کولپوسکوپی دهانه رحم چیست و چگونه انجام می‌ شود؟

در کولپوسکوپی دهانه رحم، واژن و فرج به دقت معاینه می‌شود تا نشانه‌های بیماری تشخیص داده شود. متخصص برای انجام این عمل تشخیصی از وسیله خاصی به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کند که ذره‌بین بزرگی است که متخصص با آن از نزدیک به پوشش پوست مانند دهانه رحم نگاه می‌کند. متخصص زمانی کولپوسکوپی را توصیه می‌کند که نتیجه تست پاپ اسمیر غیرعادی باشد. با این روش متخصصین زنان باید بتواند به دقت سلول‌های این نواحی و حتی ضایعات مشکوک را بررسی نمایند. از این آزمایش برای تشخیص سرطان دهانه رحم، زگیل تناسلی، التهاب دهانه رحم و موارد دیگر استفاده می شود.

کولپوسکوپی دهانه رحم چیست؟

اگر متخصص زنان حین کولپوسکوپی دهانه رحم متوجه وجود یک ناحیه سلولی غیرعادی بشود، نمونه‌ای از بافت را برای بررسی بیشتر در آزمایشگاه برمی‌دارد. بسیاری از بانوان قبل از آزمایش مضطرب و نگران می‌شوند، اما اگر بدانند که این معاینه چطور انجام می‌شود و باید انتظار چه چیزی را داشته باشند، راحت‌تر خواهند بود.

چنانچه مورد مشکوکی در غربالگری دهانه رحم مشاهده شود یا اگر علائم نشان دهنده احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم باشد، متخصص زنان کولپوسکوپی دهانه رحم را توصیه می‌کند که روشی کاملا ایمن است، با این حال متخصص زنان و زایمان بیمار را برای مقابله با مشکلات احتمالی پس از آن آماده می‌کند.
متخصص همواره اطمینان حاصل می‌کند که مزایا نسبت به عوارض احتمالی آن بیشتر باشد. نتیجه کولپوسکوپی مشخص می‌کند که آیا نیازی به انجام آزمایش‌های بیشتر و شروع درمان هست یا خیر. اگر سلول‌های غیرعادی در دهانه رحم وجود داشته باشد، بیمار باید برای درمان مراجعه کند.

کولپوسکوپی دهانه رحم چیست و چگونه انجام می‌ شود؟

چرا باید آزمایش کولپوسکوپی دهانه رحم بدهیم؟

چنانچه متخصص زنان و زایمان احتمال دهد که مشکلی در دهانه رحم وجود دارد، انجام کولپوسکوپی دهانه رحم را توصیه می‌کند. دلایلی که انجام آن را لازم می‌سازد، عبارتند از:

غیرعادی بودن نتیجه تست پاپ اسمیر
غیرطبیعی به نظر رسیدن دهانه رحم هنگام معاینه لگن
مشخص شدن ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV در آزمایش‌ها
خونریزی غیرقابل توضیح یا مشکلات دیگر

کولپوسکوپی برای تشخیص عارضه‌های زیر انجام می‌شود:

زگیل تناسلی
التهاب دهانه رحم (سرویسیت)
تغییرات پیش سرطانی در بافت دهانه رحم
تغییرات پیش سرطانی در بافت واژن
تغییرات پیش سرطانی فرج

آمادگی قبل از کولپوسکوپی دهانه رحم

متخصص زنان و زایمان از بیمار می‌خواهد که توصیه‌های زیر را برای آمادگی قبل از کولپوسکوپی دهانه رحم رعایت کند:

از یک یا دو روز قبل از آزمایش، رابطه جنسی واژینال نداشته باشد.
از یک یا دو روز قبل از تامپون استفاده نکند.
از دو روز قبل داروهای واژینال مصرف نشوند.
بیمار می‌تواند برای جلوگیری از بروز ناراحتی حین عمل، 800 ـ 600 میلی گرم (3 یا 4 قرص غیرتجویزی) ایبوپروفن را یک ساعت قبل از عمل مصرف کند. قرص باید با غذا مصرف شود، البته بیماران با سابقه حساسیت معده نباید این کار را انجام دهند.

