پشتوانه ارزهای دیجیتال چیست؟ نگاهی به روند شکل گیری آن

پول به مردم امکان تجارت غیرمستقیم کالاها و خدمات را می‌دهد، به آنها در برقراری ارتباط با قیمت کالاها کمک می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا راهی برای ذخیره ثروت خود در درازمدت داشته باشند. دلیل ارزشمند بودن پول صرفاً این است که به‌عنوان نوعی پرداخت در بین مردم پذیرفته شده است. با این‌حال هر دو نوع استفاده و شکل پول روزبه‌روز در حال تکامل است.در این مقاله می‌خواهیم به بررسی پشتوانه ارزهای دیجیتال، عوامل آن، ارزهای دیجیتال با پشتوانه و بی پشتوانه و… بپردازیم؛ بنابراین اگر شما نیز تاکنون اطلاعات زیادی در خصوص پشتوانه پول و ارزهای دیجیتال و زمان پیدایش آن‌ها ندارید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشد.

در حالی که بیشتر اوقات، اصطلاحات “پول” و “ارز” به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند، چندین تئوری وجود دارد که نشان می‌دهد این اصطلاحات یکسان نیستند. طبق برخی نظریه‌ها، پول ذاتاً یک مفهوم نامشهود است، در حالی که ارز مظهر فیزیکی (ملموس) مفهوم نامشهود پول است. طبق این نظریه، پول را نمی‌توان لمس یا بو کرد. ارز، سکه، اسکناس، شی و … است که به‌صورت پول ارائه می‌شود. شکل اصلی پول اعداد است.

امروزه، شکل اصلی ارز اسکناس‌های کاغذی، سکه‌ها یا کارت‌های پلاستیکی (به‌عنوان‌مثال کارت‌های اعتباری یا نقدی) است.

پول چیست؟

پول یک واحد اقتصادی است که به‌عنوان یک وسیله مبادله عمومی شناخته شده برای اهداف معاملات در اقتصاد عمل می‌کند. پول از شکل کالایی سرچشمه می‌گیرد و دارای خاصیت فیزیکی است که باید توسط فعالان بازار به‌عنوان وسیله مبادله پذیرفته شود.

پول می‌تواند به شکل‌های زیر باشد:

داستان تاریخچه پول چیست؟

گاهی اوقات با یک اسکناس دلگیر و ناخوشایند دلار مواجه می‌شوید که به نظر می‌رسد از ابتدای زمان وجود داشته است. مطمئناً این‌گونه نبوده است، اما تاریخچه بشر با استفاده از ارز نقدی به مدت طولانی – ۴۰۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد.

حتماً برایتان پیش‌آمده که با یک اسکناس بسیار کهنه که در حال ازبین‌رفتن است مواجه شده باشید و در ذهن خود تصور کنید که ممکن است این اسکناس از ابتدای زمان پیدایش پول وجود داشته است. اما مطمئناً این‌گونه نبوده زیرا تاریخچه استفاده بشر از ارز نقدی تنها به ۴۰۰۰۰ سال پیش‌بر می‌گردد.

این در حالی است که پیدایش اولیه پول به دوران پارینه‌سنگی برمی‌گردد، دورانی که چیزی با عنوان ارز نقدی وجود نداشت و مردم برای معاملات خود از ابزارهایی مانند سنگ و سایر اشیا به‌عنوان پول استفاده می‌کردند.

دانشمندان ردوبدل و تجارت را از طریق سوابق باستان‌شناسی پیگیری کرده‌اند از پارینه‌سنگی که گروه‌های شکارچی برای بهترین سلاح‌های سنگ چخماق و سایر ابزارها تجارت می‌کردند. در ابتدا، مردم مبادله می‌کردند، و معاملات مستقیم بین دو طرف از اشیا مطلوب را انجام می‌دادند.

با گذر زمان و پیدایش پول شکل آن طی هزاران سال تکامل‌یافته است – از اشیای طبیعی گرفته تا سکه تا کاغذ تا نسخه‌های دیجیتالی. اما قالب هر نوع که باشد، بشر مدت‌هاست که از ارز به‌عنوان وسیله مبادله، روش پرداخت، استاندارد ارزش، ذخیره ثروت و واحد حساب استفاده می‌کند.

شکل‌ گیری اولیه پشتوانه پول

با گسترش سطح معاملات تجار در سراسر جهان و فراهم شدن امکان سفر با کشتی به سایر قاره‌های جهان، انجام معاملات با فلزات گران‌بهایی مانند طلا به‌سرعت در سطح جهان گسترش یافت، به طوری که در یک بازه زمانی کوتاه آمریکا و اروپا که مرکز تجارت دنیا به‌حساب می‌آیند بیشترین حجم معاملات جهانی با طلا را به ثبت رساندند.

تا قبل از سال ۱۹۲۹ که یکی از بزرگ‌ترین رکودهای اقتصادی دنیا رخ دهد و سبب کم‌رنگ شدن نظام پولی جهانی با پشتوانگی طلا شود، کشورهای دنیا اجازه داشتند که در قبال میزان طلایی که از معاملات جهانی وارد خزانه کشور می شد پول چاپ کنند. به این صورت که نرخ تبدیل طلا به پول هر کشور و نرخ تبدیل پول سایر کشورها به همدیگر عددی ثابت بود.

