فعالیت‌های پژوهش محور نه تنها ارتقای کشور‌ها را به دنبال دارد، بلکه به عنوان مهمترین عامل توسعه در دنیای امروزی یاد می‌شود.

امروزه روسای دانشگاهی معتقد هستند انجام تحقیقات از ارکان اصلی نظام آموزش عالی به شمار می‌رود و توجه ویژه به آن باعث خود کفایی و استقلال واقعی می‌شود و بی اهمیتی به این مسئله ب پرداخت هزینه‌های گزاف را به همراه خواهد داشت.

هم اکنون تمام کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه که در جست و جوی حفظ یا ایجاد بنیان‌های توسعه متوازن و پایدار در زمینه¬‌های مختلف اقتصادی اجتماعی و ... و بالا بردن قدرت رقابت خود با دیگر کشور‌ها هستند به بحث توسعه علم و فناوری توجه زیادی دارند.

گفتنی است که علم و فناوری حاصل فعالیت¬‌های پژوهشی بوده و باعث پیشرفت مداوم علم و دانش و افزایش اطلاعات و آگاهی‌ها خواهد شد، به صورتی که ارتباط مستقیمی بین حجم اطلاعات علمی و پیشرفت فناوری‌ها و ایجاد رفاه و امنیت ملی وجود دارد.

نقش پژوهش در رفع مسائل هر کشوری به اندازه‌ای حائز اهمیت است که دانشگاه‌های جهان می‌کوشند همواره تحقیقات خود را در این زمینه بالابرده و از محققان جهت حل نیاز‌های دانشگاه استفاده کنند.

نگاه و سرمایه گذاری ویژه بر روی جوانان، رکن اصلی توسعه و سرمایه گذاری مستمر در حوزه تحقیق و پژوهش است.

پیش بردن مرز‌های دانش و فناوری، هدف اصلی پژوهش

رسول جلیلی رئیس دانشگاه شریف افزود: دانشگاه شریف در کنار ارائه آموزش با کیفیت به صورت مرتب و متوازن به حوزه پژوهش توجه ویژه‌ای داشته است. معاونت پژوهش و نوآوری دانشگاه، طی دو دهه گذشته با ایجاد تغییرات شگرف و تغییر نگاه از پژوهش صرف به پژوهش مسئله محور، گام‌های بزرگی را در این زمینه برداشته است.

جلیلی تصریح کرد: ساماندهی پژوهشی پژوهشکده ها، ایجاد مراکز نوآوری، تأسیس و برپاکردن این مراکز از اقدامات معاونت پژوهشی دانشگاه شریف طی دو دهه اخیر است.

رئیس دانشگاه شریف ادامه داد: هدف اصلی پژوهش، پیش بردن مرز‌های دانش و فناوری است و رکن اصلی پژوهش، خلاقیت و نوآوری خواهد بود. از جمله چالش‌های کنونی کشور، حفظ استعداد‌های برجسته کشور و استفاده از آن‌ها در فضای مناسبی است تا نخبگان ایران به مهاجرت نیندیشند و خود را در آبادانی کشور موثر بدانند.

جلیلی گفت: پروژه‌های بنیادی و طرح‌های توسعه فناوری کشور در دانشگاه‌ها از جمله اقداماتی است که می‌توانیم از خروج نخبگان ایرانی جلوگیری کنیم.

او ادامه داد: دانشگاه شریف با فاصله زیاد بین دانشگاه‌های کشور در قرارداد‌های ارتباط با صنعت رتبه اول را دارد و در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ در این زمینه از نظر ریالی دو برابر شده است و امیدواریم تا این شیب در سال‌های آینده هم حفظ شود.

رئیس دانشگاه شریف بیان کرد: مسیر مقابله با تحریم‌های کنونی کشور در صورتی هدف قرار داده می‌شوند که توسعه اقتصاد دانش بنیان و طراحی و تولید محصولات با فناوری بالا مورد توجه قرار بگیرند و در این زمینه راهی جز اهمیت به این موضوع نداریم.

او اضافه کرد: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های راهبردی دانشگاه صنعتی شریف، توسعه اثرگذاری اجتماعی و افزایش نقش دانشگاه و کمک به حل مسائل کشور از طریق توسعه فناوری است. بسیاری از چالش‌های پیش روی کشور نیازمند همین مسائل است، بنابراین کشور از دانشگاه‌ها انتظار ویژه‌ای دارد، چرا که مسائل قابل حل بوده و باید برای رفع آن‌ها راحت حل ارائه دهیم.

رئیس دانشگاه شریف تاکید کرد: این دانشگاه برای اینکه بتواند برنامه‌های مذکور را محقق کند، چند راه حل و برنامه دارد، یکی اینکه زیرساخت آموزش‌های بین رشته‌ای است که در برنامه دهه گذشته دانشگاه بوده و باید در دولت جدید آن را به صورت مستمر ادامه دهیم.

جلیلی با بیان اینکه پژوهش‌های مسئله محور و میان رشته‌ای در کنار تحقیقات بنیادی و پیوند آن با نظام آموزشی حائز اهمیت است، تاکید کرد: تعدادی پژوهشکده داریم و شاید برخی از آن‌ها را تجمیع کنیم و از نو بسازیم تا پژوهش‌ها مسئله محور و میان رشته‌ای شوند.

رفع مسائل کشور با بهره گیری از فعالیت‌های پژوهشی

بدون پژوهش‌های بنیادی و کاربردی کاری انجام نمی‌شود

او ادامه داد: قاعدتا نمی‌توانیم مسائل کشور را بدون امور بنیادی و پژوهش‌های بنیادی حل کنیم، بنابراین باید به آن‌ها توجه کنیم. بدون پژوهش‌های بنیادی و کاربردی کاری انجام نمی‌شود.

