تقویت فعالیت‌ کتابخانه‌های کودک با تکیه بر شبکه‌سازی

گزارش یازدهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

یازدهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان» چهارشنبه ۱۹ آبان ۱۴۰۰ برگزار شد. موضوع این نشست «شبکه‌سازی کتابخانه‌ها» بود. مربیان، ترویج‌گران کتاب و کتابداران کتابخانه‌های «با من بخوان» از سراسر کشور در این نشست گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. مهمان این نشست صنعان صدیقی، نماینده‌ی «با من بخوان» در استان کرمانشاه، بود. او از تجربه‌های خود در برقراری ارتباط با همه‌ی افراد و نهادهایی که به شیوه‌های گوناگون به گسترش و بهبود فعالیت‌های کتابخانه کمک می‌کنند سخن گفت. دیگر کتابداران نیز در جای‌جای نشست از تجربه‌های مشابه‌شان و راه‌هایی که برای ساختن شبکه‌ی ارتباطات کتابخانه‌ی خود پیموده‌اند گفتند. در ادامه گزارش این نشست دو ساعته را بخوانید.

یازدهمین نشست کتابداران با صحبت‌های صفورا زواران حسینی، کارشناس کتابخانه‌های «با من بخوان»، آغاز شد. زواران با طرح این موضوع که واکسیناسیون فراگیر و در پی آن بازگشایی تدریجی کتابخانه‌ها و مدرسه‌ها لزوم توجه به شبکه‌سازی در کتابخانه‌های «با من بخوان» را افزایش می‌دهد، گفت: «ترویج‌گران کتاب در سراسر کشور تجربه‌هایی از شبکه‌سازی دارند. بخشی از این تجربه‌ها به سبب شباهت فعالیت کتابخانه‌ها مشترک است اما بعضی دیگر با توجه به ویژگی‌های منطقه و شرایط‌ هر کتابخانه متفاوت هستند. آقای صدیقی یکی از ترویج‌گرانی است که تجربه‌های ارزشمند و کارآمدی در این زمینه دارد.»

در ادامه صنعان صدیقی، پیش از آن‌که از تجربه‌هایش بگوید، تعریفی از شبکه‌سازی در ارتباط با کتابخانه ارائه داد: «منظور از شبکه‌سازی این است که چگونه می‌توان کتابخانه را با سایر نهادها، موسسات و ساختارهای دیگر اجتماع مرتبط ساخت؛ طوری که این ارتباط سبب گسترش و تقویت فعالیت‌های کتابخانه شود.» اواز خانواده‌ها، مهدهای کودک، مدرسه‌ها، ادارات مختلف، شهرداری‌ها و انجمن‌های فرهنگی و ادبی به عنوان شماری از شبکه‌های مرتبط با کتابخانه‌های «با من بخوان» نام برد. صدیقی تاکید کرد که وقتی از بهبود شرایط کتابخانه سخن می‌گوییم هم‌زمان وضعیت فیزیکی کتابخانه و کیفیت کار کتابداری را در نظر داریم. از این‌رو برای ساختن شبکه‌ای کارآمد و موثر باید با نهادها و افرادی با ظرفیت‌ها و توانای‌هایی گوناگون ارتباط گرفت.

یکی از مهم‌ترین نهادهایی که می‌تواند کتابدار و کتابخانه را همراهی و پشتیبانی کند خانواده است. از نظر صنعان صدیقی «ارتباط با خانواده سبب می‌شود خانواده‌ها با برنامه‌های کتابخانه آشنا شوند، به کتابدار و کتابخانه اعتماد کنند، حامی کتابخانه باشند و فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را ترویج کنند.»

ارتباط با مهدهای کودک نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. به گفته‌ی صدیقی: «از آن‌جا که مهدهای کودک مکانی هستند که کودکان برای نخستین بار ارتباط با گروه هم‌سالان و آموزش جمعی را تجربه می‌کنند، فرصتی مناسب برای کتابخانه‌های «با من بخوان» فراهم می‌آورند تا آموزش‌های لازم را به کتاب و کتابخوانی پیوند بزنند و ارتباطی پویا با مهدها برقرار کنند. مربیان مهد می‌توانند به کتابخانه بیایند و با شیوه‌های بلندخوانی آشنا شوند. هم‌چنین کتابدار می‌تواند کتاب‌های مناسب و باکیفیت را به مریبان امانت بدهد تا به کلاس‌های خود ببرند و در اختیار کودکان بگذارند.» در ادامه کتابداران دیگری از تجربه‌ی ارتباط با مهدهای کودک سخن گفتند. در این گفت‌وگوها بر این موضوع تاکید شد که کتابخانه مهد کودک نیست. این دو نهاد گرچه همراه و هم‌سو هستند اما هر کدام وظایف و شرح کاری متفاوت دارند.

