آیا ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی، جایگزین رمزارزها می‌شود؟

بزرگترین بانک‌های مرکزی جهان خیز بلندی را برای انتشار پول‌های دیجیتالی آغاز کرده‌اند؛ خیزی که گذشته از تلاش برای روان‌سازی سیستم‌های پرداخت و رفع ضعف‌های گردش پول‌های سنتی، تحت تاثیر نگرانی روز افزون آنها از گسترش بازار رمزارزها و مبادله بر پایه آنهاست.

اما ارز دیجیتال بانک مرکزی(CBDC) چیست و چه تفاوتی با رمزارزها دارد؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی در واقع پول نقد الکترونیکی است. دسترسی به این ارز تا کنون از سوی بانک‌های مرکزی به موسسات مالی مانند بانک‌ها داده شده است و به آنها اجازه می‌دهد تا پرداخت‌ها الکترونیکی و نقل و انتقالات مجازی را انجام دهند.

آیا پول دیجیتالی تاکنون رایج نبوده است؟

کارت‌های نقدی یا اعتباری که بسیاری از مردم برای خریدهای روزانه از مغازه‌ها یا پرداخت‌های خود استفاده می‌کنند، نوعی پول دیجیتالی است. اما تاکنون صدور این کارت‌ها یا پول‌های دیجیتالی از سوی بانک‌های تجاری و بر پایه اعتبار الکترونیکی که بانک مرکزی به آنها داده، انجام می‌شده است.

اما این شکل از پول نقد بر خلاف ارز دیجیتال بانک مرکزی عاری از ریسک نیست. چون در شرایطی که یک بانک تجاری ورشکسته شود، بانک‌های مرکزی تنها در قبال بخشی از سپرده و موجودی بانکی افراد که بیمه یا تضمین شده باشد، متعهد هستند.

دلیل اشتیاق بانک‌های مرکزی به انتشار ارزهای دیجیتالی چیست؟

در وهله اول، بانک‌های مرکزی نسبت به از دست دادن کنترل نظام انتشار پول و مبادلات پولی با رواج رمرزارزها نگران هستند. چرا گسترش اشکال مختلف مبادلات پولی که توسط هیچ نهاد مرکزی و عمومی نظارت نمی‌شود، می‌تواند کنترل بانک‌های مرکزی را بر عرضه پول، تورم و تامین ثبات اقتصادی را تضعیف کند که در واقع به معنای زیر سوال رفتن وظایف نهادی و سختاری آنهاست.

دلیل دوم این است که با سرعت گرفتن کاهش استفاده از پول نقد فیزیکی، بانک‌های مرکزی می‌توانند با انتشار عمومی ارز‌های دیجیتالی به مردم اطمینان دهند که به پول تضمین شده بانک مرکزی دسترسی دارند و ریسک مترتب بر پول دیجیتالی بانک‌های تجاری متوجه آنها نیست. آنها همچنین می‌توانند به ابزاری جدید برای اجرای کارآمدتر سیاست‌های پولی و تحقق اهداف اقتصادی کشورها دست یابند.

آیا آنها جایگزین رمزارزها می‌شوند؟

آناتولی کراچیلوف، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت مدیریت دارایی دیجیتال نیکل در گفتگو با رویترز پیش‌بینی کرده که ارزهای دیجیتالی بانک‌های مرکزی به دلیل محدویت عرضه هیچ‌گاه قادر به پیشی گرفتن از رمزارزها نخواهند بود. به اعتقاد او عرضه هیچ ارز منتشر شده از سوی بانک‌های مرکزی، حتی ارز دیجیتالی، محدود نیست و مدام می‌تواند توسط نهاد منتشر کننده افزایش یابد.

این در حالی است که بخشی از جذابیت رمزارزها گذشته از تضمین اصالت و امنیت آنها بر پایه الگوریتم‌های منحصربفرد، محدودیت دائمی ظرفیت استخراج آنهاست.

بانک‌های مرکزی کدام کشورها پیشگام هستند؟

بانک مرکزی چین قصد دارد در زمینه انتشار ارز دیجیتالی پیشگام باشد. بر همین اساس، اعلام کرده که با هدف بین‌المللی کردن واحد پولی این کشور، همزمان با جشنواره خرید این کشور که در ۵ مه برگزار می‌شود از یوان دیجیتالی رونمایی می‌کند.

بانک مرکزی اروپا نیز در حال بررسی طرح راه‌اندازی یورو دیجیتالی در پنج سال آینده است. بانک مرکزی بریتانیا نیز بررسی‌های لازم برای انتشار بریت‌کوین(Britcoin) را آغاز کرده است.

فدرال رزرو، بانک مرکزی آمریکا نیز اعلام کرده که تصمیم‌گیری در مورد انتشار ارز دیجیتالی را منوط به بررسی تحولات پولی و ارزی سال ۲۰۲۱ کرده است.

ریسک‌های ارزهای دیجیتال چیست؟

وقوع یک بحران اقتصادی می‌تواند تقاضا برای نقد کردن ارزهای دیجیتالی را افزایش دهد؛ رخدادی که بانک‌های مرکزی در حال طراحی ابزارهایی برای مقابله با آن هستند. اما فارغ از این چالش افت ارزش ارزهای دیجیتالی، اقبال گسترده به آن نیز می‌تواند بانک‌های تجاری را از دسترسی به منابع مالی ارزان و پایدار محروم کند.

در همین حال، رواج استفاده از ارزهای دیجیتالی در اقتصادهای نوظهور وابسته به ارزهای خارجی می‌توانند منجر به سقوط نرخ برابری ارزهای ملی آنها شود؛ رخدادی که زمینه بی‌ثباتی پولی و اقتصادی را فراهم خواهد کرد.