اهمیت حفظ محیط زیست و ترویج آن در کتابخانه‌ها

گزارش چهارمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

چهارمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان» در اسفند ماه ۱۳۹۹ برگزار شد. این نشست به مناسبت ۱۵ اسفند روز درختکاری به موضوع فعالیت‌های محیط‌زیستی در کتابخانه‌های «با من بخوان» اختصاص یافت. مهمان این نشست آنلاین، خانم آیه حمداوی، ترویج‌گر سبک زندگی پسماند صفر بود و برای کتابداران «با من بخوان» درباره‌ی راه‌های کاهش زباله در مدارس و کتابخانه‌ها سخن گفت.

در آغاز نشست صفورا زواران حسینی کارشناس کتابخانه‌های «با من بخوان» از لزوم حفاظت از محیط‌زیست و اهیمت فعالیت‌های محیط‌زیستی در کتابخانه‌ها گفت. در ادامه آیه حمداوی ترویج‌گر سبک زندگی پسماند صفر با توجه به ضررهای پسماند خانگی مانند تولید شیرابه، تحمیل هزینه‌های گزاف به کشور، آلودگی آب‌ها و ... درباره‌ی راه‌حل‌هایی برای کاهش تولید پسماند صحبت کرد. این فعال محیط‌زیست توضیح داد از آن‌جا که درصد کمی از زباله‌ها بازیافت می‌شوند، نمی‌توان زباله تولید کرد و به بازیافت کردن آن‌ها امید بست. بلکه باید میزان تولید زباله را کاهش داد. او گفت از آن‌جایی که خانه جایی است که ما می‌توانیم روی تولید پسماند آن کنترل داشته باشیم، پس با آگاه‌کردن کودکان و خانواده‌ها می‌توان تولید پسماند خانگی را کاهش دارد. او از پرهیز از مصرف، کاهش مصرف، مصرف مجدد، بازیافت، کمپوست به عنوان راه‌هایی برای کاهش پسماند نام برد. خشک کردن زباله‌های تر و درست‌ کردن کمپوست با همراهی کودکان و نوجوانان در خانه یا حیاط مدرسه و کتابخانه از جمله پیشنهادهای خانم حمداوی برای حساس کردن کودکان به مسائل محیط‌زیستی بود.

خانم حمداوی با اشاره به این که در برخی از کشورها کتابخانه‌ها و مدارس سبز شکل گرفته‌اند گفت: «با جایگزین‎های پایدار می‌توان از مصرف بی‌رویه در کتابخانه‌ها پیشگیری کرد.» استفاده از لیوان شخصی در آبخوری مدرسه و کتابخانه پیشنهاد ایشان برای کاهش زباله‌ها بود «می‌توانیم از خود کودکان کمک بگیریم و دم آبخوری کاغذی بچسبانیم که از لیوان شخصی استفاده کنید، ممکن است برای دفعه‌‌های اول بچه‌ها یادشان برود که لیوان بیاورند امام کم‌کم یاد می‌گیرند.» با توجه به ضررهای کیسه‌های پلاستیکی برای زمین و خاک خانم حمداوی پیشنهاد داد که در کتابخانه‌ها از سفره‌های قابل شست‌وشو یا پارچه‌ای به جای سفره‌های یک‌بار مصرف پلاستیکی استفاده شود.

ماده‌ی دیگری که در کتابخانه‌ها زیاد استفاده می‌شود چسب است که قابل بازیافت نیست. استفاده از چسب‌های قدیمی پیشنهاد ایشان برای حل این مشکل بود: «در کتابخانه‌های سبز به جای چسب‌های رایج از چسب‌ها و فرمول‌های قدیمی برای چسباندن استفاده می‌کنند، پودر سیریش یکی از این چسب‌های قدیمی است.»

آیه حمداوی هم‌چنین پیشنهاد داد که سطل زباله کتابخانه با کمک کودکان بررسی شود. «در این بررسی میزان مصرف و نوع زباله‌ی کتابخانه مشخص می‌شود و می‌توان در جهت کاهش این زباله‌ها با همراهی کودکان و نوجوانان برنامه‌ریزی کرد.»

استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای به جای کیسه‌های پلاستیکی و پخش فیلم‌ها و انیمیشن‌های محیط‌زیستی برای کودکان دیگر پیشنهادی بود که در این نشست مطرح شد.

در پایان این نشست دو ساعته شماری از کتابداران کتابخانه‌های «با من بخوان» تجربه‌ها و فعالیت‌های خود برای آشنا کردن کودکان با محیط‌زیست را با دیگر شرکت‌کنندگان در نشست به اشتراک گذاشتند.

فریبا زارعی کتابدار کتابخانه ریجاب استان کرمانشاه از تاثیرات بلندخوانی کتاب‌های «چگونه می‌توان بال شکست‌های را درمان کرد » و «نجات دنیا در چند ساعت» بر کودکان و نوجوانان عضو این کتابخانه گفت. نامه‌ی‌ کودکان کتابخانه به شکارچیان پرنده در استان کرمانشاه، جمع کردن زباله‌ها و پاک‌سازی محله، استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای، جدا کردن کاغذ و مقوا از دیگر زباله‌ها از دیگر فعالیت‌های کودکان و نوجوان عضو کتابخانه «با من بخوان» ریجاب بود.

کتابدار کتابخانه‌ی ندای ماندگار تهران دیگر کتابداری بود که تجربه‌ی خود را به اشتراک گذاشت. ستاره آزادبخت کتابدار این کتابخانه از ساخت کاردستی با وسایل بازیافتی توسط کودکان این کتابخانه گفت. این کتابدار همچنین توضیح داد که مسئولیت رسیدگی به گلدان‌ها و گیاهان کتابخانه بر عهده‌ی کودکان است.

سحر حسن‌زاده دیگر کتابداری بود که درباره‌ی آشنا کردن کودکان با محیط‌زیست در کتابخانه‌های «با من بخوان» صحبت کرد. در کتابخانه مهتاب استان گیلان کودکان با کاشت گیاه در حیاط کتابخانه مهتاب، گفت‌وگو درباره‌ی محیط‌زیست و ... با زمین و محیط‌زیست آشنا می‌شوند.

این نشست مجازی چهارمین نشست از سلسله نشست‌های کتابداران کتابخانه‌های «با من بخوان» بود. در این نشست‌های مجازی که آذر ماه سال جاری آغاز شده است، کتابداران سراسر کشور از تجربه‌ها و فعالیت‌های خود در کتابخانه‌های «با من بخوان» می‌گویند. موضوع نشست‌های پیشین، «فعالیت‌های کتابخانه‌ها در زمان همه‌گیری بیماری کووید-۱۹» «ایمنی، امنیت و سلامت در کتابخانه‌ها» و «هم‌یاران کودک و نوجوان کتابخانه‌» بود. این نشست‌ها در سال آینده نیز ادامه خواهند داشت.

با کتابخانه‌های با من بخوان بیشتر آشنا شوید

گزارش سومین نشست مجازی کتابداران با من بخوان

گزارش دومین نشست مجازی کتابداران با من بخوان

گزارش نخستین نشست مجازی کتابداران با من بخوان