در جولای سال ۱۹۴۴ حدود ۷۳۰ نماینده از ۴۴ کشور دنیا برای حل مشکل رکود اقتصادی در کنفرانس مالی ملل متحد یک تفاهم‌نامه جهانی (معروف به قرارداد برتن وودز (Bretton Woods)) که در آن دلار آمریکا به‌عنوان ارز مرجع در مبادلات جهانی اضافه شد، به امضا رساندند.

طبق این تفاهم‌نامه دولت آمریکا متعهد شد که به‌ازای هر ۳۵ دلار معادل با آن یک انس طلا (طلا به‌عنوان پشتوانه پول) در خزانه خود نگهداری کند تا در صورت نیاز و درخواست هر دولتی، آمریکا به‌ازای هر ۳۵ دلار یک انس طلا به آن‌ها تحویل دهد.

پول و پشتوانه ارزهای دیجیتال

بنابراین طبق قرارداد برتن وودز از آن پس دلار به‌عنوان ارز مبادله جهانی در سراسر جهان به رسمیت شناخته شد. در ابتدای قرارداد آمریکا بیش‌تر از مقدار دلارهای موجود در کل جهان طلا در خزانه خود ذخیره کرده بود، به‌گونه‌ای که همین امر سبب خشنودی و رضایت تمامی کشورها شده بود که پول بین‌المللی با پشتوانه در دسترس دارند که سبب تسهیل در معاملات جهانی نیز شده است.

این ماجرا تا قبل از جنگ ۲۰ ساله آمریکا و بریتانیا (۱۹۵۵-۱۹۷۵) ادامه داشت. اما به دلیل اینکه این جنگ هزینه‌های زیادی را بر آمریکا وارد کرد.

این کشور بعد از پایان جنگ مجبور به پرداخت هزینه‌های بسیار سنگین بابت بدهی‌های خود شد و دراین‌بین به برخی از طلبکاران خود دلار و به برخی دیگر از طلاهای موجود در خزانه پرداخت کرد و با این کار تعادل بین موجودی دلارهای کل جهان و میزان طلای موجود در خزانه این کشور بهم خورد.

فسخ تفاهم‌نامه برتن وودز و آغاز پول فیات

اما در اواخر دهه ۶۰ میلادی کشورهایی مانند ژاپن، فرانسه و آلمان که از کشور آمریکا طلبکار بودند از این ماجرا باخبر شده و در پی آن به دلیل نقض قوانین تفاهم‌نامه توسط آمریکا طی دو دوره متوالی ارزش دلار آمریکا نسبت به طلای جهانی کاهش پیدا کند.

همچنین در سال ۱۹۷۱ با درخواست بریتانیا از آمریکا مبنی‌بر اینکه مبلغ ۳ میلیارد دلار از ذخایر ارزی این کشور را به طلا تبدیل کند، آمریکا را وارد بحران بزرگ و جدید دیگری کرد. هرچند طبق نظر برخی کارشناسان، بریتانیا با قصد قبلی و علم به اینکه کشور آمریکا توان پرداخت طلا معادل دلار را ندارد این درخواست را مطرح کرده بود.

در پی این درخواست بریتانیا رئیس‌جمهور وقت آمریکا در آن زمان (نیچارد نیکسون) واکنش عجیبی نشان داد و بدون هماهنگی و کسب اجازه از صندوق بین‌المللی، تعهد کشور آمریکا را برای ذخیره طلا به‌عنوان پشتوانه دلار لغو کرد و از آن پس دلار آمریکا دیگر پشتوانه طلا نداشت.

بعدازاین اقدام توسط رئیس‌جمهور آمریکا صندوق بین‌المللی پول، جنبه پول بودن طلا را لغو و ممنوع اعلام کرد. در پی آن نیز اعلام کرد که طلا فقط مصرف کالایی خواهد داشت. با این اقدامات تفاهم‌نامه برتن وودز پایان یافت و سبب به‌وجودآمدن پول جدید با نام پول فیات (Fiat Money) یا پول بدون پشتوانه شد.

پول فیات (Fiat Money) با پشتوانه یا بدون پشتوانه ارزهای دیجیتال؟

پول فیات ارزی است که از طرف دولت صادر می‌شود و کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتوانه آن نیست، بلکه دولتی است که آن را صادر کرده است.

ارزش پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده حاصل می‌شود، نه ارزش کالایی که پشتوانه آن است. بیشتر ارزهای کاغذی مدرن ارز فیات هستند. ارزهای فیات از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای مهم جهانی هستند.

پول فیات فقط به این دلیل ارزش دارد که دولت این ارزش را حفظ می‌کند یا اینکه دو طرف در یک معامله در مورد ارزش آن توافق می‌کنند. از نظر تاریخی، دولت‌ها از یک کالای فیزیکی ارزشمند مانند طلا یا نقره سکه ضرب می‌کردند یا پول کاغذی چاپ می‌کردند که می‌تواند برای مقدار مشخصی از کالای فیزیکی بازخرید شود. پول فیات غیر قابل تبدیل است و نمی‌توان آن را بازخرید کرد.

