کاتناچیو چیست؟ چگونه می توان درهای فوتبال را بست و کلیدش را قورت داد؟ | ایستگاه تاکتیک

کاتناچیو (Catenaccio)، قطعا نام این سبک فوتبال را بارها و بارها شنیده اید و اگر طرفدار فوتبال ایتالیا باشید احتمالا بارها این برچسب را روی تیم شما زده اند که تیم تان با سبک کاتناچیو به دنبال بازی نتیجه گرا است.

Catenaccio or The Chain is a tactical system in football with a strong emphasis on defence. In Italian, catenaccio means "door-bolt", which implies a highly organised and effective backline defence focused on nullifying opponents' attacks and preventing goal-scoring opportunities

برگردان فارسی: کاتناچیو یا بازی زنجیره ای، یک سیستم فوتبال است که بر مبنای ساختار مستحکم دفاعی بنا شده است. در ایتالیا این کلمه به معنی چفت و بست در است که در آن خط دفاعی با یک برنامه موثر و مستحکم روی جلوگیری از گل زدن حریف تمرکز دارد.

به گزارش طرفداری، در ادبیات فوتبال جهان، واژه کاتناچیو با نام هلنیو هررا پیوندی ناگسستنی دارد و حتی از این سرمربی به عنوان خالق این سبک نام می برند اما در اصل، کارل راپان اتریشی و نرو رکو ایتالیایی در دهه های 30 و 50 میلادی برای اولین بار از سیستم کاتناچیو استفاده کردند اما همه این سیستم را بیشتر با فوتبال ایتالیا و افتخاراتی که هلنیو هررا با اینتر به دست آورد می شناسند. بیراه نگفته ایم اگر ادعا کنیم در جام جهانی 1982 تیم ملی ایتالیا با همین سیستم کاتناچیو با گذر از برزیل، آرژانتین و آلمان به قهرمانی رقابت های جام جهانی رسید.

راپان تیمش را با سیستم 5-3-2 تیمش را روانه میدان می کرد که این سیستم شباهت زیادی به 2-4-4 امروزی دارد. (مشابه ترین سیستم و نحوه بازی به این سیستم، بازی تیم های مورینیو است) این سیستم مبتنی بر یارگیری نفر به نفر بود.

آن‌ها یک مدافع سوییپر را که «Verrouilleur» نامیده می‌شد در پشت خط دفاعی تیم قرار می‌ دادند. در این سیستم چهار مدافع یارگیر برای رویارویی با حمله در ترکیب قرار می گرفتند و در صورتی که توپ از این مدافعان خارج می‌شد یا لو می‌رفت، بازیکن سوییپر آن را به راحتی جمع می‌کرد. این سوییپر به جز جمع کردن توپ‌های لو رفته یا عبور کرده، وظایف دیگری مانند رویارویی با مهاجمان حریف و در صورت لزوم دابل مارک کردن نیز داشت. در مجموع، اما پنج بازیکن هیچ مشارکتی در کارهای دفاعی نداشتند و سه بازیکن نیز فقط روی کارهای دفاعی متمرکز بودند.

اگر بخواهیم سیستم کاتناچیو را مدرن تر تعریف کنیم باید بگوییم چنین تیمی با رویکرد Low block بازی می کند و اصل Compactness یا اصل فشردگی را هم رعایت می کند.

Compactness به معنای حفظ فاصله ای کوتاه بین دورترین بازیکنان تیم و نزدیک ترین بازیکنان چه به شکل عرضی و چه به شکل طولی است. نرو روکو به عنوان کسی شناخته می شود که جزو پیشگامان استفاده از اصل فشردگی بوده است. تیم های نرو روکو غالبا با سیستم 3-3-3-1 وارد میدان می شدند و با رعایت همین اصل به افتخارات زیادی هم رسیدند چرا که در دهه 50 این اصل تازگی داشت. نرو روکو دوران موفقی در میلان داشت و توانست در دوران مربی گری اش 2 بار در لیگ قهرمانان، 2 بار در لیگ اروپا، 2 بار در سری آ و 3 بار در رقابت های کوپا ایتالیا قهرمان شود. می توانیم ادعا کنیم هلنیو هررا از ایده های نرو روکو برای استفاده از کاتناچیو الهام گرفته است. رکو قبل از هلنیو هررا با میلان به قهرمانی اروپا و ایتالیا رسید.

از لحاظ لغوی، کاتناچیو به معنای "قفل و زنجیر" است و از همین نامش می توانید حدس بزنید که در این مطلب چه در انتظار شما است.

کارل راپان پس از ورودش به فوتبال سوییس در نقل قولی معروف گفت:

وقتی من وارد این کشور شدم، ستاره های تکنیکی و بازیکنان بزرگی در اختیار نداشتم اما متوجه شدم هر وظیفه ای که به بازیکنانم بسپارم آن ها به خوبی کارشان را انجام می دهند...

چه در سالیان دور و چه در فوتبال مدرن این سیستم مخالفان و منتقدان پروپا قرص خود را دارد چرا که بسیاری فوتبال را به عنوان یک سرگرمی دنبال می کنند و معتقد هستند نمایش یک بازی دفاعی روح فوتبال را می کشد و حتی به اشتباه از آن به عنوان ضد فوتبال یاد می کنند...

اگر بخواهیم این سیستم را در چند کلمه خلاصه کنیم کاتناچیو در بستن فضاها، قطع پاس ها و دفاع مطلق خلاصه می شود. اما یکی از بزرگترین اشتباهات این است که ما نگاه سطحی و پیش پا افتاده ای به این قضیه داشته باشیم، در صورتی که کاتناچیو دارای جزییات بسیار دقیقی است که اجرای آن را دشوار می کند و به همین دلیل هر تیمی نمی تواند با آن به نتیجه برسد. یکی از دلایل بدبینی به این سیستم، تیم هایی هستند که به طرز اشتباهی از آن استفاده کرده اند و به معنای واقعی کلمه چهره ضد فوتبالی از آن نمایش می دهند، در صورتی که اصل قضیه این است و خود هلنیو هررا هم در نقل قولی می گوید کاتناچیو را بدنام کردند که از آن اشتباه استفاده کردند، زیرا کاتناچیوی جذاب با حمله فولبک‌ها انجام می‌شود و آن‌هایی که اشتباه و کسل کننده از آن استفاده می‌کنند نفوذ این بازیکنان را محدود کرده‌ اند.

یکی از تفاوت هایی که در سیستم کلاسیک کاتناچیو وجود داشت و ما امروزه در فوتبال روز شاهد آن نیستیم حضور یک دفاع سوییپر است که آزادی عمل بیشتری نسبت به دفاع های میانی امروزی داشت و به نوعی هم وظیفه کنترل خط آفساید تیم را برعهده میگرفت و هم توپ های سرگردان را جمع می کرد و خیلی درگیر نبردهای هوایی نمی شد.

با تمام این انتقادات، این سیستم برای هواداران فوتبال ایتالیا و علی الخصوص هواداران اینتر شیرینی بسیار خاصی دارد. تیم های هلنیو هررا بازی های زیادی را با این سیستم و نتیجه 1-0 پیروز می شدند چرا که پس از به ثمر رساندن یک گل آن هم روی ضد حمله از آن گل به خوبی محافظت می کردند. اینتری ها با این سیستم در سال های 1964 و 1965 برنده رقابت های لیگ قهرمانان شدند و تیم ملی ایتالیا نیز با ورژن پیشرفته این سیستم در مقابل برزیل وحشتناک تله سانتانتا به پیروزی رسید و در فینال نیز آلمان را شکست داد و جام 82 را بالای سر برد.

این سیستم، سیستمی سه دفاعه است اما باید به این نکته اشاره کنیم که به هر سیستم 3 دفاعه ای لزوما نمی توان برچسب کاتناچیو زد. در کاتناچیو، شما درهای فوتبال را می بندید و کلید آن را هم قورت می دهید! این همان کاری بود که اینتر هررا بعد از زدن گل انجام می داد.

اینتر هررا از 4 لاین تشکیل شده بود. یک عدد سوییپر، 2 تا 4 مدافع که تعدادشان بسته به نحوه مالکیت توپ متغییر بود، 3 تا 5 هافبک و 2 مهاجم...

سیستم هررا یک لیبرو هم داشت که گاه فضا را پوشش می‌داد یا با بازیکن حریف یارگیری نفر به‌ نفر داشت یا توپ‌هایی را که به پشت خط دفاعی ارسال می‌شد دفع می‌ کرد.

همانطور که دیدید جا به جایی های این سیستم با توجه به شرایط مختلف تغییر می کند و پیچیدگی های خاص خود را دارد.

در پایان باید به نکته ای اشاره کنیم که اهمیت بسیار بالایی در اجرای این سیستم دارد. بازی با سیستم دفاعی و فشرده نیاز به روحیه و تمرکز بالایی دارد. تمرکز بالایی که ممکن است در طول زمان برای بازیکنان خسته کننده شود و حتی از سرمربی تیم زده شوند. از آنتونیو کونته می توانیم به عنوان سرمربی ای یاد کنیم که بار دیگر به جهان فوتبال ثابت کرد سیستم 3 دفاعه هنوز کارایی های خاص خود را دارد و می توان با آن به افتخارات رسید. اما اگر دوران حرفه ای این سرمربی را بررسی کنید می بینید که بعد از چند فصل برخی از بازیکنان از سیستم تمرین دادن این سرمربی خسته شده اند.

در وصف سخت گیری های هلنیو هررا هم کافی است جستجویی در اینترنت کنید...

قسمت های قبلی:

ایستگاه آنالیز فوتبال | PPDA چیست؟

ایستگاه آنالیز فوتبال | counter press چیست؟

آنالیز فوتبال | منطقه بندی زمین بازی از اریگو ساکی و فن خال تا پپ گواردیولا

آنالیز فوتبال | رجیستا چیست؟

آنالیز فوتبال | (xT) Expected Threat چیست؟

از تعریف Third-man تا اهمیت عرض در فوتبال؛ low block تیم های دفاعی را چگونه بشکنیم؟ (قسمت پایانی)

آنالیز فوتبال؛ low block تیم های دفاعی را چگونه بشکنیم؟؛ قسمت اول

آنالیز فوتبال؛ low block تیم های دفاعی را چگونه بشکنیم؟ (۲) | تعریف اصول superiority و Compactness

ایستگاه آنالیز فوتبال؛ سفر به لایه های زیرین فوتبال، هر دوشنبه در طرفداری