برخی هنوز واکسن نزده‌اند و درباره کارایی واکسن‌های موجود تردیدهایی دارند.

روزنامه «جام جم» در ادامه، مشخصات ۵ واکسن کرونا و ویژگی‌های آنها را ذکر کرده است:

فایزر/ بایون‌تک

نوع: ام‌آران‌ای (آران‌ای پیام‌رسان حامل پیام تولید پروتئین‌های سطحی ویروس)

دوزها: ۲ دوز با فاصله ۳ تا ۴ هفته

مطالعات بیشتری برای بررسی احتمال ایمنی‌زایی بلندمدت با تزریق یک دوز نیاز است.

شرایط: منفی ۷۰ درجه سانتی‌گراد

مجوزهای اخذ شده: مجوز تزریق اضطراری از سازمان جهانی بهداشت، مجوز تزریق سازمان غذا و داروی ایالات متحده، مجوز تزریق در کودکان بالای ۱۲ سال، مجوز تزریق دوز یادآور در گروه‌های سنی و بالای ۶۵ و افراد پرخطر و دارای نقص سیستم ایمنی

کارایی: ۹۵ درصد و دارای اثربخشی بالا در کودکان ۵ تا ۱۱ سال. بر اساس نتایج بررسی‌های انجام‌شده در ۴۴ هزار نفر، پس از گذشت شش ماه تا ۸۶ درصد کارایی خواهد داشت.

میزان تأثیر در کاهش تکثیر و ابتلا: هنوز اطلاعات زیادی در مورد میزان کارایی این واکسن در پیشگیری از انتشار ویروس منتشر نشده‌ است. به توصیه سازمان جهانی بهداشت رعایت پروتکل‌ها حتی پس از دریافت واکسن نیز الزامی است.

اثربخشی در برابر سویه‌های جدید: بر اساس بررسی‌های سازمان جهانی بهداشت این واکسن در برابر واریانت‌های جدید هندی، انگلیسی و آفریقایی نیز اثربخشی قابل قبولی دارد. بر اساس نتایج مطالعه سازمان سلامت عمومی انگستان، این واکسن تا ۹۶ درصد در برابر بستری‌شدن بر اثر سوی دلتا مؤثر است و همچنین تا ۸۸ درصد از ابتلا پیشگیری می‌کند.

گروه‌های مجاز به دریافت واکسن: افراد بالای ۱۵ سال، مادران شیرده (نیازی به قطع شیردهی نیست)

گروه‌های پرخطر: هنوز به مطالعات بیشتری در مورد افراد دارای نقص سیستم ایمنی نیاز هست اما توصیه می‌شود با مشاوره پزشک تزریق شود. مطالعات اندکی در مورد کارایی این واکسن در خصوص افراد اچ‌آی‌وی مثبت کنترل‌شده انجام شده‌ است، تا نتیجه‌گیری کامل بهتر است این افراد نیز زیر نظر پزشک واکسن دریافت کنند. گروه سنی ۱۲ تا ۱۵سال فقط در صورتی که تمام افراد بزرگ سال جامعه که خطرپذیری بیشتری در برابر ابتلا دارند، واکسینه شده‌ باشند می‌توانند واکسن دریافت کنند.

گروه‌های غیرمجاز: افراد زیر ۱۲ سال، افرادی که سابقه شوک‌های آلرژیک نسبت به هر یک از اجزای واکسن را دارند.

امکان تزریق به بارداران: زنان باردار با توجه به میزان خطر ابتلا به کرونا در محلی که زندگی می‌کنند می‌توانند با مشورت پزشک واکسن دریافت کنند و نیازی به تعویق یا متوقف‌کردن بارداری به دلیل واکسیناسیون نیست.

عوارض جانبی: سازمان غذا و داروی آمریکا در خرداد ۱۴۰۰ هشداری را نسبت به مشاهده التهاب قلبی در برخی دریافت‌کننده‌های این واکسن اعلام کرده‌ است.

سینوفارم

نوع: ویروس غیرفعال‌شده

دوزها: ۲ دوز با فاصله ۳ تا ۴ هفته

شرایط: ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد

مجوزهای اخذشده: سازمان بهداشت جهانی مجوز تزریق اضطراری برای آن صادر کرده است.

نتایج کارآزمایی بالینی: کارآزمایی در تعداد مناسبی از افراد با بیماری‌های زمینه‌ای، بارداری و دارای سن بالای ۶۰ انجام نشده است. میزان دنبال‌کردن شرایط افراد حاضر در مطالعه تا ۱۱۲ روز پس از تزریق منتشر شده است. دو مطالعه دیگر در خصوص میزان کارایی این واکسن در حال انجام است اما هنوز نتایج آنها منتشر نشده است. کارآزمایی جدیدی در امارات متحده عربی روی کارایی این واکسن بر ۹۰۰ کودک و نوجوان ۳ تا ۱۷ ساله انجام شده است. امارات متحده عربی به افرادی که دو دوز واکسن سینوفارم را دریافت کرده‌اند و ۶ ماه از تزریق دوز دوم‌شان گذشته باشد، دوز یادآور فایزر تزریق می‌کند. همچنین امارات متحده عربی مجوز تزریق برای نوجوانان ۱۳ تا ۱۷ سال را نیز صادر کرده است. چین نیز مجوز تزریق برای کودکان ۳ ساله به بالا را صادر کرده است.

کارایی: ۷۹ درصد پس از ۲ هفته از تزریق دوم

میزان تأثیر در کاهش تکثیر و ابتلا: در مطالعات میزان اثربخشی در برابر ابتلا به نوع شدید بیماری بررسی نشده‌ است. هنوز اطلاعات زیادی در مورد میزان کارایی این واکسن در پیشگیری از انتشار ویروس منتشر نشده‌ است. به توصیه سازمان جهانی بهداشت رعایت شیوه‌نامه‌ها حتی پس از دریافت واکسن نیز الزامی است.

اثربخشی در برابر سویه‌های جدید: بر اساس مطالعه جدیدی در سریلانکا این واکسن محافظت مشابهی در برابر سویه دلتا نسبت به سویه اولیه دارد.

گروه‌های مجاز به دریافت واکسن: افراد بالای ۱۸ سال (بر اساس توصیه سازمان جهانی بهداشت) و مادران شیرده (نیازی به قطع شیردهی نیست)، افراد اچ‌آی‌وی مثبت (به دلیل اینکه ماهیت ویروس تکثیرشونده نیست و احتمالا خطری ایجاد نخواهد کرد)، تحقیقات در مورد ایمنی‌بخشی در افراد بالای ۶۰ سال به دلیل جامعه آماری کوچک این گروه سنی در مطالعات بالینی، کافی نیست. به همین علت در کشورهایی که واکسن سینوفارم را به افراد بالای ۶۰ سال تزریق می‌کنند باید بررسی سطح ایمنی ادامه‌دار باشد.

گروه‌های غیرمجاز: افراد زیر ۱۸ سال (به جز چین و امارات متحده عربی)، افرادی که سابقه شوک‌های آلرژیک نسبت به هر یک از اجزای واکسن را دارند و افراد دارای تب بالای ۳۸/۵ درجه سانتی‌گراد تا زمانی که تبشان قطع شود.

امکان تزریق به بارداران: هنوز نتایج مطالعات کافی نیست. با توجه به ماهیت ویروس غیرفعال‌شده که در سایر واکسن‌ها برای زنان باردار بلامانع بوده، قابل تزریق است. نیازی به تعویق‌انداختن یا متوقف‌کردن بارداری به دلیل واکسیناسیون نیست.

عوارض جانبی: بدن‌درد، بی‌حالی، درد در ناحیه تزریق، تب خفیف

آسترازنکا

نوع: حامل ویروسی دارای ژن‌های پروتئین‌های سطحی سارس-کوو-۲

دوزها: ۲ دوز با فاصله ۸ تا ۱۲ هفته

شرایط: ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد

مجوزهای اخذ شده: دو نوع واکسن تولید کره‌جنوبی و هندوستان از سازمان جهانی بهداشت مجوز تزریق اضطراری دریافت کرده‌اند. آژانس دارویی اروپا تمام اطلاعات منتشرشده از کارآزمایی این واکسن را بررسی کرده و مجوز تزریق به افراد بالای ۱۸ سال را صادر کرده‌ است. مطالعاتی برای تزریق دوز یادآور روی ۲۲۵۰ داوطلب در حال انجام است.

نتایج کارآزمایی بالینی: اثربخشی واکسن در ۳۰۰ کودک و نوجوان ۶ تا ۱۷ ساله در حال بررسی است.

کارایی: ۶۳/۰۹ درصد

میزان تأثیر در کاهش تکثیر و ابتلا: هنوز اطلاعات زیادی در مورد میزان کارایی این واکسن در پیشگیری از انتشار ویروس منتشر نشده‌ است. به توصیه سازمان جهانی بهداشت رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی حتی پس از دریافت واکسن نیز الزامی است.

اثربخشی در برابر سویه‌های جدید: تا ۶۰ درصد در برابر سویه دلتا (هندی) و تا ۶۶ درصد در برابر سویه آلفا (انگلیسی) مؤثر است. همچنین تا ۹۲ درصد در برابر بستری‌شدن بر اثر ابتلا به سویه دلتا مؤثر است.