از آنجا که پول فیات به ذخایر فیزیکی مانند ذخیره ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، در نتیجه تورم یا ازبین‌رفتن ارزش بیش از حد به دلیل تورم از بین می‌رود یا حتی بی‌ارزش می‌شود.

اگر مردم اعتماد خود را به پول یک کشور از دست دهند، پول آن کشور دیگر ارزش ندارد. به‌عنوان‌مثال، این ارز با ارز پشتوانه طلا متفاوت است. به دلیل تقاضای طلا در جواهرات و تزئینات و همچنین ساخت دستگاه‌های الکترونیکی، رایانه و وسایل نقلیه هوافضا، ارزش ذاتی دارد. اما پشتوانه پول فیات میزان استقبال مردم از آن پول است. به‌عنوان‌مثال اگر همین امروز مردم تصمیم بگیرند که دیگر دلار خریداری نکنند ارزش آن خودبه‌خود کم می‌شود.

در عصر جدید، ارزهای ضرب شده اغلب به‌صورت پول کاغذی درمی‌آیند که ارزش ذاتی آن‌ها با سکه‌های ساخته شده از فلزات گران‌بها برابر نیست. هرچند شاید حتی بیشتر، افراد از ارز الکترونیکی و روش‌های پرداخت استفاده می‌کنند.

برخی از انواع ارزها به “نماینده” بودن آنها متکی هستند، به این معنی که هر سکه یا اسکناس می‌تواند مستقیماً با مقدار مشخصی از کالا مبادله شود.

بااین‌حال، در حالی که کشورها برای جلوگیری از نگرانی در مورد ذخایر طلای فدرال، استاندارد طلا را ترک کردند، اکنون بسیاری از ارزهای جهانی به‌عنوان فیات طبقه‌بندی می‌شوند.

ارز فیات توسط یک دولت صادر می‌شود و هیچ کالایی پشتوانه آن نیست، بلکه به دلیل اعتقادی است که افراد و دولت‌ها نسبت به پذیرش آن ارز توسط طرفین دارند.

امروزه بیشتر ارزهای معتبر جهانی فیات هستند. بسیاری از دولت‌ها و جوامع دریافته‌اند که ارز فیات بادوام‌ترین و کمترین حساسیت در معرض زوال یا ازدست‌دادن ارزش در طول زمان است.

پشتوانه ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال نیز مانند دلار آمریکا بدون پشتوانه هستند و تنها پشتوانه این ارزها محبوبیت و مقبولیت آن‌ها در بین مردم، جوامع و کشورهاست. از آنجا که مردم در تمامی نقاط جهان در دوران مختلف از بانک‌ها و دولت‌ها ضربه‌های زیادی خورده‌اند خواه‌ناخواه با ورود ارزی مثل بیت‌کوین که خاصیت غیرمتمرکز بودن، شفاف بودن و غیر چاپ بودن را دارا است به سمت آن گرایش پیدا می‌کنند.

این گرایش به سمت ارزهای دیجیتال با چاپ بی‌رویه پول‌های بدون پشتوانه توسط بانک‌های مرکزی دنیا و خیانت به مردم، روزبه‌روز بیشتر می‌شود تا جایی که می‌توان گفت در آینده‌ای نه‌چندان دور باارزش و مقبولیتی که ارزهای دیجیتال با حمایت مردم به دست می‌آورند، جایگزین پول‌های کاغذی و چاپی که توسط بانک‌های مرکزی کشورها چاپ می‌شوند و دولت بر آن‌ها نظارت دارند می‌شود.

در این مقاله به بررسی آغاز پول از ابتدا تا به امروز، پول فیات یا بدون پشتوانه، پشتوانه ارزهای دیجیتال و… پرداختیم. طبق این مقاله پول، به‌خودی‌خود، هیچ ارزش واقعی ندارد. این می‌تواند یک پوسته، یک سکه فلزی یا یک قطعه کاغذ باشد. ارزش آن نمادین است؛ این اهمیتی است که مردم برای آن قائل هستند.

پول به‌واسطه کارکردهای خود ارزش خود را به دست می‌آورد: به‌عنوان وسیله مبادله، واحد اندازه‌گیری و… . پشتوانه ارزهای دیجیتال نیز مانند پول‌های چاپی است و اعتبار خود را از میزان ارزش و اهمیتی که مردم برای آن‌ها قائل هستند به دست می‌آورند.

همچنین طبق شواهد و نظر کارشناسان در دهه‌های اخیر به دلیل ضربه‌هایی که مردم کشورها از بانک‌ها خورده‌اند تمایل بیشتری به ارزهای دیجیتال که توسط دولت‌ها کنترل نمی‌شوند نشان داده‌اند.

افرادی که دوره آموزش ارز دیجیتال را دیده باشند در خصوص انتخاب ارزهای دیجیتال به عنوان پول درک بهتری نسبت به سایر افراد دارند و بدون تعلل ارزهای رمزنگاری شده را برای سرمایه گذاری انتخاب می‌کنند.