 و Halo Master Chief Collection که به بهترین شکل برای نسل نهم بهینه شده‌اند تا در رزولوشن 4K با گرافیک بهتر و لودینگ‌های کوتاه‌تر، نرخ فریم ۶۰ یا ۱۲۰ را ارئه دهند. حتی تعدادی از بازی‌ها مثل Ori and the Will Of The Whisps را می‌توانید با رزولوشن 6K هم اجرا کنید.

به‌طور کلی بازی‌ها به دو شکل روی سری ایکس اجرا می‌شوند: دسته اول نماد Series X | S را در کنار عکسشان در فروشگاه مایکروسافت دارند، این دسته همان‌هایی هستند که برای نسل نهم بهینه شده‌اند. فهرست کامل بازی‌های بهینه‌شده برای نسل نهم را می‌توانید در وب‌سایت رسمی ایکس باکس مشاهده کنید. بازی‌های بهینه‌شده تجربه‌ی بی‌نقصی روی ایکس باکس سری ایکس ارائه می‌دهند و همان بازی‌هایی هستند که به محض خرید سری ایکس باید به سراغشان بروید که تا زمان انتشار بازی‌های انحصاری، بیکار نمانید!

دسته‌ی دوم بازی‌هایی هستند که نه‌تنها برای نسل نهم بهینه نشده‌اند، بلکه خود دستگاه هم نمی‌تواند وضعیت اجرایشان را با قابلیت Backward Compatibility بهتر کند. مثلا می‌توانیم به جدیدترین شماره از سری Need for Speed یعنی بازی Heat اشاره کنیم. این بازی روی سری ایکس با رزولوشن Full HD و نرخ ۳۰ فریم‌بر‌ثانیه؛ دقیقا مثل کنسول‌های نسل قبل اجرا می‌شود؛ بنابراین به جز حالتی که بازی خاصی را بخواهید از ایکس باکس‌های قبلی اجرا کنید، بهتر است فقط به سراغ بازی‌هایی بروید که یا به‌روزرسانی نسل نهم را دریافت کرده‌اند یا حداقل به لطف Backward Compatibility بهبودهایی پیدا کرده باشند.

عملکرد ایکس باکس سری ایکس و سری اس در اجرای بازی‌ها
بازی	پارامترها	Xbox Series X	Xbox Series S
Forza Horizon 4	وضوح	2160p	1080p
Forza Horizon 4	نرخ فریم	۶۰ فریم‌برثانیه	۶۰ فریم‌برثانیه
Halo: The Master Chief Collection	وضوح	2160p	1080p
Halo: The Master Chief Collection	نرخ فریم	۱۲۰ فریم‌برثانیه	۱۲۰ فریم‌برثانیه
Control	وضوح	1440p	900p
Control	نرخ فریم	۳۰ فریم‌برثانیه (Graphics) ۶۰ فریم‌برثانیه (FPS)	۶۰ فریم‌برثانیه
Gears 5	وضوح	1080-2160p	1080-1440p
Gears 5	نرخ فریم	۶۰ فریم‌برثانیه	۶۰ فریم‌برثانیه
Doom Eternal	وضوح	2160p	1440p
Doom Eternal	نرخ فریم	۶۰ فریم‌برثانیه	۶۰ فریم‌برثانیه
Dirt 5	وضوح	1800-2160p (Graphics) 972-1440p (FPS)	1080-1440p (Graphics) 684-1080p (FPS)
Dirt 5	نرخ فریم	۳۰ فریم‌برثانیه ۶۰ فریم‌برثانیه	۳۰ فریم‌برثانیه ۶۰ فریم‌برثانیه
Cyberpunk 2077	وضوح	1800p (Resolution) 1224p (FPS)	972-1080p
Cyberpunk 2077	نرخ فریم	۳۰ فریم‌برثانیه ۶۰ فریم‌برثانیه	۳۰ فریم‌برثانیه
Mortal Kombat 11	وضوح	2016-2160p	1080-1512p
Mortal Kombat 11	نرخ فریم	۶۰ فریم‌برثانیه	۶۰ فریم‌برثانیه
Ori and the Will of the Wisps	وضوح	6K 2160p	1440p 1080p
Ori and the Will of the Wisps	نرخ فریم	۶۰ فریم‌برثانیه ۱۲۰ فریم‌برثانیه	۶۰ فریم‌برثانیه ۱۲۰ فریم‌برثانیه
The Medium	وضوح	1440-2160p (Single Reality) 900p (Dual Reality)	1080p (Single Reality) 650p (Dual Reality)
The Medium	نرخ فریم	۳۰ فریم‌برثانیه	۳۰ فریم‌برثانیه
FIFA 21	وضوح	2160p	1080p
FIFA 21	نرخ فریم	۶۰ فریم‌برثانیه	۶۰ فریم‌برثانیه

ایکس باکس سری ایکس می‌تواند تمام بازی‌های چهار نسل قبلی ایکس باکس، شامل ایکس باکس وان، ایکس باکس ۳۶۰ و حتی نسل نخست ایکس باکس را اجرا کند؛ برخی از بازی‌های قدیمی مثل Fallout 4 یا Skyrim، به لطف قابلیت Backward Compatibility به‌صورت خودکار با نرخ فریم ۶۰ فریم‌بر‌ثانیه و برخی از عنوان‌ها با رزولوشن 4K اجرا می‌شوند. مایکروسافت مدتی پیش از دو قابلیت FPS Boost و Auto HDR برای بهبود هرچه‌بهتر بازی‌های قدیمی پرده برداشت.

