اغلب پدر و مادرها در دورانی از رشد کودک، با کنجکاوی های بسیار و در برخی موارد خودارضایی کودک مواجه می شوند که موجب نگرانی آنها شده و گاه تصمیمات اشتباهی در این زمینه می گیرند. در برخورد با خوددارضایی کودک نکات مختلفی وجود دارد که در تصمیم گیری موثر می باشند.به طور مثال:
آیا این رفتار کودک طبیعی است؟
پسرها بیشتر خودارضایی می کنند یا دخترها؟
خودارضایی چه تاثیری در آینده کودک دارد؟
چگونه می توان این رفتار را درمان کرد و سوالات زیاد دیگر.

در این بخش علاوه بر بررسی خودارضایی کودک به سوالات ذکر شده پاسخ خواهیم داد.

خودارضایی یا استمنا چیست؟
خودارضایی یکی از روشهای برطرف کردن میل جنسی است که شامل تحریک اندام جنسی جهت برانگیختگی جنسی یا لذت های جنسی می شود.

خودارضایی در کودکان:
خود ارضایی کودکان یک رفتار نسبتا شایع و مرتبط با سن کودک است که در فاصله بین 2 تا 5 سال رفتاری طبیعی به شمار می رود. اما با افزایش سن به مرور تکرار این رفتار کاهش پیدا می کند. در برخی از کودکان که دارای مشکلاتی هستند، تمایل به نواحی تناسلی زود تر از حد انتظار ایجاد می شود. گاه به نظر می رسد که خودارضایی نوعی عملکرد کودکان در برابر هیجانات منفی است.

علائم خودارضایی در کودکان:
خودارضایی کودکان معمولا با علائمی همچون حرکات انقباضی پاها و وضعیت غیرطبیعی پاها به همراه تعریق، تنفس تند و قرمزی صورت همراه است. بسیاری از این علائم شبیه نشانه های تشنج است که با آن اشتباه گرفته می شود.

روش تشخیص خود ارضایی در کودکان:
تشخیص خود ارضایی به ویژه در کودکان بسیار سخت است. هنگامی که والدین به رفتارهای عجیب کودک خود پی می برند باید خودارضایی را نیز در تشخیص های خود قرار دهند.

حرکاتی مانند خوابیدن روی شکم، مالیدن خود به زمین یا عروسک و سایر اشیا از علائم رایج خودارضایی در کودکان است که امکان دارد کودک در هنگام خستگی یا استرس اقدام به تحریک اندام جنسی خود نماید.

خودارضایی در کودکان اغلب به صورت ناگهانی شروع می شود و گاه کودک عرق کرده و گر گرفته به نظر می رسد و یا به طور نامنظم نفس بکشد، همچنین در حال خر خر کردن باشد و یا در یک وضعیت خاص مثل خم شدن روی چیز خاصی و یا مالیدن خود روی اشیا و یا عروسک غافلگیر شود و یا در حالت چمباتمه نشسته باشد.

کودکان منزوی و تنها
برای اینکه این کودکان، رنج ناشی از تنهائی را کاهش دهند به دنبال راهی جهت کسب لذت بر می آیند که یکی از آسان ترین راه ها، کسب لذت از طریق خود ارضایی است.

خودارضایی کودک یک ساله:
کودکان یک ساله معمولا به دلیل خود ارضایی به اندام جنسی خود دست نمی زند بلکه دلایل دیگری مانند عفونت قارچی واژن، شستشوی زیاد موضع و ایجاد خشکی و یا اگزما، عفونت ادراری و.... منجر به خارش محل تناسلی کودک می شوند، در نتیجه کودک با خاراندن محل التهاب به طور ناخودآگاه به ناحیه کایتوریس نیز دست زده و احساس لذت می کنند. در صورت مشاهده این علائم باید برای انجام معاینه و درمان به پزشک اطفال مراجعه کنید.

دلایل خود ارضایی در کودکان:

غریزه کنجکاوی و توجه به اندام جنسی که معمولا در کودکان از 2 سالگی به بعد آغاز می شود.
هنگام تنش و اضطراب احتمال خود ارضایی در کودک افزایش پیدا می کند و کودک برای دور شدن از تنش ها و کسب لذت شروع به خود ارضایی می کند.
خارش ناشی از علل گوناگون، خارش و تحریک موضعی در اعضای تناسلی و مقعد به علت ورم، کرمک، تنگی شلوار ، نامنظمی محل ختنه، بیماری های پوستی در نواحی مذکور باعث توجه بیشتر کودک به این نواحی می شود.

مشکلات و بیماریی هایی که کودک را مستعد ابتلا به خودارضایی می کند به طور مثال :مشکلات تناسلی - ادراری، شیر خوردن ناکافی ،مشکلات خواب و غیره که باید مورد ارزیابی و درمان قرار گیرد.