گروه‌های مجاز به دریافت واکسن: افراد بالای ۱۸ سال (بر اساس توصیه سازمان جهانی بهداشت) و مادران شیرده (نیازی به قطع شیردهی نیست)، افراد دارای بیماری‌های نقص سیستم ایمنی مانند اچ‌آی‌وی می‌توانند با مشورت پزشک و آگاهی از نوع واکسن و عوارض احتمالی آن، واکسینه شوند. در برخی کشورهای اروپایی مانند انگستان به گروه‌های سنی بالای ۳۰ سال و در ایتالیا به افراد بالای ۶۰ سال تزریق می‌شود.

گروه‌های غیرمجاز: افراد زیر ۱۸ سال و افرادی که سابقه شوک‌های آلرژیک نسبت به هر یک از اجزای واکسن را دارند.

امکان تزریق به بارداران: در صورتی که در معرض خطر بالای ابتلا به کرونا هستند، بهتر است بر اساس نظر پزشک در مورد تزریق واکسن تصمیم بگیرند.

عوارض جانبی: میزان شیوع عارضه لخته خونی بر اساس بررسی‌های سازمان جهانی بهداشت و آژانس دارویی اروپا در دسته عوارض بسیار نادر قرار دارد و مزایای تزریق آن به عوارض بسیار نادر برتری دارد.

اسپوتنیک وی

نوع: حامل ویروسی دارای ژن‌های پروتئین‌های سطحی سارس-کوو-۲

دوزها: ۲ دوز با فاصله ۲۱ روز

نمونه تک‌دوز آن با نام «اسپوتنیک وی سبک» در روسیه تأیید شده‌است و تا ۷۹/۴ درصد کارایی دارد.

شرایط: ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد

نتایج کارآزمایی بالینی: کارآزمایی بالینی فاز سوم روی ۲۰ هزار نفر انجام شده‌ است. در مطالعه‌ای در امارات متحده عربی، این واکسن روی ۸۱ هزار نفر تا ۹۷/۸ درصد کارایی داشته‌است. به دلایل نامشخصی با وجود تزریق چند میلیون دوز از این واکسن در کشورهای مختلف و گزارش‌نشدن عوارض یا کارایی پایین، هنوز سازمان جهانی بهداشت و آژانس دارویی اروپا آن را تأیید نکرده‌اند. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، فرآیند تولید این واکسن استانداردهای مورد نیاز را رعایت نمی‌کند. بر اساس مطالعه جدیدی استفاده ترکیبی از این واکسن با سایر واکسن‌ها از جمله آسترازنکا، سینوفارم و مدرنا بدون مشکل خواهد بود.

کارایی: ۹۷/۲ درصد

میزان تأثیر در کاهش تکثیر و ابتلا: نمونه تک‌دوز آن در مطالعه‌ای در پاراگوئه در میان ۳۲۰ هزار نفر تا ۹۳/۵ درصد کارایی داشته‌ است.

اثربخشی در برابر سویه‌های جدید: تا ۸۳ درصد در برابر سویه دلتا کارایی دارد.

گروه‌های مجاز به دریافت واکسن: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.

گروه‌های غیرمجاز: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.

امکان تزریق به بارداران: بر اساس گزارش‌های منابع روسیه تاکنون کارآزمایی بالینی روی زنان باردار صورت نگرفته است اما از آنجا که در مرحله آزمایش‌های حیوانی، تزریق واکسن تأثیر منفی بر بارداری مدل‌های حیوانی نداشته است، در صورتی که خطر ابتلا به کرونا برای مادر در طول بارداری بالا باشد، می‌تواند با نظر پزشک واکسن دریافت کند.

عوارض جانبی: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.

برکت

نوع: ویروس غیرفعال‌شده

دوزها: ۲ دوز با فاصله ۲۸ روز

شرایط: ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد

نتایج کارآزمایی‌ بالینی: فاز سوم کارآزمایی بالینی از ۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ با ۲۰ هزار داوطلب آغاز شده‌ است. هنوز نتایج این مرحله از کارآزمایی منتشر نشده‌ است.

کارایی: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.

میزان تأثیر در کاهش تکثیر و ابتلا: به گفته مدیر اجرایی مطالعات بالینی، این واکسن بالای ۹۰ درصد کارایی دارد.

اثربخشی در برابر سویه‌های جدید: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.

گروه‌های مجاز به دریافت واکسن: فاز سوم کارآزمایی بالینی در گروه سنی ۱۸ تا ۷۵ ساله در حال اجراست.

گروه‌های غیرمجاز: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.

امکان تزریق به بارداران: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.

عوارض جانبی: در منابع مورد استفاده به این اطلاعات اشاره نشده بود.