گیم‌پس؛ برگ برنده‌ ایکس‌باکس و روزنه‌ی امیدی برای ایرانی‌ها

بسیاری از بازی‌ها زمانی معرفی شده‌اند که امکان سخت‌افزاری برای پیاده‌سازی HDR در دسترس نبود، مهندسان مایکروسافت برای رفع این مشکل، قابلیتی به‌نام Auto HDR را پیشنهاد می‌دهند که بدون افت عملکرد یا افزایش نرخ تأخیر، به‌صورت خودکار نورپردازی بازی‌های SDR نظیر Arkham Knight یا Subnautica را به سطح HDR نزدیک می‌کند.

FPS Boost قابلیت مهم دیگری است که امکان دو برابر کردن نرخ فریم پاره‌ای از بازی‌های قدیمی را فراهم می‌کند. در حال‌حاضر ۵ بازی بتسدا شامل Dishonored: Definitive Edition, The Elder Scrolls V: Skyrim Special Edition, Fallout 4, Fallout 76 و Prey به‌همراه بازی‌های دیگری نظیر Watch Dogs 2 از قابلیت FPS Boost پشتیبانی می‌کنند.

اگر قبلا جزو کاربران ایکس باکس بوده‌اید، تا زمان انتشار بازی‌های انحصاری مثل Halo Infinite و Hellblade II یا شماره‌های بعدی Forza و Gears، می‌توانید خودتان را با بازی‌های قدیمی مشغول کنید؛ البته که در‌حال‌حاضر سرویس گیم پس به‌قدری پیشرفت کرده است که اگر عضو آن باشید، بازی‌های زیادی را برای سرگرم بودن پیدا می‌کنید. اگر هم تازه به اکوسیستم ایکس باکس وارد شدید که بهترین کار خرید عضویت گیم پس خواهد بود.

قطعا در مورد سرویس مایکروسافت گیم پس حسابی شنیده‌اید؛ به‌طور خیلی خلاصه، سرویس گیم پس، نزدیکترین سرویس در دنیای بازی‌های کامپیوتری به سرویس‌های اسپاتیفای در دنیای موزیک و نت‌فلیکس در دنیای فیلم و سریال است. این یعنی با پرداخت مبلغی ثابت در هر ماه، می‌توانید به فهرستی وسیع از بازی‌های جدید و قدیمی دست داشته باشید و هر کدام را که می‌خواهید به‌رایگان بازی کنید.

بازی‌های فعلی با جلوه‌های بصری چشم‌نوازتر و نرخ فریم بالاتر اجرا می‌شوند

اگر بخواهید کاملترین نسخه‌ی گیم‌پس، یعنی «گیم پس آلتیمیت» را تهیه کنید، باید ماهی ۱۵ دلار یعنی نزدیک به ۴۰۰ هزار تومان بپردازید. خبر خوب اینکه خیلی از وب‌سایت‌های ایرانی، اکانت‌های حاوی گیم‌پس آلتیمیت را با قیمت‌های به‌مراتب ارزان‌تر می‌فروشند و می‌توانید با پرداخت کمتر از ۱۰۰ هزار تومان در ماه (حدود یک میلیون تومان در سال) به حجم زیادی از بازی‌های درجه یک دسترسی داشته باشید. در نظر داشته باشید که اگر همین حالا بخواهید برای پلی استیشن ۵ فقط یک بازی مثل مرد عنکبوتی بخرید، باید نزدیک به دو میلیون تومان هزینه کنید.

اما چرا گفتیم که برای بهترین تجربه از این کنسول باید اکانت گیم‌پس آلتیمیت داشته باشید؟ اولا در زمان نگارش بررسی پیش‌رو، بیش از ۱۰۰ بازی باکیفیت و گران‌قیمت از بازی‌های شرکت بتسدا مثل Doom Eternal و بازی‌های شرکت EA مثل فیفا و Need for Speed Heat گرفته و کلی بازی درجه یک یا به اصطلاح AAA مثل Dirt 5 را می‌توانید با این سرویس بازی کنید.