بلوغ و تغییرات فیزیولوژی ناشی از آن به همراه ترشح هورمون های جنسی که باعث ایجاد تمایلات و تحریکات جنسی می شود.

خود ارضایی در دوران کودکی نوعی عادت عصبی است که مانند مکیدن انگشت که کودک به طور کاملاً اتفاقی آن را کشف می کند و به خاطر لذت بخش بودن آن را ادامه داده و به عادت تبدیل می شود.

مشکلات خانوادگی و خشونت در خانواده از عوامل مهم دیگر در خودارضایی کودک است.

برخی از بزرگترها برای خنداندن کودک، آنها را به شدت قلقلک می دهند. نوازش بیش از اندازه ناحیه شکم، کشاله ران ها و ناحیه تناسلی می تواند موجب تحریک ناحیه تناسلی و احساس لذت در کودک و در نهایت خود ارضایی شود.
برخی کودکان به طور ناخودآگاه دست به آلت تناسلی خود می زنند. در صورت استمرار این کار و عدم پیشگیری والدین، میتواند باعث تحریک آن ها و خودارضایی شود.

کودکانی که با هر مسئله ای عصبی و دچار انفجار هیجانی به طور ناگهانی می شوند، برای رهایی از بار فشار هیجانات، دچار خودارضایی اضطراری می گردند.

کودکانی که توانایی برقراری ارتباط با اجتماع و یا همسن و سالهای خود را ندارند در صورتی که با اسباب بازیهای خود به شادی و لذت نرسند، احساس ناکامی و طرد شدگی کرده و فکر می کنند کسی آن ها را دوست ندارد.

کودکانی که شاهد روابط جنسی والدین یا صحنه های مستهجن در فیلم یا تصاویر هستند و یا کودکانی که مورد سوء استفاده جنسی توسط کودکان دیگر یا بزرگسالان قرار می گیرند، بیش از سایر کودکان مستعد خود ارضایی هستند.

عوارض خودارضایی در کودکان:

اضطراب و استرس
آسیب به دستگاه تناسلی
عفونت ادراری
کاهش اعتماد به نفس
وسواس فکری
احساس گناه
منزوی شدن
افت تحصیلی
خجالتی شدن

اشتباهات رایج والدین در برخورد با خود ارضایی کودکان

تنبیه و پرخاشگری نسبت به کودک
جلب توجه ویژه به او هنگام انجام این کار
ایجاد احساس گناه و شرم در کودک
باج دادن به کودک برای عدم تکرار این رفتار
بستن دستان کودک یا هر کار دیگری از این قبیل

نحوه رفتار و درمان خودارضایی در کودکان:
باید توجه داشت که خود ارضایی به معنی انحراف جنسی در کودکان، بی مبالاتی و یا افزیش بیش از اندازه میل جنسی در آنها نیست.در مواردی که پدر و مادر و یا اعضای دیگر خانواده در مقابل این رفتار کودک واکنش شدید نشان دهند و آن را رفتاری زشت و کثیف معرفی کنند، کودک از نظر هیجانی آسیب می بیند و احساس گناه می کند.

بهترین روش برای درمان این رفتار در کودکان مراجعه به روانشناسان کودک و کسب اطلاعات از افراد با تجربه در این زمینه است، چرا که در صورت عدم آگاهی ممکن است موجب آسیب به فرزند شوند.

عصبانیت و تنبیه کودک یکی از بدترین راههای مقابله با خودارضایی کودک است که موجب خودکم بینی، احساس شرمندگی و تشدید این رفتار در او می شود.

تنها ماندن کودک در اتاق به مدت طولانی می تواند موجب تکرار خودارضایی در او شود. باید در فواصل مناسب به اتاق او مراجعه کرده و از او بخواهید تا لحظاتی را با در میان اعضای خانواده سپری کند. انرژی جنسی و بی برنامگی کودکان در تنهایی بیشتر فعال می شود.

علت خود ارضایی را در کودک پیدا کنید و نسبت به درمان و یا رفع آن اقدام نمائید.

نگرانی بیش از اندازه و غیر منطقی والدین در کودکان احساس گناه و تقصیر ایجاد کرده و تعادل روانی او را بر هم می زند که موجب افزایش تعداد دفعات خود ارضایی در او می شود.

عدم انکار و پذیرش واقعیت، به حل مشکل کمک بسیاری می کند. پدر و مادرها باید بدون شتاب زدگی، تهمت زدن به یکدیگر برای روش غلط تربیت، حفظ آرامش و خونسردی با این مشکل برخورد کنند. بیش از فکر کردن به مشکل به راه حل ها فکر کنند تا هر چه سریعتر این مسئله کودک خود را درمان نمایند.

