انتقال جنین فریز شده، چقدر شانس بارداری هست؟

سوال : آیا در آی وی اف جنین‌های فریز شده نسبت به جنین‌های تازه، شانس بارداری متفاوتی ایجاد می‌کنند؟

پاسخ : در کل فریز اسپرم خیلی راحتتر انجام میشود. فریز کردن تخمک هم مراحل مشکل تری دارد و هم مقداری از کیفیت تخمک کم میشود ولی اگر جنین را بخواهیم فریز کنیم، شانس و موفقیت بارداری بیشتر میشود و مزایایی مثل، در حین ذخیره و فریز کردن جنین احتمال عفونت وجود ندارد، جنین های فریز شده را میتوان به شهرها و کشورها منتقل کرد و ... دارد.

فریز جنین یکی از روش های کمک باروری می باشد که شامل مراحل فریز جنین و نگهداری از جنین می باشد و به کمک روش آی وی اف (IVF) یا میکرواینجکشن (ICSI) انجام می گیرد و امکان بارداری را در آینده فراهم می نماید. اولین فریز جنین در دهه80 میلادی انجام شد. در این روش می توان یک یا تعداد بیشتری جنین را فریز کرده و در صورت نیاز جنین های فریز شده را از حالت منجمد خارج نمود و از آنها استفاده کرد. البته لازم به ذکر است که همه جنین های فریز شده سالم نیستند و رشد نخواهند کرد.

علل فریز جنین

بنا بر دلایل متعددی، زوجین ممکن است جنین های خود را فریز و ذخیره نمایند. یکی از علل فریز جنین، کاهش میزان هورمون AMH و به عبارتی دیگر کاهش ذخیره تخمدان در خانم ها می باشد. همچنین زوجینی که فرزند دارند و تصمیم به بارداری در آینده دارند و یا افرادی که IVF آنها با شکست مواجه گردیده و دیگر تصمیم به انجام IVF ندارند می توانند از روش فریز جنین استفاده کنند. یکی از مهمترین دلایل استفاده از فریز جنین، ابتلا به سرطان می باشد، زیرا احتمال باروری با داروها و درمان های ضد سرطان کاهش می یابد. همچنین گاهی خانم ها فریز جنین انجام می دهند تا جنین های فریز شده خود را اهدا کنند.

مراحل فریز جنین

فریز جنین نیز مانند دیگر روش های کمک باروری شامل مراحل مختلفی می باشد. در ادامه به بررسی مراحل فریز جنین می پردازیم:

• تحریک تخمدان برای تخمک گذاری:

  در این مرحله از فریز جنین، از داروهای تحریک تخمدان و داروهای هورمونی آگونیست و آنتاگونیست گونادوترپین ها جهت افزایش رشد فولیکول ها و بالغ شدن تخمک ها استفاده می شود. داروهای تحریک تخمدان می توانند به شکل تزریقی یا خوراکی باشند. در ادامه به وسیله سونوگرافی واژینال میزان رشد فولیکول ها بررسی می گردد و در صورت رشد کافی تخمک ها، با تزریق آمپول HCG فولیکول های بالغ آزاد می گردند.

• عمل تخمک گیری (پانکچر):

  عمل تخمک گیری یکی از مراحل فریز جنین می باشد. طی این عمل، تخمک و یا تخمک های بالغ با کمک سونوگرافی واژینال و تحت بیهوشی مشاهده می گردند، سپس با کمک سوزن نازکی تخمک گیری یا پانکچر انجام می شود.

• باروری تخمک:

  در این مرحله از فریز جنین، تخمک و اسپرم به مدت ۱۶ تا ۲۰ ساعت در محیط آزمایشگاه کشت داده می شوند تا لقاح صورت گیرد و برای مدت ۲ تا ۶ روز در انکوباتور نگهداری می شوند. سپس کیفیت جنین ها توسط جنین شناس بررسی می شود.

• فریز جنین:

  بخش اعظم سلول از آب تشکیل شده است، بنابراین مهمترین نگرانی از فریز جنین یخ زدگی آن می باشد. کریستال های یخی می توانند به دیواره سلول جنین آسیب برساند. برای جلوگیری از یخ زدگی سلول، از ماده خاصی که به آن Cryoprotective Agents (CPAS)، استفاده می شود. این مرحله که از مهم ترین مراحل فریز جنین می باشد، به دو صورت فریز آرام و فریز سریع (شیشه سازی) انجام می گیرد. در روش فریز آرام، CPAS ها به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به جنین تزریق می شوند و دما به مدت ۲ ساعت و آهسته آهسته کاهش می یابد. سپس جنین ها در نیتروژن مایع و در دمای ۱۹۶- درجه ذخیره می شوند.
  در روش سریع فریز جنین، مقادیر زیادی CPAS استفاده می شود. در تکنیک سریع فریز جنین، جنین ها را در مجاورت CPAS قرار می دهند و سپس جنین ها با سرعت در نیتروژن مایع قرار می گیرد. اگر مقدار CPAS زیاد باشد می تواند به جنین فریز شده آسیب وارد نماید.

انتقال جنین

در صورتی که زوجین تمایل به بارداری داشته باشند، انتقال جنین برای خانم های زیر 40 سال، به تعداد 1 تا 2 جنین و برای خانم های بالای 40 سال باشد حداکثر تا 3 جنین، انجام می گیرد. برای انتقال جنین، ابتدا باید جنین ها از حالت منجمد خارج گردند که به این منظور جنین ها را در مایع مخصوصی قرار می دهند تا CPAS حذف شود. سپس انتقال جنین های یخ زدایی شده به کمک ابزاری به نام کاتتر (لوله ای نازک) با استفاده از سونوگرافی به رحم مادر انجام می گیرد. مرحله انتقال جنین، بدون درد بوده و به آرام بخش نیازی ندارد. پس از انتقال جنین خانم می تواند مرکز درمان را ترک نماید و پس از 36 ساعت فعالیت روزانه خود را مجددا آغاز نماید.

عوارض فریز جنین

از جمله عوارض فریز جنین می توان به درد های شکمی که در اثر عمل تخمک گیری ایجاد می گردد، احساس سیری و خون ریزی اشاره نمود. تغییرات در ترشحات واژن، عفونت و تحریک بیش از حد تخمدان ها در اثر مصرف داروهای تحریک تخمک گذاری، از دیگر عوارض فریز جنین می باشند. همچنین به دلیل انتقال چندین جنین فریز شده، احتمال بارداری چند قلویی و در نتیجه خطرات آن در مادر و جنین افزایش می یابد که مثال دیگری از عوارض فریز جنین می باشد.

میزان موفقیت انتقال جنین های فریز شده

به طور کلی درصد موفقیت انتقال جنین فریز شده 32 درصد می باشد و میزان موفقیت انتقال جنین فریز شده با میزان موفقیت آی وی اف تا حدودی برابر می باشد. لازم به ذکر است که درصد موفقیت انتقال جنین فریز شده و درصد موفقیت آی وی اف به عوامل متعددی از جمله علل ناباروری، سن مادر و غیره بستگی دارد به صورتی که با افزایش سن مادر، درصد موفقیت انتقال جنین فریز شده و همچنین میزان موفقیت آی وی اف کاهش می یابد.

مدت زمان نگهداری جنین فریز شده

جنین های فریز شده را میتوان حداکثر ده سال در نیتروژن مایع، نگهداری کرد.

مراقبت های پس از انتقال جنین فریز شده

بهتر است فرد پس از انجام انتقال جنین فریز شده، به مدت 10 دقیقه دراز بکشد. سپس با نظر پزشک می تواند مرکز ناباروری را ترک نماید.

داشتن رژیم غذایی سرشار از پروتئین و مقدار کمتری قند و کربوهیدرات توصیه می گردد.

بیش از 80 درصد افراد پس از انجام آی وی اف یاICSI ممکن است لکه بینی داشته باشند و لکه بینی آنها تا سه ماه اول بارداری ادامه داشته باشد، بنابراین با مصرف صحیح داروها می توان احتمال لکه بینی را کاهش داد.

حمام گرم و ورزش سنگین احتمال سقط جنین را افزایش می دهد، همچنین باعث بالا رفتن میزان نقایص لوله عصبی جنین می شود.

داشتن استراحت کافی و پرهیز از خستگی بیش از حد از اقدامات مهم بعد از انتقال جنین می باشد، زیرا می تواند مانع از لانه گزینی جنین شود.

همچنین تحقیقات نشان داده است که شاد بودن، میزان موفقیت آی وی اف را افزایش می دهد.

مزایای فریز جنین

• افزایش شانس بارداری:

  استفاده از روش فریز جنین، شانس بارداری را در افرادی که روش های کمک باروری آنها از جمله آی وی اف یا ICSI ناموفق بوده و یا امکان تحریک تخمک گذاری در آنها وجود ندارد، افزایش می دهد.

• هزینه کمتر:

  پس از انجام روش های کمک باروری از جمله آی وی اف، سیکل های بعدی انتقال جنین از نظر هزینه بسیار مقرون به صرفه تر می باشد زیرا مرحله تخمک گیری و لقاح آزمایشگاهی وجود ندارد و همچنین نیاز به بررسی های کمتری است.

• سهولت در انتقال جنین فریز شده:

  از آنجا که انتقال جنین فریز شده نیاز به جراحی یا بیهوشی ندارد، انتقال جنین راحت تر خواهد بود.