بیمار موظف است موارد زیر را به متخصص اطلاع دهد:

هنگام عادت ماهانه: اگر فکر می‌کند که زمان عادت ماهانه حوالی انجام این آزمایش است، به پزشک اطلاع دهید. البته در این حالت نیز می‌توان انجام داد، اما در بعضی موارد توصیه می‌شود که کولپوسکوپی دهانه رحم به بعد از قاعدگی موکول شود.
بارداری: این آزمایش در دوران بارداری ایمن است، اما بیوپسی (نمونه برداری از بافت) و هرگونه درمان معمولا به چند ماه بعد و پس از زایمان موکول می‌شود.

کولپوسکوپی دهانه رحم چگونه انجام می‌شود؟

عمل کولپوسکوپی رحم و دهانه رحم عملی سرپایی است که در مطب متخصص انجام می‌شود و معمولاً ۲۰ ـ ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. بیمار به پشت روی تخت دراز می‌کشد و پاها را، مانند زمان معاینه لگن یا تست پاپ اسمیر، روی تکیه‌گاه قرار می‌دهد. متخصص اسپکولوم فلزی را وارد واژن بیمار می‌کند.
اسپکولوم دیواره‌های واژن را باز نگه می‌دارد تا پزشک بتواند داخل دهانه رحم را ببیند. متخصص ذره‌بین مخصوصی به نام کولپوسکوپ را در فاصله چند اینچی فرج قرار می‌دهد. سپس نور به داخل واژن تابانده می‌شود و همان طور که با دوربین می‌توانید اشیاء را ببینید، متخصص نیز از پشت ذره‌بین نگاه می‌کند و دستگاه تناسلی را بررسی می‌نماید.

مخاط و ترشحات دهانه رحم و واژن با پنبه پاک می‌شود، گاهی اوقات متخصص از محلولی از سرکه یا ماده دیگر برای پاک کردن دستگاه تناسلی استفاده می‌کند. این کار سوزش یا گزگز خفیفی را ایجاد می‌کند. این محلول ناحیه‌های وجود سلول‌های مشکوک را مشخص‌تر می‌کند.

کولپوسکوپی دهانه رحم چیست و چگونه انجام می‌ شود؟

انجام بیوپسی با کولپوسکوپی دهانه رحم

اگر متخصص به ناحیه مشکوکی بربخورد، نمونه کوچکی از بافت را برای آزمایش برمی‌دارد. متخصص برای نمونه برداری از وسیله بیوپسی تیزی استفاده می‌کند تا بتواند قطعه کوچکی از بافت را ببرد. اگر چند ناحیه مشکوک وجود داشته باشد، چند نمونه‌برداری انجام می‌شود. احساس بیمار در زمان بیوپسی به نوع بافت برداشته شده بستگی دارد:

بیوپسی دهانه رحم ناراحتی خفیفی را ایجاد می‌کند، اما معمولاً دردناک نیست. بیمار مقداری فشار یا گرفتگی را حس می‌کند.
نمونه‌برداری از بخش پایین واژن یا فرج دردناک است، به همین دلیل متخصص ابتدا ناحیه را به طور موضعی بی‌حس می‌کند.
همچنین متخصص برای کاهش خونریزی در ناحیه نمونه‌برداری از محلولی شیمیایی استفاده می‌کند.

بهترین زمان برای انجام کولپوسکوپی

اگر تست پاپ اسمیر بیمار مثبت شده یا ابتلای او به HPV (ویروس پاپیلومای انسانی، شایع‌ترین عفونت دستگاه تناسلی) تایید شود، پزشک برای تایید سرطان دهانه رحم، بررسی ضایعات ایجاد شده و تشخیص مراحل پیشرفت بیماری، حتما دستور انجام کولپوسکوپی رحم را می‌دهد.

پس از تایید نتیجه HPV و بیوپسی پاپ اسمیر، بهترین زمان برای انجام این آزمایش است. معمولا تست‌ کولپوسکوپی و پاپ اسمیر با هم انجام نمی‌شوند مگر اینکه متخصص زنان تجربه بالایی در شناخت نشانه های بیماری‌ دهانه رحم داشته باشد، می تواند تست‌ها را همزمان با یکدیگر انجام دهد.

