آشوب‌گران

گزارش «چلچراغ» از ترکیب وزرای بهداشت پرحاشیه با ویروس کرونا

در روزهایی که ایرانی‌ها منتظر توزیع واکسن‌های متنوع و رنگارنگِ تولید داخل هستند، آناهید آوانسیان، وزیر بهداشت ارمنستان، اعلام کرده ‌است واکسیناسیون علیه کرونا به صورت داوطلبانه و رایگان در این کشور انجام خواهد شد. اگر به خاطر کرونا نبود، احتمالا هیچ‌وقت نام آوانسیان در مقام وزارت بهداشت ارمنستان به گوش ایرانی‌ها نمی‌خورد، حتی شاید از ایرانی‌ها کسانی بودند که اگر می‌پرسیدید: «وزیر بهداشت کشورتان کیست؟» اصلا نمی‌دانستند. اما حالا به لطف کرونا، وزرای بهداشت از جمله سعید نمکی، به سلبریتی‌هایی جنجالی تبدیل شده‌اند که هر حرف یا اقدامشان با حواشی بسیاری همراه می‌شود.
در میانه این حواشی، کرونا هم در قالب ویروسی بددست و بدقلق، بی‌وقفه و یک‌نفس قربانی می‌گیرد. مهار این ویروس در سطح ملی ظاهرا کار حضرت فیل است. واضح است که قرار گرفتن مدیر و مسئولی بی‌کفایت که توانایی مدیریت بحران را ندارد، در کنار کرونا، ترکیبی مهلک برای مردم یک کشور می‌سازد. به همین خاطر است که برخی رسانه‌ها سخت‌ترین کار دنیا در دوره حاضر را کار کردن در «وزارت بهداشت» به‌ویژه به عنوان وزیر بهداشت می‌دانند. چه بسیار وزرای بهداشت که به خاطر کرونا بدنام و از سمت خود برکنار شدند. برخی هم خودشان کوتاه آمدند و پیش از به بار آوردن رسوایی‌های بزرگ، دست از صندلی وزارت کشیدند. نگاهی بر وضعیت وزرای بهداشت کشورهای مختلف نشان می‌دهد جهان با آشوب‌گرانی روبه‌روست که نمی‌توان به آن‌ها امید بست.

دردسرهای یک بوسه در بریتانیا
مت هنکاک، وزیر بهداشت بریتانیا، در حال بوسیدن دستیارش دیده شده و همین کافی بود تا از سمتش کناره‌گیری کند. البته ماجرا فقط رسوایی اخلاقی نیست. بحث مردم این است که چرا آقای وزیر محدودیت‌های مهار کرونا را رعایت نکرده ‌است. عکس‌هایی که از این دو نفر منتشر شده، مربوط به بهار امسال است که داخل ساختمان وزارت بهداشت گرفته شده ‌است. هنکاک نه‌فقط به خاطر رفتار غیراخلاقی، بلکه به خاطر رعایت نکردن شیوه‌نامه‌های بهداشتی ناچار به کناره‌گیری از سمت خود شد.
مردی را تصور کنید که یک سال تمام، از موضع بالا به مردم دستور بدهد که فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند، اما خودش با خیال راحت قوانین را در دفتر کار خودش زیر پا بگذارد. بسیاری از مقامات هم گفتند این اقدام وزیر باعث بدبینی مردم می‌شود و احتمال دارد عده‌ای با خودشان فکر کنند دولت توطئه کرده و واقعا خبری از بیماری مسری نیست. در واقع مشکل همه با کاری که هنکاک کرده، ماهیت آن نبوده، بلکه وجهه آن در شرایط کرونایی بوده ‌است. او مردم را نسبت به شیوه‌نامه‌های بهداشتی و مقوله فاصله‌گذاری اجتماعی که بیش از یک سال است بر آن تاکید می‌شود، بدبین کرده ‌است. همین کافی است تا وزیر در شرایط کرونایی، حاشیه‌ساز و برکنار شود.

اخراج در شیلی
سباستین پینه‌را، رئیس‌جمهوری شیلی، همان اوایل شیوع کرونا، وزیر بهداشت این کشور را برکنار کرد. دلیلش هم آمار بالای ابتلا به کرونا و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری در این کشور بود. او به مردم اعلام کرد وزیر بهداشت این کشور هیچ تلاشی برای مهار این ویروس نداشته و درحالی‌که مسئولیتی خطیر بر دوش داشته، هیچ زحمتی در این راستا نکشیده ‌است. به همین دلیل او تصمیم گرفت پزشکی را در این سمت قرار دهد. آن زمان شیلی جزو کشورهایی بود که وضعیت وخیمی را در زمینه ابتلا و مرگ‌ومیر کرونایی تجربه می‌کرد.
اقدام رئیس‌جمهوری شیلی در ابتدا بسیار موثر واقع شد، اما کمی بعد موج سنگینی از کرونا در این کشور، صدها قربانی گرفت. اکنون شیلی توانسته تا حدود زیادی این ویروس را مهار کند. پینه‌را با اقدام جنجالی خود، تلاش کرد پیش‌دستی کند و جلوی حاشیه‌های مربوط به وزارت بهداشت را بگیرد. البته این اقدام او تا حدودی هم موثر بود و احتمالا جلوی بروز بحران به دست وزیری ناتوان را گرفت.

