ترجمه و انتشار دو مجموعه رمان‌های گرافیکی ایرانی در ترکیه

به تازگی انتشارات مُهنا Muhenna در ترکیه، دو مجموعه رمان گرافیکی «قورتش بده» و «راهنمای خرابکاری» را به زبان ترکی ترجمه و در نمایشگاه کتاب «افیون قره حصار» رونمایی کرده است. عادله خلیفی نویسنده این دو مجموعه رمان است و گل یلدز آن‎ها را به زبان ترکی ترجمه کرده و ندا نور، ویراستار این مجموعه در زبان ترکی است.

«قورتش بده»، که در ایران به چاپ هفتم رسیده است، و «راهنمای خرابکاری» به تصویرگری و کارهای گرافیکی محمد باباکوهی انجام شده است. در رمان‌های گرافیکی، ترکیب تصویر و نوشته بسیار مهم است. این گونه که بیش از یک دهه است در ادبیات کودکان و نوجوانان جهان پیدا شده و به سرعت در حال رشد است، بسیار محبوب مخاطبان این گروه سنی است. زبان نوشتاری و تصویری و درهم آمیزی آن‌ها سبب می‌شود که در ترجمه مخاطبان بیش‌تری داشته باشد. به گفته انتشارات مهنا، در نمایشگاه کتاب «افیون قره حصار» هم، طراحی و تصویرگری زیبای محمد باباکوهی در هر دو کتاب، مخاطب را به خود جذب کرده است و وقتی که خانواده و کودکان، از محتوای کتاب‌ها باخبر می‌شدند، این دو مجموعه انتخاب اول‌شان بوده است.

موضوع و کنش در این داستان‌ها نیز جایی ویژه دارد. چنین داستان‌هایی باید پرکنش باشند تا تصویرگر یا گرافیست بتواند این داستان‌ها را به خوبی در کار خوب بازتاب دهد. مجموعه‌ی سه جلدی «راهنمای خرابکاری»، به شهر، قانون‌های شهری و مفهوم شهروندی می‌پردازد. این مجموعه رمان تصویری تلاش می‌کند با زبانی طنز، نگاهی انتقادی، خلق شخصیت‌هایی خرابکار و موقعیت‌هایی متفاوت و هیجان‌انگیز و البته پرکنش، اهمیت رعایت قانون و حقوق شهروندی را نشان ‌دهد.

این رمان‌ها برای آموزش مفاهیم شهری، راهی متفاوت را انتخاب کرده‌اند. برای همین در نگاه اول، خرابکاری و زشتی رفتار شخصیت‌های داستان به چشم خواننده می‌آید و با شوخ طبعی، خواننده کودک و نوجوان را به سوی خود می‌کشانند اما در پایان کتاب، خواننده می‌بیند که سرانجام رعایت نکردن قانون‌ها و شلختگی و بی‌نظمی و خرابکاری، درهم ریختگی و شکست است و شهر بی‌معنا می‌شود بدون نظم و قانون.

این مجموعه رمان‌، تلاشی است برای آشنا و همراه کردن کودکان با شهر و قانون‌های شهری و مفهوم شهروندی. نگاه طنز این داستان‌ها، خواندن‌شان را شیرین می‌کند و خلق شخصیت‌ها و موقعیت‌های متفاوت، دل‌زدگی پیام‌های مستقیم را از میان می‌برد. انتشارات خانه ادبیات، مجموعه رمان سه جلدی «راهنمای خرابکاری» را در سال ۱۳۹۸ منتشر کرده است.

مجموعه «قورتش‌بده» با زنجیر کردن مجموعه‌ای از رخدادهای پرکنش از حل مسئله می‌گوید. شخصیت اصلی این مجموعه داستان، دختری هشت ساله است که می‌تواند همه چیز را قورت بدهد، هر اندازه که بزرگ باشد، هر چه قدر که دور باشد. او همه چیز را می‌گیرد بین دو انگشت اشاره و شصتش و توی دهانش می‌گذارد و قورتش می‌دهد، سپس آن را روی کاغذ بالا می‌رود و عکس برگردانش می‌کند. او پدری دارد، پروفسور، که بیش‌تر وقت‌ها سبب دردسرهایی برای قورتش‌بده می‌شود اما این دختر، گاهی به تنهایی و گاهی با یاری از دیگران برای مسئله‌ها راه‌حل پیدا می‌کند. «قورتش‌بده» از کودکانی می‌گوید که گرفتار جدایی والدین شده‌اند و حتی این پدر یا مادر هم، حواس‌شان به آن‌ها نیست. این کودکان باید توان غلبه بر حل مشکلات را به دست آورند بدون اندوه نبود یکی از والدین. این مجموعه دختری هشت ساله و قوی را به تصویر می‌کشد که می‌تواند خوب فکر و خوب زندگی کند. قورتش‌بده این را به ما یادآوری می‌کند، همه چیز آن‌چه می‌بینیم نیست! گاهی جهان درون‌مان بزرگ‌تر از جهان بیرون است. انتشارات هوپا، مجموعه رمان سه جلدی «قورتش‌بده» را در سال ۱۳۹۷ منتشر کرده است.