کاخ آپادانا کجاست؟

تور خوزستان

کاخ آپادانا شوش کجاست؟

اگر از اندیمشک، 40 کیلومتر در جاده‌ی سرسبز و زیبا رانندگی کنیم، به شهر «شوش» می‌رسیم که یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان است. در شهر شوش سراغ کاخ آپادانا را بگیرید شما را راهنمایی خواهند کرد اما می‌توانید از نقشه انتهای مطلب برای رسیدن به کاخ آپادانا شوش استفاده کنید. کاخ آپادانا اطراف بلوار امام خمینی شهر شوش است و در کنار آن کاخ دمرگان و موزه شوش هم قرار دارد که می‌توانید از آنها دیدن کنید.

درباره کاخ آپادانا شوش

داریوش بعد از تسلط بر قلمرو هخامنشی چند شهر را به عنوان مرکز فرمانروایی خود در میان 30 کشور تحت تسلط هخامنشیان انتخاب کرد که یکی از آنها شهر شوش بود. از آنجایی که شوش قبلا پایگاه قلمرو عیلامی یا ایلامی بوده و بعدها هم مورد توجه شاهان هخامنشی قرار گرفته، شوش یکی از شهرهای باستانی ایران به شمار می‌رود. از طرفی با حفاری‌های باستان‌شناسی انجام شده در این منطقه مواردی کشف شده که نشان می‌دهد نه هزار سال پیش کشاورزی در این منطقه رونق داشته و همین نشان‌دهنده سکونت و وجود تمدن در شهر شوش است. با توجه به مرکزیت شهر شوش برای حکومت هخامنشی، داریوش دستور داد کاخی در خور این شهر ساخته شود تا مرکز فرماندهی او باشد. قسمت اصلی کاخ که محل سکونت داریوش بود برروی تپه آپادانا و محل سکونت درباریان برروی دوتپه اکروپل (ارگ) و شهرشاهی ساخته شد.

معماری دوران هخامنشی به شکلی بود که معمولا بناهای خود را روی یک سکو یا صفه می‌ساختند همانند آرامگاه کوروش که بر روی چندین پله یا صفه بنا شده است. کاخ آپادانا نیز بر روی سکویی به ارتفاع حدودا 1.5 متر بنا شده است. این سکو از آجر و قیر ساخته شده و حدودا 14 رگ آجر روی هم قرار گرفته‌اند. "رگ" به آجر کاری با ترکیب آجرهای یک رنگ و ایجاد طرح و نقش‌های مختلف در سطحی صاف، رگ چینی می‌گویند. طرح‌های متنوع، به چگونگی قرار گرفتن آجر در نما بستگی دارند.

آشوربانیپال بین سال‌های 465-460 قبل از میلاد شهر شوش را فتح کرد و آن‌را با خاک یکسان کرد. داریوش اول هخامنشی شوش را بازسازی کرد و کاخ آپادانای خود را در تپه شاهی ساخت. خشایارشاه نیز در شوش زندگی کرده است.

قسمت‌های مختلف کاخ آپادانا کجاست؟

کاخ داریوش یا کاخ آپادانا شوش واحدهای مختلفی از جمله تالار بار عام، حرم‌سرا، دروازه و کاخ پذیرایی و همچنین سه حیاط مرکزی دارد. دیوارهای داخلی کاخ با آجر لعابدار منقوش با طرح‌های سپاه جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی مزین بوده‌اند که بقایای به‌ جاماندهٔ آنها در موزه‌های خارجی و داخلی نگهداری می‌شوند. مساحت کاخ آپادانا شوش حدود 10هزار متر مربع است.

فرانسوی‌ها موفق شدند در حفاری‌های سال 1351 دروازه اصلی کاخ آپادانا در سمت شرقی را کشف کنند که دروازه اصلی و ورودی به کاخ آپادانا است. در سمت غربی هم دروازه دیگری کشف شد که دروازه خروجی کاخ آپادانا محسوب می‌شود. نکته جالب در دروازه خروجی وجود مجسمه داریوش در سمت چپ دروازه است. از طرفی باستان شناسان احتمال می‌دهند در سمت راست دروازه خروجی کاخ آپادانا مجسمه خشایار شاه نصب شده باشد که امیدواریم در آینده این مجسمه نیز کشف شود. یکی از سئوالاتی که درباره مجسمه‌های دروازه کاخ آپادانا وجود دارد علت قرار گرفتن مجسمه داریوش در سمت چپ دروازه در هنگام خروج است.

