پلتفرم اختصاصی وزارت آموزش و پرورش یا همان شبکه آموزشی دانش‌آموزان «شاد» فروردین سال ۱۳۹۹ رونمایی شد و تا به امروز به عنوان یک بستر آموزشی مجازی در مدارس کشور فعالیت دارد.

اما مدتی بعد از استفاده کاربران از شبکه شاد، برخی اخبار از تخلفاتی که با استفاده از اطلاعات بعضی کاربران در این شبکه رخ داده است، منتشر شد که در این بین از هویت مدیران، معاونان و معلمان برخی مدارس سوء استفاده شده است.

با گذشت بیش از یک سال از راه اندازی شبکه شاد برای بررسی بیشتر، مجدد به سراغ این شبکه رفتیم که در ادامه متوجه ایجاد کانال‎هایی نامتعارف در این بستر شدیم که در این بین افرادی با تشکیل این کانال‌ها اقدام به بارگذاری و انتشار تصاویر و فیلم‌های غیراخلاقی کرده اند.

برخی از افراد با هک کردن صفحه مدیران یا معاونان مدارس کانال مدرسه را در اختیار می‌گیرند و در ادامه تبدیل به کانال‌های غیر درسی می‌کنند.

یکی از دانش آموزان در این باره اعلام کرد: «کانال مدرسه من هک و به کانال فیلم و سریال تبدیل شد».

نکته قابل توجه این است که فردی که اقدام به هک کانال‌های درسی در سیستم آموزشی شاد می‌کند، آیدی و نشانی خود را مدام تغییر می‌دهد تا مورد شناسایی قرار نگیرد.

والدین یکی از دانش آموزان دوره ابتدایی در این باره اظهار کرد: در شرایط کرونایی و آموزش مجازی مدارس و برای عدم دسترسی فرزندم به فضا‌های غیرمجاز شبکه‌های مجازی از سیم کارت انارستان استفاده کردم.

مادر دانش آموز ادامه داد: بعد از فعالسازی سیمکارت مشاهده کردیم که متاسفانه دسترسی به اپلیکیشن‌های ایرانی مانند روبیکا و غیر ایرانی نظیر اینستاگرام را آزاد گذاشته و در آن امکان ایجاد پیج و کانال وجود دارد.

او گفت: بسیاری از مطالب غیرمجاز و مغایر با فرهنگ ایرانی اسلامی، که برای دانش آموزان مجاز نیست بدون پالایش و کنترل در این اپلیکیشن وجود دارد که برای این رده سنی مناسب نیست، نظیر گروه موسیقی بی بند و بار کره‌ای که در چند ماه اخیر بین نوجوانان با هدف تهاجم فرهنگی به این رده سنی وارد شده و باعث تشویش اذهان آن‌ها و نگرانی والدینشان شده است.

۱۷ خردادماه امسال بود که مصوبه جلسه هفتاد و یکم شورای عالی فضای مجازی با موضوع صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، که در ابتدا به استحضار مقام معظم رهبری «حفظه الله» رسید و در ۲۳ تیر ماه سال جاری طی نامه شماره ۱۰۲۶۲۰ توسط دبیر شورای عالی فضای مجازی ابلاغ شد.

همگی دانش آموز هستند، کانال‌هایی دارای محتوا‌های غیر اخلاقی تهیه و به اشتراک گذاشته می‌شوند.

قانون جرایم رایانه‌ای در مورد ارسال عکس، فیلم، صوت و محتوای مستهجن

ماده ١٤ قانون جرایم رایانه‌ای می‌گوید: هرکس به وسیله سیستم‎های رایانه‎ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده، محتویات مستهجن را تولید، ارسال، منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد ارسال یا انتشار یا تجارت تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

در تبصره ١ ماده ١٤ قانون جرایم رایانه‌ای آمده است: ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازات‌های فوق می‌شود، در ضمن محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها وصور قبیحه باشد.

همچنین در تبصره ٢ ماده ١٤ قانون جرایم رایانه‌ای نیز آمده که: هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به یک تا پنج میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

در تبصره ٣ ماده ١٤ قانون جرایم رایانه‌ای بیان شده که: چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا بطور سازمان یافته مرتکب شود؛ چنانچه مفسد فی‌الارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.

گلایه های پلیس از کم کاری برخی مسئولان در بحث آموزش

برای بررسی موضوع به سراغ رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا رفتیم.

سرهنگ علی محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا اظهار کرد: در بررسی‌های گسترده‌ای که در حوزه رصد کانال‌ها در فضای مجازی داشتیم، تعداد قابل توجهی از کانال‌ها غیر اخلاقی و مجرمانه در شبکه شاد مسدود شدند.

وی افزود: تمام موارد شناسایی شده به وزارت آموزش و پرورش ارجاع و اعلام شدند و بر اساس مصوباتی که در کارگروه‌های نظارتی مرکز ملی داشتیم، قرار بر این شد تا وزارت آموزش پرورش اختیار راه اندازی کانال‌ها را به گروه‌های خاصی واگذار کند.

سرهنگ رجبی ادامه داد: طی جلسات و صحبت هایی که انجام شد مقرر شد تا هر فردی که برای راه اندازی کانال در شبکه شاد مجوز می‌خواهد، این مجوز را از شورا و یا کمیته مستقر در اداره آموزش و پرورش منطقه و یا استان محل سکونت خود اخذ کند.

وی افزود: در حال حاضر آموزش و پرورش در بحث چرخه نظارتی و گزارش گیری در این حوزه آن طور که باید و شاید مناسب عمل نمی کند و به دنبال آن شرکت پشتیبان شاد به موارد توجهی نمی‌کند و در این باره پالایش پیش دستانه در کانال‌های شبکه شاد به خوبی انجام نمی شود.

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا اظهار کرد: هک شدن امنیتی کانال‌ها در شاد به دلیل ساز و کار ضعیف این شبکه آسان است و از آنجایی که رمز دوم ندارد به راحتی هک می‌شوند.

وی افزود: علی رغم اینکه پلیس فتا در شبکه شاد دارای کانال است، اما می‌بینیم که وزارت آموزش و پرورش به خوبی از محتوا‌های بارگذاری شده پلیس فتا در کانال شاد حمایت نمی کند و این موارد در کانال‌های شاد بازنشر داده نمی‌شوند.

به گفته سرهنگ رجبی مهمترین دلایلی که وضعیت شاد را به این شکل انداخته این است که ساز و کار احراز هویت در این شبکه یک ساز و کار متناسب با این فضای و سیستم آموزشی نیست.

وی افزود: بیشترین نقض و تهدیدات امنیتی که در فضای مجازی وجود دارد ناشی از اکانت هایی است که هویتشان برای کاربران دقیق نیست و همچنین در این بین از مدل جعلی اکانت های پشتیبانی شاد برای هک کردن حساب معلمان و دانش آموزان دیگر نیز استفاده می شود.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان