اختلال بیش فعالی، وضعیتی است که در تعدادی از بچههای پیش دبستانی و دوران ابتدایی وجود دارد. کنترل رفتار این دانش آموزان و جلب توجه آنها کاری سخت و طاقت فرساست. اغلب کودکان در این گروه سنی، فعالیت و جنب و جوش بالایی دارند، با این حال به راحتی نمیشود برچسب بیش فعالی به کودک زد. اختلال بیش فعالی یکی از شایعترین اختلالات روانپزشکی در کودکان است که به اختصار (ADHD) نامیده میشود و حدود ده درصد از کودکان دچارش هستند. این اختلال در پسران شایعتر از دختران است، دختران مبتلا به این اختلال بیشتر از پسران بیتوجهی نشان میدهند اما در رابطه با دیگران مشکلات کمتری دارند و همچنین بیشتر از پسران دچار انزوا، اضطراب و افسردگی میشوند و کمتر از پسران دارای مشکلات رفتاری هستند.
بیشتر والدین قبل از رفتن کودک به مدرسه متوجه این اختلال در فرزند خود نمیشوند، ولی با ورود به مدرسه و بروز مشکلات جدی در یادگیری دروس و رفتار با دیگران، کم کم به این موضوع پی میبرند. اکثر کودکانی که بیش فعال نامیده میشوند دارای علائمی هستند:
این کودکان در مقابل گفتههای معلمین هیچ واکنشی از خود نشان نمیدهند.
این کودکان حواس پرت هستند و نمیتوانند به انجام یک فعالیت خاص در طولانی مدت متمرکز شوند.
تکالیف و وظایف درسی خود را به طور منظم انجام نمیدهند.
یکی از نشانههای خطرناک این گونه افراد انجام حرکات و رفتارهای خطرناک و به قولی شلوغی بیش از حد آنهاست که موجب نگرانی والدین میشود.
رفتار افراد بیش فعال غیر قابل پیش بینی است و زود عصبی میشوند.
قبل از فکر کردن، عمل میکنند.
کودکان بیش فعال ممکن است در صورت عدم تشخیص و درمان، در بزرگسالی دچار مشکلات تنفسی، اضطراب، افسردگی، اختلالات ارتباطی و مشکلات تحصیلی شوند.
شما روانشناس یا متخصص نیستید که بخواهید به درمان کودک بپردازید، به همین دلیل بهتر است در مورد علائم و نشانههای این اختلال اطلاعات کسب کنید. به بیش فعالی کودکان حساسیت فراوان نشان ندهید. بهتر است عصبی نشوید و اجازه دهید کودک در کنار شما آرامش داشته باشد. یکی از موارد این اختلال عصبی بودن است، پس سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید. برای اینکه کودک بتواند روی رفتار و حرکات خود متمرکز شود، به او تکنیک تمرکز کردن را یاد بدهید.
کودکان بیش فعال در محیطهای شلوغ بیشتر تحریک و زود عصبی میشوند، پس بهتر است در یک محیط آرام با او صحبت کنید و مشکلاتش را مرتفع کنید.
راه کارهای مفید برای رفتار با کودکان بیش فعال و حل مشکلات آنها
بهتر است والدین با کودکان ارتباط برقرار کنند.
سعی کنید در ارتباط با آموزش و صحبت با کودک اصرار بیش از حد نداشته باشید.
از وسایل کمک آموزشی، کارتهای بازی و خلاقیت برای مشتاق کردن کودک برای یادگیری و آموزش استفاده کنید. برای بالا بردن انگیزه کودک از تشویق کلامی و دادن جایزه غافل نشوید.
اعتماد به نفس او را بالا ببرید و به او احترام بگذارید.
به او یاد دهید که چگونه برای کارهایش برنامه ریزی کند.
از آنها جلوی دیگران انتقاد نکنید.
اکثر کودکان بیش فعال با هوش هستند فقط نیاز دارند که به آنها تکنیک نظم دهی را آموزش دهید.
امروزه این اختلال به دلایل گوناگونی مورد توجه روانشناسان و مشاوران است، از جمله این که این اختلال اولین و یا دومین اختلال شایع در دوران کودکی و نوجوانی است که بر عملکرد تحصیلی، شناختی، اجتماعی، هیجانی و خانوادگی فرد مبتلا به این اختلال و سپس در بزرگسالی بر عملکرد شغلی و زناشویی او تاثیر منفی میگذارد.
یکی دیگر از اختلالات یادگیری که بیشتر با بیش فعالی همراه است، اختلال روخوانی است. ناتوانیهای زبانی نیز خیلی با این اختلال همراه است و باعث مشکلات تحصیلی میشود. تحقیقات نشان میدهد که بسیاری از کودکان که مشکل توجه دارند در کلاس اول مهارتهای اساسی روخوانی را کسب نمیکنند و به همین دلیل از همسالان خود عقب میافتند و در مراحل مختلف تحصیلی افت میکنند.
بهتر است که والدین با معلمان و مشاوران مدرسه در ارتباط باشند و راجع به بیماری کودک به آنها اطلاعات دهند تا به کمک همدیگر به کودک کمک کنند تا مراحل تحصیلی را طی کند. معلمین نیز باید اطلاعات خود را در ارتباط با این بیماری و نحوه برخورد با آن و همچنین کنترل دانش آموز مبتلا در کلاس درس، آگاهی خود را بالا ببرند. والدین با کمک اولیا مدرسه میتوانند کودک را تشویق به درس خواندن کنند و محیط آموزشی را برای کودک تبدیل به یک فضای شاد و امن کنند تا کودک به یادگیری اشتیاق پیدا کند.
مطالب مرتبط: با کودکان بیش فعال چگونه رفتار کنیم؟