کلیت نقشه کاخ آپادانا شوش به شکل ذوزنقه است که قاعده کوچکتر به سمت شمال قرار دارد. در دو طرف ضلع شمالی یعنی در قسمت های شمال غربی و شمال شرقی کاخ آپادانا برج‌هایی ساخته شده است. این برج‌ها به ترتیب به شکل مربع شکل و دایره‌ای شکل هستند.

از کلیه مجموعه کاخ 110 اتاق و تالار مکشوف گردیده است. شش حیاط که سه تای آنها بسیار بزرگ دور یک محور شرقی و غربی قرار گرفته اند، در داخل مجموعه کاخ ها وجود داشته اند که به وسیله یک راهروی بزرگ به بخش شمالی مربوط میگردیده است. سه حیاط کوچکتر در بخش شمالی مجموعه کاخ قرار داشته اند. اتاق ها و ساختمان های مختلف کاخ به وسیله این حیاط ها روشنایی گرفته و تهویه می شدند.

در سال ۱۸۸۰ میلادی، یک گروه از باستان شناسان فرانسوی این کاخ را از دل خاک بیرون کشیدند و ستون‌ها و سرستون‌های کاخ را با اره بریدند و به فرانسه منتقل کردند و امروزه در شوش، فقط چند زیرستون وجود دارد و کاخ به شکل سابقش وجود ندارد. بیش‌تر اشیا خارج شده، اکنون در موزه لوور نگهداری می‌شوند.

معنای آپادانا چیست؟

آپادانا به معنی نوعی تالار ستون‌دار در دوران هخامنشیان است. "آپا" در فارسی کهن به معنی بالا نیز هست و آپا دانا می‌تواند به معنی دانایی برتر و بالاتر باشد. کاخ آپادانا که بارگاه یا آپادانه نامیده شده توسط اردشیر دوم تجدید بنا شد. طرح کاخ بنایی کوشک مانند با 3 ایوان ستوندار در جبهه شمالی، شرقی و غربی آن است. تالار مرکزی با ابعاد 58 در 58 متر است و دارای 36 ستون می باشد. ارتفاع ستونها حدودا 20 متر است و با ستون های کله گاوی شکل ساخته شده است. ایوان ها هر کدام دارای دو ردیف ستون 6 تایی می باشند.

کاخ دمرگان شوش کجاست؟

کاخ دمرگان در واقع حاصل حفاری‌های فرانسوی‌ها از جمله ژاک دمورگان در شوش است. کشور فرانسه امتیاز انحصاری حفاری در ایران را گرفت و در شهر شوش کار خود را آغاز کرد. ژاک دمورگان (که کاشف نفت در ایران است)، در 16 دسامبر 1897 میلادی با مسئولیت جدیدش وارد شوش شد و برای تامین محلی برای زندگی اعضای هیات باستان‌شناسی فرانسه و نیز محافظت از اشیای مکشوفه، در مدت شش ماه قلعه‌ای به سبک معماری اروپای قرون وسطی بر روی تپه اکروپل که به معنای بالاترین نقطه شهر است بنا کرد. او این دژ مستحکم را با آجرهای بر جا مانده از کاخ آپادانا و چغازنبیل و محوطه باستانی هفت تپه بر مبنای نقشه زندان باستیل فرانسه بنا نهاد. در واقع این قلعه موزه‌ای از آجرهای دوره‌های ایلامی، هخامنشی، اشکانی و ساسانی است. (وقتی به آجرهای قلعه دمورگان نگاه کنید، آجرهای لعابدار یا آجرهای منقش به خط میخی را خواهید دید.)

متاسفانه دمورگان فرانسوی هرچه را که توانست، استخراج کرد و به موزه لوور و دیگر موزه‌های اروپا فرستاد و هرچه که فرستادنی نبود در ساخت قلعه به کار گرفت! و اینگونه است که اکنون از کاخ آپادانا چیزی جز چند پای ستون و چند تکه سنگ باقی نمانده است! کاخ آپادانا در شهر تاریخی شوش، پایتخت زمستانی داریوش اول بود و تا زمان حمله اسکندر به ایران، شکوه و عظمت خود را حفظ کرد. اکنون چیزی جز یک ویرانه از این کاخ با عظمت بر جا نمانده است.

ژان دیولافوا در کتاب خاطراتش می‌گوید:
دیروز گاو سنگی بزرگی را که در روزهای اخیر پیدا شده‌است با تاسف تماشا می‌کردم، در حدود دوازده هزار کیلو وزن دارد! تکان دادن چنین تودهٔ عظیمی غیر ممکن است. بالاخره نتوانستم به خشم خود مسلط شوم، پتکی بدست گرفتم و بجان حیوان سنگی افتادم. ضرباتی وحشیانه به‌او زدم. سر ستون در نتیجه ضربات پتک مثل میوهٔ رسیده از هم شکافت...