امروزه مردم توجه بیشتری به سلامت روان خود می‌کنند. در گذشته، تنها مسئله‌ای که حائز اهمیت بود، سلامت جسم، آن هم برای مشکلات جسمی که نمود ظاهری داشتند، بود. اما خوشبختانه انسان عصر حاضر اهمیت سلامت روان را دریافته‌است و برای بهبود آن و رفع مشکلات و اختلالات روانی خود وقت و هزینه صرف می‌کند. اگر متوجه اختلال و یا مشکل روانی در خود و یا اطرافیان خود شدیم، چه کنیم؟ به چه متخصصی مراجعه کنیم و اولین قدم برای درمان اختلال روانی چیست؟

احتمالا اسم روانشناس و روانپزشک را بارها شنیده‌اید. اما آیا تفاوت روان‌شناس و روان‌پزشک را می‌دانید؟ آیا روانپزشک همان دکتر اعصاب و روان است؟ اگر این طور است، پس روانشناس چه تفاوتی با این دو دارد؟ در ادامه به معرفی دکتر روانشناس و دکتر متخصص اعصاب و روان می‌پردازیم. اگر شما هم در تشخیص تفاوت این دو شخص مشکل دارید، با ما همراه باشید و این مطلب دکترتو را تا انتها بخوانید.

باید توجه داشت که دکتر روانپزشک با روانشناس متفاوت است. روانپزشکان، متخصصانی هستند که علاوه بر روان درمانی، وظیفه‌ی تشخیص بیماری و تجویز دارو را برعهده دارند. در صورتی که روانشناسان نمی‌توانند برای بیماران دارو تجویز کنند.

روانشناس (دکتر روانشناس) کیست؟

روانشناسی رشته‌ی مطالعه و بررسی خلق، رفتار و شخصیت انسان است و روانشناس شخصی است که برای کسب دانش در این زمینه 4 سال مطالعه کرده‌است. البته یک روانشناس می‌تواند در گرایش‌های مختلف رشته‌ی خود، دکتری هم بگیرد. روانشناس به بیماران کمک می‌کند به بررسی دغدغه‌ها و مشکلات ذهنی خود بپردازند و برای آن‌ها راه حل پیدا کنند.

قبل از معرفی انواع روانشناس، بهتر است با روانشناسی آشنا شویم. روانشناسی به علم مطالعه ذهن انسان و نحوه‌ی تأثیر آن بر رفتار گفته می‌شود. روان‌شناسان برای درک رفتارانسان‌ها تحقیقات بسیاری انجام داده و مجموعه رفتارها را ارزیابی می‌کنند. تفاوت روانپزشک با روانشناس در این است که روانشناسان اجازه تجویز دارو نداشته و در صورت نیاز به دارو برای درمان، بیمار را به روانپزشک ارجاع می‌دهند.

یک روانشناس خوب باید مدام تحقیق کند و مطالعات به‌روزی داشته باشد، تا در موضوعی خاص صاحب‌نظر شود. روانشناس باید بتواند راهنمایی حرفه‌ای و مفید به افراد ارائه دهد. همچنین باید بر نحوه‌ی نگرش دیگران در مورد محیط، اجتماعات و سایر افراد تأثیر بگذارد.

روانشناس به بیمار کمک می‌کند الگوهای رفتاری را تشخیص دهد و برای کنترل آن‌ها راه حل پیدا کند.

با مشاوره دادن به خانواده‌ها، زوج‌ها و همکاران، به بهینه‌کردن روابط آن‌ها و بهبودی شرایط زندگی آن‌ها کمک می‌کند.

مشکلات و اختلالات روانی، رفتاری و عاطفی را تشخیص می‌دهد و برای درمان آن‌ها اقدام می‌کند. گاهی نیاز است برای درمان بیماری روانی، شخص را به روانپزشک و مراتب بالاتر ارجاع دهد.

با دکتر اعصاب و روان و یا پزشکان دیگر در ارتباط است و برای روند درمان شخص برنامه‌ریزی و مشارکت می‌کنند.

برای چه بیماری‌هایی به روانشناس مراجعه کنیم؟

یکی از مهمترین مواردی که به کمک روانشناس می‌توان انجام داد تست های روانشناسی است. تست های روانشناسی انواع مختلفی دارد که یکی از این تست ها، تست شخصیت و شناخت شخصیت خود است چرا که شما با تست های مختلف روانشناسی شناخت بهتری از خود پیدا می‌کنید. سلامت روان و شناخت خود از نظر شخصیت و روحیات برای هر فرد مهم است و در زندگی شخصی و اجتماعی میتواند بسیار تاثیرگذار باشد.

معمولا زمانی که بیمار با مشکل خود مواجه می‌شود، ذهنش درگیر این مسئله می‌شود که حالا برای درمان این بیماری به چه دکتری باید مراجعه کنم؟ از طرفی، به علت نزدیک بودن حوزه‌های درمانی روانشناس و روانپزشک، شاید کمی سخت‌تر می‌شود تشخیص داد که چه زمانی باید به هر کدام مراجعه کرد. برای درمان بیمار‌ی‌های زیر باید به دکتر روانشناس مراجعه کنید؛

در صورتی که با تغییراتی در زندگی خود مواجه شده‌اید و نمی‌دانید با چه کسی باید درباره‌ی آن صحبت کنید، روانشناس بهترین گزینه‌ است. مثلا وارد فضای شغلی جدیدی شده‌اید و نمی‌دانید چگونه می‌توانید با این فضا احساس نزدیکی کنید. روانشناس با گوش دادن به حرف‌های شما و به چالش کشیدن ترس‌های شما به حل این مسئله کمک می‌کند.

