میراث فرهنگی در کتابخانه‌های «با من بخوان»

دوازدهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»، دوشنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۰ برگزار شد. موضوع این نشست «میراث فرهنگی در کتابخانه‌های با من بخوان» بود. کتابداران و ترویج‌گران کتابخانه‌های «با من بخوان» از سراسر کشور در این نشست گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. مهمان این نشست لیلا کفاش‌زاده، کارشناس میراث فرهنگی و عضو شورای کتاب کودک، بود. در ادامه گزارش این نشست یک ساعت و نیمه را بخوانید.

کفاش‌زاده صحبت‌های خود را با این جمله آغاز کرد: «کتابخانه فضای انتقال میراث فرهنگی است». وی میراث فرهنگی را این‌گونه تعریف کرد: «میراث فرهنگی آن چیزی است که از گذشته به ما به ارث رسیده و ارتباطات ما را به هم به شکل می‌دهد. میراث فرهنگی به دو نوع ملموس و ناملموس تقسیم می‌شود. میراث ملموس مانند معماری، بناهای تاریخی، سفال‌های و ظرف‌های قدیمی و ... لمس‌کردنی هستند. میراث ناملموس میراثی است که قابل‌لمس نیست مانند آداب و رسوم، شعرها و قصه‌ها، مهارت‌های ساخت صنایع‌دستی و ... .»

کفاش‌زاده از جایگاه میراث فرهنگی در شکل‌گیری هویت و خرده‌فرهنگ‌ها گفت. او توضیح داد که بخش‌هایی از میراث ناملموس خرده‌فرهنگ‌های ایرانی در فهرست ملی میراث ناملموس ثبت شده است؛ مانند عروسک «دهتولوک» جزیره‌ی قشم در استان هرمزگان، قصه‌ی «عزیز و نگار» روستای آردکان در استان البرز، آیین کوچ عشایر در سطح ملی، چهل تکه‌دوزی در استان قزوین، دانش سنتی گاه‌شماری سنگسری در استان سمنان و ... . او با توضیح این نکته که کتابخانه‌ها مکان‌هایی متفاوت هستند که چارچوب‌های خاص آموزش و پرورش رسمی در آن‌ها وجود ندارد، تاکید کرد که می‌توان از ظرفیت‌های کتابخانه برای آشنایی کودکان با فرهنگ و تاریخ استفاده کرد. او سپس توضیح داد که چگونه می‌توان آیین‌ها و مناسک ملی و محلی را به درون کتابخانه‌های کودک و نوجوان آورد و کودکان و نوجوانان را با آن‌ها آشنا کرد.

اجرای نمایش با عروسک‌های محلی، تعریف قصه‌های بومی و محلی برای کودکان، آموزش ساختن صنایع‌دستی به کودکان در قالب عروسک‌های داستانی بخشی از پیشنهادهای او برای این کار بود. کفاش‌زاده همچنین گفت: «داستان‌های معروف را می‌توان با عناصر محلی هر منطقه اجرا کرد. مثلاً قصه‌ی مهمان‌های ناخوانده را کتابدار هر منطقه می‌تواند با گونه‌های جانوری آن محل برای کودکان تعریف کند.» مثال دیگر کفاش‌زاده زنده کردن بازی‌های قدیمی در کتابخانه‌ها با مشارکت کودکان بود. او همچنین توضیح داد که عبارت «یکی بود یکی نبود» در زبان‌ها و گویش‌های مختلف، متفاوت است و آشنایی کودکان با این زبان‌ها و گویش‌ها می‌تواند فعالیتی خلاقانه در کتابخانه‌های «با من بخوان» باشد.

بخش دیگری از دوازدهمین نشست ماهانه، به گفت‌وگو درباره‌ی سودمندی‌های آشنایی کودکان با میراث فرهنگی کشور اختصاص یافت. افزایش همکاری و هم‌گرایی، استفاده از فن‌آوری‌های بومی، تقویت هویت، افزایش اعتماد به نفس، تقویت ارزش‌های فرهنگی و ... برخی از این سودمندی‌ها نام برده شد.

در بخش بعدی نشست، صفورا زواران، کارشناس کتابخانه‌های «با من بخوان»، برای حاضران در نشست از تجربه‌ی نمایشگاه سیار آشنایی با اقوام در کشور روسیه و ویژگی‌های آن سخن گفت و در پایان پیشنهاد داد که این نشست مقدمه‌ای باشد برای آغاز پروژه‌ای در قالب یک نمایشگاه برای شناخت فرهنگ و ویژگی‌های اقوام گوناگون ایران، که توسط کتابداران «با من بخوان» در مناطق مختلف ایران تدارک دیده شود. بناست در این پروژه، کودکان و کتابداران هر منطقه به میراث فرهنگی منطقه‌ی خود بیاندیشند، به پژوهش درباره‌ی آن بپردازند و محصولاتی را تهیه و تولید کنند که بتوان با کودکان مناطق دیگر به اشتراک گذاشت.

گفتنی است در نشست دوازدهم کتابدارانی از استان‌های خوزستان، اصفهان، کرمانشاه، خراسان شمالی و ... صحبت کردند و از تجربه‌های خود در زمینه‌ی آشنایی کودکان با میراث فرهنگی گفتند.

دوازدهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»، از مجموعه نشست‌های ماهانه کتابداران کتابخانه‌های «با من بخوان» است. در این نشست‌های مجازی کتابداران «با من بخوان» از سراسر کشور تجربه‌های خود را از فعالیت‌های کتابخانه‌های «با من بخوان» به اشتراک می‌گذارند. برگزاری این نشست‌های مجازی از یک سال قبل یعنی آذرماه ۱۳۹۹ آغاز شده است و در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت. موضوع نشست‌ پیشین، که در آبان ماه برگزار شد، «شبکه‌سازی در کتابخانه‌ها» بود.

گزارش نخستین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش دومین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش سومین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش چهارمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش پنجمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش ششمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش هفتمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش هشتمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش نهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش دهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

گزارش یازدهمین نشست مجازی کتابداران با من بخوان

با کتابخانه‌های «با من بخوان» بیش‌تر آشنا شوید