هنگامی که خود ارضایی کودک را مشاهده می کنید باید از اعمال خشونت و ترساندن او خودداری کنید.
ترغیب کودکان به ورزش علاوه بر دور شدن آنها از تنهایی موجب تخلیه انرژی روانی و جنسی آنها می شود.

در صورت مشاهده خود ارضایی کودک، باید حواس او را به موضوع دیگر معطوف کنید. همچنین بی توجهی و نادیده گرفتن این رفتار به طور سنجیده به شناسایی و رفع عوامل زمینه ساز خود ارضایی کمک می کند.

درصورتی که کودک متوجه منظور شما می شود او را از عواقب خودارضایی آگاه کنید. با صبر و حوصله دلیل این رفتار را از کودک سوال کنید و با محبت از او بخواهید تا این رفتار را تکرار نکند.

پر کردن اوقات فراغت کودک با بازی و فعالیت های مورد علاقه او، فرصتی را برای خود ارضایی باقی نمی گذارد.

مطالعه و جلوگیری از خواندن مجلات و دیدن عکس های تحریک آمیز، کنترل فضای مجازی از روش های دیگر برای جلوگیری از ابتلا به این اختلال می باشد.
سعی کنید تا اضطراب های محیطی و یا هر علت دیگر که زمینه را برای خود ارضایی کودک فراهم می کند را از بین ببرید.

عشق و محبت به کودک خود را افزایش دهید. قبل از خواب او را ببوسید و در آغوش گرفته نوازش کنید. محبت کلامی و فیزیکی خود را در طول روز افزایش دهید.

درمان های دارویی علاوه بر درمان اضطراب و افسردگی، برای کاهش تمایلات جنسی، در مواردی که روش های غیر دارویی مؤثر واقع نشود، کاربرد دارد که لازم است تحت نظر افراد متخصص تجویز شود.

تربیت جنسی کودک توسط پدر و مادر

هنگام ورود به اتاق کودک، در ابتدا در زده و حضور خود را اعلام کنید.
از کنترل شدید و ایجاد ترس در او نسبت به احساس جنسی خودداری کنید.
کودک را در اتاق جداگانه بخوابانید.
هنگامی که چند کودک در اتاق مشغول بازی هستند هر چند وقت یکبار با بهانه های مختلف به آنها سر بزنید تا متوجه کنترل شما شوند.
از ابراز احساسات شدید نسبت به همسرتان در برابر کودک اجتناب کنید.
کودکان در این دوران اندام جنسی خود را با والدین مقایسه می کنند، بنابرای با لباسهای پوشیده آنها را به حمام برده و رعایت مسائل بهداشتی مخصوص به هر جنس را با زبانی ساده به آنها آموزش دهید.

روش های جلوگیری از خودارضایی کودکان:

خودداری از پوشاندن لباس های تنگ و چسبان به کودک
تنها نگذاشتن کودک
کم کردن عوامل محرک و استرس زا از محیط
حذف محرک هایی که می تواند موجب تحریک جنسی کودک شما شود
پر کردن اوقات فراغت فرزند خود با برنامه ریزی و انتخاب کلاس های مختلف ورزشی، هنری، موسیقی، حفظ قرآن، کلاس زبان، حضور در پارک ها، شهربازی، رفتن به طبیعت ( کوه و دریا)، رفتن به مسافرت و دیدن موزه ها و آثار باستانی
به حداقل رساندن زمان تماس دستان خود با اندام جنسی کودک، مثلا هنگام شست شو و استحمام
استفاده کمتر از غذاهای محرک جنسی مثل ادویه، کاکائو، قهوه، پفک، سوسیس، کالباس، پیتزا، زنجبیل، دارچین، پیاز و پرهیز از غذاهای پر کالری و چاق کننده مانند فست فود که موجب افزایش وزن و بلوغ زودرس می شوند.

چه زمانی باید به روانپزشک متخصص مراجعه کرد؟

اگر هنگامی که والدین قصد پرت کردن حواس او را بکنند یا بخواهند متوقفش کنند، پرخاشگرانه پاسخ دهد.
زمانی خود ارضای کودک نگران کننده می شود که به شکل یک رفتار پر بسامد تبدیل گردد، به عبارتی هر وقت کودک کارتون می بیند باید این کار را بکند یا اگر این کار را نکند خوابش نبرد.
کودک شما در جهت ارضاشدن از طریق دیگران تلاش می کند.
احساس می کنید کودک شما غمگین یا افسرده است.
اگر کودک بالاتر از 6 سال، در ملاء عام این کار را می کند و یا برای نشاند دادن لجبازی و جلب توجه شما این کار را انجام دهد.
خود ارضایی در کودک با تغییرات بزرگ و واضح در رفتار او همراه شود مانند پرخاشگری، بی قراری و ...

بازنشر از: سایت نمناک