اهداف نهضت عاشورا به بیان حجت الاسلام والمسلمین پیکری

شفقنا – حجت الاسلام والمسلمین پیکری با اشاره به اهداف نهضت عاشورا گفت: فلسفه قیام کربلا بر مبنای آزادگی است. سیدالشهداء (ع) با خون خود و خانواده اش بذر آزادگی و عزت را در تاریخ افشاند.

به گزارش شفقنا، امام حسین(ع) ضمن وصیّت‌نامه‎ هایی که هنگام خروج از مدینه و در زمان وداع با برادرش محمّد بن‌حنفیّه برای وی نوشت، هدف از حرکت خویش را چنین بازگو کرد: من نه از روی سرمستی و گستاخی و نه برای فساد و ستم‎گری حرکت کردم‎. بلکه تنها برای طلب اصلاح در امّت جدم حرکت کردم. می‎خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به سیره جدم و پدرم علی بن‌ابی‌طالب عمل کنم‎. و در زیارت‎های مختلف که در باره امام حسین(ع) از امامان(ع) وارد شده، این تعابیر فراوان دیده می‎شود:
«اَشْهَدُ اَنَّکَ قَدْ اَقَمْتَ الْصَّلوهَ وَ آتَیْتَ الزَّکوهَ وَ اَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ»
گواهی می‎دهم که تو نماز را بپا داشتی و زکات دادی و امر به معروف و نهی از منکر کردی‎.
از این عبارات، اهداف ذیل را از قیام حضرت، می‎توان استفاده ‎کرد‎:
الف ـ طلب اصلاح در امور امّت پیامبر(ص)
ب ـ امر به معروف
ج ـ نهی از منکر
د ـ عمل به سیره رسول‌خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) همانند برپایی نماز و پرداخت زکات

خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام والمسلمین «محمد پیکری» استاد دانشگاه گفت و گویی انجام داده است که در ادامه می خوانید.

بررسی ابعاد حادثه عاشورا و قیام امام حسین (ع) چگونه می تواند بازتاب جهانی داشته باشد؟

اینکه بخواهیم حادثه عاشورا و قیام امام حسین (ع) را مخصوص مسلمانان بدانیم، تصوری کاملا اشتباه و غیر واقعی است. معارف علمی و عملی اهل بیت (ع) برای همه انسان ها است. قرآن کریم که ذکرالعالمین است و پیامبر نیز رحمت العالمین معرفی شده است و این امر بیانگر این است که همه انسان ها چه مسلمان و چه غیر مسلمان بتوانند از کوثر زلال معارف پیامبر اسلام و آل الله (ع) بهره مند شوند و این رویکرد را نیز می توان در نهضت عاشورا و قیام ابا عبدالله الحسین (ع) تعمیم داد. مهاتما گاندی در جریان نجات هند از استعمار انگلیس می گوید زندگی امام حسین (ع) را الگوی مبارزه هندوستان قرار داده ام که این خود شاهدی بر الگوپذیری سایر ادیان و مذاهب از نهضت عاشورا می باشد. همچنین توماس کارلایل تاریخ نگار معروف و فیلسوف اسکاتلندی می گوید بهترین درسی که از تراژدی کربلا می توان گرفت، این است که حسین و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند. آنان با عمل خود روشن کردند که تفوق ادبی در جایی که حق با باطل روبرو می شود، اهمیت ندارد و پیروزی با وجود اقلیتی که داشت باعث شگفتی من است. با توجه به این مباحث می توان گفت درس های قیام امام حسین (ع) مختص مسلمانان نیست و برای همه انسان های آزاده می باشد که به دنبال حق و حقیقت هستند.

علما و روحانیون چگونه می توانند اهداف قیام عاشورا را برای مردم تبیین کنند؟

سیدالشهداء (ع) با خون خود و خانواده اش بذر آزادگی و عزت را در تاریخ افشاند؛ از این رو علما و روحانیون در گام نخست باید به دور از مباحث شعاری به موضوع آزادگی و عزت در رفتار، منش و زندگی روزمره خود را پیش بگیرند و در تعاملات اجتماعی با مردم به سبک زندگی اسلامی پایبند باشند یعنی تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی خود را بر اساس عزت و آزادگی و منش اسلامی به کار گیرند. خداوند در آیه دوم سوره صف می فرماید ای کسانی که ایمان آورده اید چرا چیزی می گویید که انجام نمی دهید. با توجه به اینکه می توان خود عالمی که از عزت و غیرت سیدالشهدا سخن می گوید، خود نیز باید در این مسیر گام بردارد و زمانی که از حق جویی و حرکت در مدار حق سخن می گوید، خود نیز در این مسیر باشد و در مجموع می توان گفت رفتار عملی تاثیر زیادی در تبیین حقایق قیام عاشورا بر مردم دارد.

چرا قیام امام حسین (ع) را حماسه می نامند نه تراژدی؟

در تراژدی غم و اندوه ماجرا محدود است و طرف مظلوم شاید صاحب حق نباشد اما مورد ظلم واقع شده اما در حماسه این گونه نیست بلکه قیام یک مظلوم شجاع و صاحب حق در برابر ظالم متکبر مطرح می شود؛ بنابراین علمای دین بدین خاطر به حماسه بودن قیام سیدالشهداء تاکید دارند چرا که صاحب حق شجاع برای اصلاح امت مورد ظلم قرار گرفته است. در واقعه کربلا صاحبان حقی به شهادت رسیدند که سلامت آنها در حمایت از حق و شجاعت آنها در میدان مبارزه و شان و عزت آنها حتی به هنگام اسارت هیچ گاه سراسر بزرگی، سربلندی و سرافرازی را اثبات کرد.

جایگاه و شانیت امام حسین (ع) باعث شده تا سایر شخصیت های موثر در قیام عاشورا کمرنگ تر باشند. برای آنکه به سایر شخصیت های موثر در عاشورا بیشتر پرداخته شود چه راهکارهایی می توان ارایه کرد؟

در مقام عبرت اندوزی و درس آموزی باید از مکارم اخلاق و حسن عقاید اصحاب ابا عبدالله الحسین (ع) هم سخن بگوییم اما باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که همه فضیلتی که اصحاب امام حسین (ع) دارند و به آنها آگاه هستیم، همگی آیینه نور امام حسین (ع) بودند که هر کدام به اندازه وسع خود نور خورشید را منعکس می کنند. در عین حال باید به این موضوع توجه داشته باشیم که اصحاب امام حسین (ع) که در واقعه کربلا به مجاهدت پرداختند و شهید شدند دارای فضایلی هستند که می تواند برای جامعه امروز الگو باشد. این فضایل بعضا جنبه ایمنی داشته و گاهی مخصوص و ویژه یکی از اصحاب و حاضران در واقعه کربلا بوده است؛ به عنوان مثال می توان گفت حضرت عباس (ع) به ادب مشهور است اما این به معنای آن نیست که سایر یاران امام حسین (ع) فاقد این ویژگی بودند بلکه بیانگر آن است که ادب قمر بنی هاشم از نوع دیگری است یا در خصوص وفاداری یاران امام حسین همان طور که می دانیم همه اصحاب امام حسین که در واقعه کربلا شهید شدند، وفادار بودند اما وفاداری حر ویژه تر است که باید به این مباحث توجه داشته باشیم.