رئیس دانشگاه شریف تاکید کرد: مهم‌ترین توانایی استادان دانشگاه‌ها این است که ظرفیت شناخت و تحلیل مسئله‌ها را داشته باشند تا بتوانند راه حل‌های کارآمد را متناسب با معضلات موجود طراحی کرده و به اجرا برسانند.

او ادامه داد: اگر بحث رشته جدید و پژوهشکده‌های جدید مطرح است، قاعدتا از بطن فرآیند‌های موجود خواهد بود و کپی کردنِ روند کاری دیگران، شاید لازم نباشد. پژوهش به عنوان مقدمه فناوری و تمرکز بیش از حد بر خلق ارزش‌های اقتصادی و تجاری سازی می‌تواند افت باشد و در بلند مدت برای دانشگاه آسیب زا باشد.

رئیس دانشگاه شریف بیان کرد: حتما باید محصول ساختن، کسب و کار، شرکت دانش بنیان و ناحیه نوآوری را در دستور کار داشته باشیم، اما اگر به آموزش، پژوهش‌های بنیادی و علوم پایه بی توجه باشیم حتما آسیب خواهیم دید.

او با بیان اینکه باید ناحیه نوآوری شریف را ارتقا دهیم، تاکید کرد: برای طرح و توسعه شرکت‌های بزرگ داخلی و منطقه‌ای در منطقه نوآوری شریف باید جایگاه ویژه‌ای داشته باشیم، وجود بخش طرح و توسعه شرکت‌های بزرگ ملی و منطقه‌ای و بین المللی باعث بزرگ‌تر شدن منطقه ایران خواهد شد.

رفع مسائل کشور با بهره گیری از فعالیت‌های پژوهشی

چرا دانشجویان ایرانی در انجام فعالیت‌های پژوهشی ضعیف هستند؟

مهلا دشتی مشاور تحصیلی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ضعیف بودن فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها اظهار کرد: جریان پژوهش کردن در دانشگاه‌ها کم جا افتاده است.

او افزود: خیلی از دانشجویان کارشناسی اطلاعاتی از پژوهش‌هایی که استادان در حوزه فعالیت‌های پژوهشی انجام می‌دهند و بستر‌های مورد نیاز آن ندارند.

دشتی تصریح کرد: نکته بسیار مهم این است که بستر‌های موجود در فضای پژوهشی رشته مورد علاقه دانشجویان باید به آن‌ها معرفی شود و در این میان برخی افراد از نظر فعالیت‌های پژوهشی می‌توانند حرفه‌ای عمل کنند، اما به علت اینکه اطلاعات کافی و آگاهی ندارند و مسیر مطلوب را نمی‌شناسند بنابراین از این فضا و تجربه کردن آن می‌ترسند.

او با بیان اینکه همه انسان‌ها در زمان مواجه به گذار‌های زندگی به خود ترس راه می‌دهند، تاکید کرد: آگاهی لازم از یک موضوع باعث می‌شود تا همه افراد بتوانند گذار‌های زندگی را با موفقیت پشت سر بگذارند، برای مثال در زمان پیش دبستانی خیلی از دانش آموزان از مسیر رفت و آمد به مدرسه و خانه ترس به خود راه می‌دهند، اما بعد از شناخت دیگر وحشتی از مسیر رفت و آمد نداشتند.

این مشاور تحصیلی بیان کرد: همه افراد باید فضای رشته خود را به درستی بشناسند در واقع بخشی از این فضا به صورت پرسش و پاسخ از استادان و بخشی دیگر از طریق دانشجویان ترم بالایی و قسمتی دیگر به واسطه بازار کار و ارتباط از جامعه و بخشی دیگر از طریق جست و جوی اینترنتی فراهم می‌شود و اگر تمام این مراحل به خوبی طی شوند دیگر مشکل یا ترسی برای دانشجویان در انجام پژوهش به وجود نخواهد آمد.

دشتی گفت: آگاهی درست از مسیر مطلوب باعث می‌شود تا دانشجویان خلاقیت و علایق خود در آن رشته و پژوهش‌های مورد نظر را بشناسند تا بتوانند استادان راهنما و مشاور را به راحتی انتخاب کرده و از همان دوران کارشناسی اقدام به انجام فعالیت‌های مرتبط با نیاز دانشگاه‌ها و جامعه بکنند.

او در پایان یادآوری کرد: دانشجویان ممکن است به انجام پژوهش‌هایی بپردازند که در چند سال آینده نه تنها برای رفع نیاز‌های جامعه کارساز نباشد بلکه فقط حجم پژوهش‌ها افزایش پیدا کند که در اینصورت این پژوهش‌ها منسوخ شده اعلام خواهند شد بنابراین باید در این زمینه تصمیم جدی اتخاذ شود تا فضای علمی دانشگاه‌ها رشد بیشتری داشته باشند.

رفع مسائل کشور با بهره گیری از فعالیت‌های پژوهشی

شرکت ها، واحد‌های نوآوری و پژوهشکده‌ها و میان رشته ای‌ها و دانش‌های علوم پایه در زنجیره توسعه اقتصادی کشور هر کدام به صورت جداگانه جای خود را دارند و همه آن‌ها باید در کنار هم باشند، بخشی از این زنجیره کاملا به صورت مستقیم به دانشگاه مربوط می‌شود و برخی دیگر از نظر مدیریتی و مسئولیتی به دانشگاه ارتباط مستقیمی نخواهد داشت.

اگر تمامی مسئولان جامعه به بحث پژوهش و تحقیقات بنیادی و کاربردی محققان دانشگاهی توجه داشته باشند، صد در صد کشور ایران به صورت همه جانبه از نظر اقتصادی، علمی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... پیشرفت خواهد کرد.