صندلیِ بی‌وفای وزارت بهداشت در برزیل
ظاهرا بسیاری از روسای جمهوری در کشورهای مختلف، برای سرپوش گذاشتن روی بی‌کفایتی و ناتوانی خودشان در مهار کرونا، به تعویض وزیر بهداشت متوسل می‌شوند. ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهوری برزیل، از ابتدای شیوع کرونا در این کشور تا کنون، چهار بار وزیر بهداشت را تغییر داده ‌است. وزیر بهداشت پیشین در برزیل، فردی نظامی بود که هیچ‌گونه تجربه یا تحصیلات پزشکی نداشت. گویی مقامات برزیلی تصمیم گرفته بودند صرفا با دیکتاتوری نظامی معضل سلامتی را حل کنند، که به نظر می‌رسد به نتیجه نرسیده‌اند.
حالا مارسلو کاروگا، متخصص قلب برزیلی، بر صندلی وزارت بهداشت در این کشور تکیه زده ‌است. تاکنون 280 هزار نفر از مردم برزیل جان خود را بر اثر ابتلا به کرونا از دست داده‌اند. این کشور بعد از آمریکا، بیشترین آمار ابتلا نسبت به جمعیت را دارد. اما درحالی‌که همه انتقادات به رئیس دولت، یعنی بولسونارو وارد است، او مدام وزرای بهداشت را عوض می‌کند. او گفته با وزیر بهداشت جدید این کشور کاملا هماهنگ است و با او می‌تواند وضعیت پایداری را در این کشور ایجاد کند. باید دید چند ماه دیگر هم نظر او همین است، یا دوباره برای مهار ویروس، همه ‌چیز به گردن وزیر جدید می‌افتد و باز هم باید وزیر را عوض کرد.

جمهوری چک وزرای بهداشت را به دادگاه می‌کشاند
این فقط برزیل نیست که مدام وزیر بهداشتش را تغییر می‌دهد. بسیاری از دیگر کشورها هم در شرایط همه‌گیری کرونا، با مشکل مواجه شدند. جمهوری چک هم چند وقت پیش چهارمین وزیر بهداشتش را انتخاب کرد. ظاهرا وزیر بهداشت پیشین، درباره ذخایر درآمدی‌اش، آماری ساختگی ارائه کرده ‌است. بسیاری از منتقدانش گفته‌اند که او در یک سال گذشته افزایش درآمد قابل توجهی داشته ‌است. برخی دیگر از منتقدان وزیر پیشین هم گفته‌اند که او تلاش کرده بیمارستانی برای خودش راه‌اندازی کند تا از طریق آن درآمد بیشتری در این شرایط داشته باشد.
جمهوری چک از ابتدای شیوع کرونا تا کنون، چهار بار وزیر بهداشت خود را تغییر داده ‌است. نکته مهم این‌جاست که همه این وزرا به اتهامات مختلف دادگاهی شده‌اند و به همین خاطر حسابی حاشیه‌ساز بوده‌اند. البته این‌که چطور هر بار فردی فاسد به وزارت بهداشت در این کشور دست پیدا می‌کند هم خودش جای سوال دارد. اما همین جابه‌جایی‌ها، بدنامی و رسوایی بزرگ برای وزارت‌خانه بهداشت در جمهوری چک به بار آورده ‌است.

آخرالزمان هندی
زمستان سال 2021 بود که نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در نشست مجازی با چند تن از دیگر رهبران جهان اعلام کرد هند ویروس کرونا را با موفقیت مهار کرده ‌است. به فاصله کمتر از چهار ماه، موج دوم کرونا کاری با هند و هندی‌ها کرد که همه رسانه‌های جهان به آن می‌پرداختند. فاجعه وسیع و تصاویر به‌دست‌آمده از هند، آخرالزمانی بود. چوب برای سوزاندن جنازه‌ها نبود و برخی افراد، جنازه عزیزان ازدست‌رفته‌شان را در حیاط خانه‌شان به خاک سپردند. مردم تن خودشان را با ادرار گاو می‌شستند، به این امید که جانشان را از کرونا مصون نگه دارد. در میانه همین بحران، گونه‌های جدید و جهش‌یافته کرونا هم سر برآوردند و به کشورهای دیگر راه پیدا کردند.
تحلیل‌های رسانه‌ها، نوک پیکان را به سمت مودی، نخست‌وزیر هند، نشانه گرفته بود، اما درنهایت هارش واردان، وزیر بهداشت هند، بود که برکنار شد. درواقع دولت از او خواست به دلیل ناتوانی در مهار ویروس کرونا، از مقام خود کناره‌گیری کند. دولت مودی بابت بحران کرونا مورد انتقاد زیادی واقع شد، چراکه صدها هزار نفر از مردم هند طبق آمار رسمی، در موج دوم کرونا جان خود را از دست دادند. میلیون‌ها نفر در این کشور هنوز به واکسن دسترسی ندارند و مشخص نیست چه زمانی واکسن کرونا را تزریق خواهند کرد. مودی با وعده تحولات اقتصادی و سیاسی در سال 2019 دوباره به قدرت رسید و حالا بزرگ‌ترین اقدامش در رابطه با مهار کرونا، عزل وزیر بهداشت این کشور بوده ‌است.

چلچراغ۸۲۱