بعد از کولپوسکوپی دهانه رحم چه اتفاقی می افتد؟

اگر بیوپسی در طول کولپوسکوپی دهانه رحم و رحم انجام نشود، بیمار هیچ گونه محدودیتی پس از اتمام معاینه ندارد. لکه‌بینی یا خونریزی بسیار جزیی واژن به مدت یک تا دو روز بعد طبیعی است. اما اگر بیوپسی هم انجام شود، بیمار با عوارض زیر مواجه می‌شود:

درد واژن یا فرج به مدت یک یا دو روز
خونریزی جزیی واژن به مدت چند روز
خروج ترشحات تیره رنگ از واژن

بیمار باید خون یا ترشحات را با نوار بهداشتی جمع کند، استفاده از تامپون، دوش واژینال و رابطه جنسی واژینال تا یک هفته پس از بیوپسی یا تا زمان اجازه دادن متخصص ممنوع است.

نتیجه کولپوسکوپی دهانه رحم

نمونه گرفته شده برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. متخصص زنان و زایمان اقدامات بعدی را با توجه به جواب آزمایش تعیین می‌کند.
اگر متخصص تمام سلول‌های غیرعادی را در زمان بیوپسی برداشته باشد، نیازی به درمان بیشتر نخواهد بود. متخصص روش‌های زیر را برای برداشتن سلول‌های غیرعادی و پیشگیری از سرطان دهانه رحم توصیه می‌کند:

بیوپسی مخروطی: متخصص بافت را با وسیله‌ای مخروطی شکل از دهانه رحم می‌برد تا تمام سلول‌های پیش سرطانی را جدا کند. سلول‌های غیرعادی معمولاً سرطانی یا پیش سرطانی هستند.
کرایوتراپی:
پزشک سلول‌های نابه‌هنجار دهانه رحم را با گاز مایع منجمد می‌کند.
روش برش الکتریکی با حلقه (LEEP): متخصص سلول‌های غیرعادی را با حلقه سیمی حاوی جریان برق جدا می‌کند.

کولپوسکوپی دهانه رحم چیست و چگونه انجام می‌ شود؟

عوارض و خطرات کولپوسکوپی دهانه رحم

کولپوسکوپی رحم و دهانه رحم عملی ایمن و با عوارض انگشت‌شمار است. به ندرت پیش می‌آید که بیمار با عوارض بیوپسی حین این آزمایش روبه رو شود. عوارض احتمالی عبارتند از:

خونریزی شدید
عفونت
درد لگن

در صورتی که پس از کولپوسکوپی از رحم و دهانه رحم با نشانه‌ها و علائم زیر مواجه شدید، حتما با متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید:

خونریزی شدیدتر از خونریزی معمول قاعدگی
تب و لرز
تب
درد شدید شکم

جمع‌بندی

کولپوسکوپی دهانه رحم روشی برای تشخیص وجود سلول‌های غیرطبیعی روی یا در دهانه رحم یا واژن زنان است. دهانه رحم بخشی از رحم است که در واژن قرار دارد. ناهنجاری ها معمولاً در دهانه رحم به سمت کانال زایمان، جایی که به رحم وارد می شود، رخ می دهد. پزشک با این آزمایش ناهنجاری ها و مشکلات احتمالی را پیدا می کند.. در برخی از زنان، وجود "سلول های غیر طبیعی" خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را به همراه دارد. کولپوسکوپی دهانه رحم برای تعیین اینکه آیا برای مقابله با این سلول ها به درمان نیاز است یا خیر استفاده می شود. این روش خطرناک نیست و اگر پزشک انجام آن را توصیه کرده است؛ نهراسید.

سوالات متداول

نتیجه کولپوسکوپی دهانه رحم به چه معناست؟

نتیجه این آزمایش نشان می دهد که بیمار باید درمان را شروع کند یا خیرو حدود ۶۰ درصد از افراد با مشکلاتی در دهانه رحم روبه رو هستند.

آیا کولپوسکوپی درد دارد؟

معمولا بدون درد است و صرفا موقع ورود اسپکولوم به واژن، تماس اسید استیک با دهانه رحم و حین نمونه برداری بیمار سوزش خفیفی احساس می کند.

تفاوت پاپ اسمیر و کولپوسکوپی چیست؟

در کولپوسکوپی سلول های غیرطبیعی برای نمونه برداری خراشیده می شوند اما در تست پاپ اسمیر کل بافت دهانه رحم باید خراشیده شود.

منبع: nhs