خودباوری، شرط اصلی پیشرفت زنان در ریاضیات است

هرچند امروزه شاهد افزایش تعداد زنان متقاضی تحصیل در رشته ریاضی هستیم، اما مشاهده مسائلی چون بیشتر بودن اساتید ریاضی مرد نسبت به زنان و اینکه تنها در موارد انگشت‌شماری زنان توانسته‌اند مدال‌ها و جوایز جهانی ریاضی را از آن خود کنند، تفکر برتر بودن مردان نسبت به زنان در ریاضیات را تقویت می‌کند.

در ادامه گفت‌وگوی ایسنا، با دو تن از اساتید دانشگاه خانم در رشته ریاضی را می‌خوانید؛

دکتر هانیه میرابراهیمی در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه دختران به اندازه پسران دارای توانایی‌های ریاضی هستند، اظهار کرد: من کاملا این طرز تفکر غلط که پسران را نسبت به دختران دارای توانایی‌های بیشتری در ریاضیات می‌داند، رد می‌کنم. دخترانی مانند مریم میرزاخانی و بسیاری از دختران توانمندی که در دانشگاه‌های کشور در حال تحصیل در رشته ریاضیات هستند، نشان داده‌اند که دختران توانایی‌های بالایی در این زمینه دارند.

وی افزود: افرادی می‌توانند در ریاضیات موفق شوند که واقعا به آن علاقه داشته باشند و اگر ما بخواهیم به اجبار کسی را وادار به ریاضی خواندن کنیم، برایش آسیب‌هایی در پی خواهد داشت. اگر ما در حال حاضر شاهدیم بسیاری از افراد نمی‌توانند در ریاضیات به مدارج بالایی دست یابند، به این علت است که علاقه‌ای به این علم ندارند.

عضو هیأت علمی گروه ریاضی محض دانشگاه فردوسی با تاکید بر اینکه هر فردی چه دختر و چه پسر حتما باید متناسب با علاقه خود انتخاب رشته و شغل کند، بیان کرد: اگر دختری به ریاضیات علاقه داشته باشد، قطعا می‌تواند در این علم به موفقیت‌های بسیاری دست یابد. اگر در حال حاضر ما می‌بینیم که پسران بیشتر توانسته‌اند در ریاضیات موفق شوند، صرفا به این دلیل است که تعداد پسران علاقه‌مند به ریاضی از دختران بیشتر است.

میرابراهیمی با بیان اینکه در سال‌های اخیر شاهد افزایش سرعت رشد زنان در ریاضیات بوده‌ایم، عنوان کرد: این امر بدین دلیل اتفاق افتاده است که در طی سال‌های اخیر آزادی تفکر بیشتر شده است. در زمان قدیم بخش زیادی از جامعه توانمندی‌های زنان در ریاضیات را باور نداشت و اگر دختری به ریاضیات علاقه داشت و رشته ریاضی را برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کرد، کار او چندان مورد قبول جامعه قرار نمی‌گرفت.

وی ادامه داد: اما امروزه این طرز فکر تغییر کرده است و اگر خانمی تمایل به ادامه تحصیل در هر رشته‌ای داشته باشد و هر شغلی را برای خود انتخاب کند، جامعه به او احترام می‌گذارد و از کارش ممانعت نمی‌کند. بنابراین در سال‌های اخیر رشد زنان نه تنها در ریاضیات، بلکه در تمامی عرصه‌ها افزایش یافته است.

دکتر کیمیا نارنجانی، از اساتید ریاضی دانشگاه‌های مشهد نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه امروزه جامعه بیشتر از گذشته توانایی‌های زنان در حوزه ریاضیات را پذیرفته است، اظهار کرد: در گذشته ما شاهد بودیم بیشتر پسران رشته ریاضی را برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کردند، اما امروزه این رشته مورد استقبال دختران نیز قرار گرفته است و حتی تعداد اساتید خانم در رشته ریاضی هم نسبت به گذشته افزایش یافته است.

وی در خصوص اینکه چگونه می‌توان مریم میرزاخانی‌های بیشتری در کشور پرورش داد، با اشاره به مشکلاتی در سیستم آموزشی کشور که باعث دور شدن دانش‌آموزان از درس ریاضی می‌شود، گفت: متاسفانه در کشور ما از سال‌های آغازین دوره ابتدایی دانش‌آموزان را مجبور به زدن تست‌های تیزهوشان می‌کنند و آنان را به سمت حفظ کردن مطالب سوق می‌دهند. در حالی‌که باید حجم مطالب کتب درسی کم شود و معلمان با استفاده از روش‌های استاندارد، سعی کنند مطالب را به دانش‌آموزان بفهمانند، نه اینکه صرفا چند فرمول‌ را برای آنان تکرار کنند.