جای خالی بازی انحصاری AAA جدید برای ایکس باکس سری ایکس به‌شدت حس می‌شود

اما نکته مهم‌تر اینکه، تقریبا همه بازی‌های انحصاری آینده ایکس باکس سری ایکس و سری اس، از روز اول روی سرویس گیم پس به‌رایگان قابل دانلود خواهند بود؛ این یعنی با داشتن اکانت گیم‌پس، بازی‌های مورد انتظاری مثل Halo Infinite و S.T.A.L.K.E.R. 2 و حتی Hellblade 2 رو می‌توانید از همان روز اول به‌رایگان تجربه کنید.

حالا حالتی را در نظر بگیرید که اکانت گیم‌پس نداشته باشید باید برای هر کدام از این بازی‌ها ۶۰ دلار هزینه کنید. در اقتصادی‌ترین حالت باز هم اگر بخواهید این بازی‌ها را به‌صورت «اکانتی» بخرید، باید چند صد هزار تومان برای هر کدامشان هزینه کنید؛ درحالی‌که با یکبار خرید گیم‌پس، همه آن‌ها به‌علاوه صدها بازی دیگر را می‌توانید به‌رایگان تجربه کنید. در ضمن، با خرید اکانت گیم‌پس التیمیت، صاحب اکانت گلد هم می‌شوید که این یعنی هم می‌توانید از بخش چندنفره بازی‌هایتان لذت ببرید و هم ماهی دو بازی رایگان دریافت کنید.

بدین‌ترتیب دست کم در ایران و با توجه به قیمت «تومانی» بازی‌ها و اکانت‌ها، خرید اکانت گیم‌پس در کنار هر مدلی از ایکس باکس یک اجبار به‌حساب می‌آید.

جمع‌بندی

مایکروسافت می‌خواهد با طراحی کیس‌مانند، سیستم خنک‌کننده‌ی کم‌صدا و سخت‌افزاری توانمند، تجربه‌ی بازی کنسول نسل نهمی‌اش را به دنیای کامپیوترهای شخصی نزدیک کند. تجربه‌ی بازی‌های فعلی با نرخ فریم و وضوح بالاتر درمقایسه‌با نسل گذشته یا امکان دستیابی به نرخ ۱۲۰ فریم‌برثانیه در پاره‌ای از بازی‌ها، بدون مواجهه با چالش‌های متعدد PC نظیر به‌روزرسانی درایورها یا ناسازگاری سخت‌افزار نشان می‌دهد که ردموندی‌ها تا حدود زیادی در دستیابی به هدفشان موفق بوده‌اند.

صرف‌نظر از تمام موارد گفته‌شده، کماکان سؤال مهمی پابرجا باقی می‌ماند؛ ردموندی‌ها با انبوه استودیوهایی که طی سالیان اخیر تصاحب کرده‌اند، چه برنامه‌ای در سر دارند؟ هنوز جزئیات کافی از بازی‌ها و برنامه‌های آتی مایکروسافت در دست نیست؛ اما غول دنیای فناوری سرمایه‌گذاری هنگفتی در نسل نهم کنسول‌های بازی کرده است و به‌موجب ایکس باکس سری ایکس و سری اس در کنار استخدام تعداد زیادی استودیوهای بازی‌سازی و سرویس باارزش گیم‌پس در نظر دارد به‌ نام اول حوزه‌ی بازی تبدیل شود.

برای ما کاربران ایرانی که با قیمت‌های نجومی و نوسان نرخ ارز دست‌به‌گریبان هستیم، ایکس باکس سری ایکس با سرویس اشتراکی گیم‌پس و انبوهی از بازی‌های باکیفیت نسل‌های گذشته می‌تواند انتخاب بسیار مناسبی باشد؛ به‌ویژه که ردموندی‌ها انتشار بازی‌های انحصاری آتی‌شان در روز عرضه را نیز برای کاربران گیم‌پس وعده داده‌اند.

نکات مثبت

قدرت سخت‌افزاری بسیار بالاقابلیت Quick Resumeگیم پس و دسترسی به بازی‌های متنوع با هزینه‌‌ی ماهانه‌ی اندکسازگاری با بازی‌های عرضه‌شده برای نسل‌های قبلیسیستم خنک‌کننده‌ی آرام و کم‌صداپشتیبانی از لوازم جانبی ایکس‌باکس وان

نکات منفی

دردسترس نبودن سرویس‌های آنلاین بدون تغییر DNS در ایراناستفاده از باتری AA برای کنترلرهارابط کاربری گیج‌کنندهفقدان بازی‌های انحصاری بزرگ در زمان عرضه

مایکروسافت حالت Auto HDR را به بیش از هزار بازی اضافه می‌کند

انویدیا احتمالا تولید پردازنده نینتندو سوییچ را متوقف می‌کند

هر آنچه باید درباره‌ مسیر توسعه، طراحی بازی و فرصت‌های شغلی آن بدانیم

جدال کدنویسی و حروف‌چینی؛ مایکروسافت در حمایت از روزنامه‌نگاران علیه گوگل