گاهی کتابخانه نیازهایی دارد که به دست کتابدار و والدین و آموزگاران رفع نمی‌شود. در این مواقع برقراری ارتباطی موثر و دوستانه با اداره‌ها و سازمان‌های مختلف به بهبود عملکرد کتابخانه‌های «با من بخوان» کمک می‌کند. این اداره‌ها می‌توانند اداره‌ی آموزش و پرورش، اداره‌ی فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری‌ها، دهیاری‌ها،‌ سازمان‌های مردم‌نهاد و ... باشند و هر یک با توجه به ظرفیتشان گره‌ای از مشکلات کتابخانه را باز کنند. گاه با تامین هزینه‌های جاری و گاه با کمک به تجهیز کتابخانه. به علاوه ارتباط گرفتن با موسسه‌ها و اداره‌ها می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های بعدی برای ترویج‌گران و کتابداران «با من بخوان» شود.

در بخش بعدی نشست، زواران توضیح داد که برای ارتباط گرفتن با سازمان‌ها و اداره‌ها باید فنون مذاکره را یاد بگیریم و پیش از گفت‌وگو با مسئولان، محتوای صحبت‌های خود را آماده و تمرین کنیم. وی گفت: «در هنگام مذاکره با لحن دوستانه و محترمانه و بر هدف و نفع مشترک کتابخانه و سازمان مربوطه تاکید کنیم. در این صورت می‌توانیم ارتباط بهتری با مسئولان برقرار کنیم و به هدف خود که همان گسترش سبکه‌ی کتابخانه است برسیم.»

این نشست به سبب موضوع‌اش یک از تعاملی‌ترین نشست‌های مجازی کتابداران «با من بخوان» بود. همه‌ی کتابدارها کم‌ و بیش با مشکلات مشابهی برای شبکه‌سازی و گسترش فعالیت‌های کتابخانه دست به گریبان هستند و در این نشست دریافتند که چنین چالش‌هایی منحصر به کتابخانه‌ی آن‌ها نیست و راه‌کارهایی برای غلبه بر آن‌ها وجود دارند. در بخش پایانی نشست کتابدارانی از استان‌های تهران، اصفهان، کرمانشاه، لرستان و هرمزگان از تجربه‌های خود در زمینه‌ی شبکه‌سازی کتابخانه‌ها گفتند. ارتباط گرفتن با خانواده‌های کودکان مهاجر افغانستانی، آموزش و پرورش، آموزگاران مدارس، شهرداری، دهیاری و ... از جمله‌ی این فعالیت‌ها بود. به علاوه تاکید شد که شبکه‌سازی حتماً نباید از قاعده و کلیشه‌ای‌ خاص پیروی کند و هر کتابدار با خلاقیت و با توجه به ظرفیت‌های منطقه خود می‌تواند شبکه‌های متنوع و مختلفی را به وجود آورد و کتاب و کتابخوانی را بیش از پیش ترویج کنند.

یازدهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»، از مجموعه نشست‌های ماهانه کتابداران کتابخانه‌های «با من بخوان» بود. در این نشست‌های مجازی آموزگاران، ترویج‌گران کتاب و کتابداران «با من بخوان» از سراسر کشور تجربه‌های خود را از فعالیت‌های کتابخانه‌های با من بخوان به اشتراک می‌گذارند. این نشست‌های مجازی از آذرماه ۱۳۹۹ آغاز شده است و تا کنون ادامه داشته است. موضوع نشست‌ پیشین که در مهر ماه برگزار شد «رهنمودهای ایفلا برای کتابخانه‌های کودک و نوجوان» بود.

گزارش نخستین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش دومین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش سومین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش چهارمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش پنجمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش ششمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش هفتمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش هشتمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش نهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش دهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

با کتابخانه‌های «با من بخوان» بیش‌تر آشنا شوید