این استاد ریاضی دانشگاه اضافه کرد: متاسفانه در کشور ما دانش‌آموزان از دوران ابتدایی اضطراب قبولی در آزمون تیزهوشان را دارند و سعی می‌کنند مطالب درسی را به گونه‌ای حفظ کنند که در این آزمون موفق شوند و در دوران دبیرستان نیز تمام انرژی خود را صرف کنکور می‌کنند. به این ترتیب ریاضیات برای دانش‌آموزان صرفا تبدیل به انبوهی از فرمول‌ها می‌شود و نمی‌توانند مفاهیم این درس را به صورت عمیق یاد بگیرند، در حالی‌که یکی از اهداف آموزش ریاضی، پرورش قوه منطق و استدلال در دانش‌آموزان است و شیوه آموزش غلط در کشور ما، اجازه رسیدن به این هدف را نمی‌دهد.

نارنجانی با بیان اینکه چنین مشکلاتی در سیستم آموزش دانشگاهی ما نیز وجود دارد، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در چند سال اخیر گفته می‌شود که هر چه تعداد مقالات اساتید یا دانشجو بیشتر باشد، جایگاه علمی آنان نیز بالاتر است و دانشگاهیان را به سمت تولید مقاله سوق داده‌اند. ممکن هم هست مقالاتی که نوشته می‌شود، چندان دردی از جامعه دوا نکند و تنها باعث می‌شود در سطح جهانی رتبه کشور در تولید مقاله افزایش یابد، اما در عمل سودی برای کشور ندارد. در حالی‌که برای پرورش افرادی مانند مریم میرزاخانی، نباید این گونه عمل کرد.

وی ادامه داد: وظیفه معلمان و اساتید این است که دانش‌آموزان و دانشجویان توانمند و با استعداد را شناسایی کنند و آنان را به سایر اساتید نیز معرفی کنند. انتخاب روش نادرست در تدریس، حتی می‌تواند باعث کشته شدن استعدادها نیز بشود. همچنین وجود مشکلات اقتصادی و سایر مشکلات در کشور نیز باعث به وجود آمدن دغدغه‌های فکری مختلفی برای دانشجویان می‌شود تا جایی که دیگر جایی برای فکر کردن به مسائل علمی برای آنان باقی نمی‌گذارد.

میرابراهیمی اما در رابطه با اینکه چگونه می‌توان مریم میرزاخانی‌های بیشتری در کشور پرورش داد، گفت: اینکه ما تلاش کنیم طوری آموزش دهیم که تمام دانشجویان و دانش‌آموزان در مسیری مشابه مریم میرزاخانی قرار بگیرند، درست نیست. ما باید بتوانیم انسان‌هایی را پرورش دهیم که موفق باشند و بتوانند در مسیر درستی از ذهن خود استفاده کنند.

وی تاکید کرد: من از تمام دانشجویان می‌خواهم الویت‌های زندگیشان را بر حسب علایق و مسائلی که برایشان مهم است، قرار دهند. بسیار جای افسوس است وقتی می‌بینیم دانشجویی بر خلاف علاقه و توانایی‌های خود تصمیم به گرفتن دکترا دارد و زحمات زیادی را هم به خود تحمیل می‌کند؛ چراکه فکر می‌کند از این طریق می‌تواند شأن خود را افزایش دهد.

عضو هیأت علمی گروه ریاضی محض دانشگاه فردوسی تصریح کرد: من به دانشجویان توصیه می‌کنم که تنها در صورتی به ادامه تحصیل بپردازند که واقعا به تحصیل علم علاقه‌مند باشند و توانایی‌های لازم را هم در خود ببینند. کسی که در ریاضیات استعداد ندارد، به این معنا نیست که به طور کلی آدم بی‌استعدادی است، بلکه باید توانایی‌های خود را پیدا کند. تمام انسان‌ها می‌توانند بسیار موفق باشند، به شرط اینکه مسیر خود را به درستی انتخاب کنند.

نارنجانی نیز در پایان با اشاره به افزایش رشد زنان در تمامی رشته‌ها در سال‌های اخیر، بیان کرد: زنان برای پیشرفت در هر عرصه‌ای تنها باید خود را باور داشته باشند. دختران ما باید باور کنند در هر عرصه‌ای می‌توانند بهترین باشند و نباید برای پیشرفت محدودیتی برای خود قائل باشند.

تاریخ نیز نشان می‌دهد در هر دوره‌ای زنان توانمند در ریاضیات حضور داشته‌اند. از هیپاتیا، ریاضیدان زن یونانی که در قرن چهارم میلادی می‌زیسته گرفته، تا مریم میرزاخانی، بانوی ریاضیدان ایرانی که به عنوان اولین زن برنده مدال فیلدز شناخته می‌شود.

انتهای پیام