اگر تروماها و آسیب‌های روانی اخیر زندگی شما را مختل کرده‌است و نمی‌دانید چگونه می‌توانید با این مسئله روبرو شوید. مثلا از دست دادن عزیزان یکی از مشکلاتی است که هر شخصی می‌تواند با آن روبرو شود. اما همه مثل هم با این مشکل برخورد نمی‌کنند و هر کس رویکرد متفاوتی با این مسئله دارد.

مراحل اولیه‌ی اضطراب؛ اگر در مراحل اولیه‌ی اضطراب و استرس هستید و هنوز فراگیر و ناتوان کننده‌ نشده‌است، می‌توانید با کمک گرفتن از روانشناس و صحبت‌کردن درباره‌ی دلایل ایجاد این حالت روانِی، درمان آن را ساده‌تر کنید.

اگر افسردگی شما خفیف است و هنوز فلج‌کننده‌ی فعالیت‌های روزانه‌ی شما نشده‌است، می‌توانید با کمک گرفتن از مشاور و دکتر روانشناس به درمان این مشکل بپردازید و خلق خود را بهبود ببخشید.

در صورتی که در آستانه‌ی ازدواج و یا طلاق هستید و نمی‌توانید مشکل را بیابید و به کمک شخص دیگری برای برقراری ارتباط بین خود و شریک زندگی خود دارید، روانشناس می‌تواند کمک‌کننده باشد.

برای کنار آمدن با عوارضی که بیماری‌های ناتوان‌کننده برای فرد به جای می‌گذارند، حمایت و راهنمایی‌های یک دکتر روانشناس ضروری است.

روانپزشک (دکتر روانپزشک) کیست؟

پراهمیت‌ترین بیماری‌هایی که می‌تواند فرد را از زندگی و اجتماع دور کند بیماری‌های اعصاب و روان هستند با روبه‌رو شدن با هر یک از بیماری‌های نامبرده شده در زیر باید سریعا به روانپزشک مراجعه کنید. چرا که روانپزشک نقش کلیدی در درمان بیماری های مرتبط با اعصاب و روان را دارد. و عقب افتادن درمان این بیماری‌ها می‌تواند صدمات روحی زیادی به شما بزند.

دکتر اعصاب و روان یا همان روانپزشک، یک پزشک متخصص است که بعد از گذراندن دوره‌ی پزشکی عمومی در رشته‌ی روانپزشکی تخصص می‌گیرد. همان طور که از اسم روانپزشک متوجه می‌شویم، او یک پزشک است و می‌توان انواع داروهای مجاز برای درمان بیماری‌های روانی را برای بیمار تجویز کند. همچنین می‌تواند بیمار را در بیمارستان بستری کرده و روش‌های درمانی مختلف را بر روی او انجام دهد.

رویکردهای درمانی روانشناس و روانپزشک تا حدودی با هم تفاوت دارد. یک روانپزشک معمولا با کیس‌هایی برخورد دارد که روانشناس از درمان آن‌ها عاجز است و یا توانایی درمان آن‌ها را به تنهایی ندارد. بنابراین روانپزشک با استفاده از روش‌های درمانی مداخله‌گر، به درمان بیمار می‌پردازد.‌ برخی از درمان‌هایی که روانپزشک از آن‌ها برای درمان بهره می‌برد شامل موارد زیر هستند؛

دارو درمانی؛ تجویز داروهای ضد افسردگی، آرام‌بخش و کنترل‌کننده‌ی هورمونی

ECT یا شوک درمانی

بستری در بیمارستان روانی با تحت نظر گرفتن بیمار

ارجاع به مشاور

درمان‌های یک روانپزشک بسیار متنوع هستند و معمولا مدت زمان اثر آن‌ها کوتاه‌تر است. هنگامی که یک شخص با افسردگی به روانپزشک مراجعه می‌کند، بعد از مدتی با مصرف داروهای ضدافسردگی می‌تواند اثرات بهبودی را به خوبی مشاهده کند.

برای درمان چه بیماری‌هایی به روانپزشک مراجعه کنیم؟

مراجعه به روانپزشک معمولا در مرحله‌ی بعدی مراجعه به روانشناس است. به هر حال برای درمان بیماری‌های زیر می‌توانید به روانپزشک مراجعه کنید؛

در صورتی که فرد افسردگی و یا اضطراب پیشرفته دارد که با صحبت کردن و تکنیک‌های درمانی یک دکتر روانشناس درمان نمی‌شود.

بیماری‌های روانی خطرناک مثل اسکیزوفرنی و دوقطبی شدید، اختلال شخصیت مرزی و یا بیماری‌هایی که با توهم‌های خطرناک و آسیب‌رسان به خود شخص و اطرافیان او درگیر هستند، نیاز به دکتر اعصاب و روان دارد.

سایر بیماری‌های روانی که با مراجعه به دکتر روانشناس نتیجه نگرفته‌اند و نیاز به مداخلات درمانی دارند.

بیمارانی که افکار خودکشی دارند و یا اقدام به خودکشی کرده‌اند.

کسانی که مجرم هستند و یا افکار ضد اجتماعی دارند.

اگر بیمار درگیر بیماری‌هایی باشد که مختل کننده‌ی زندگی اجتماعی خود و دیگران شود، باید بلافاصله تحت درمان با متخصص اعصاب و روان قرار بگیرد.

کسانی که بیماری‌های روانی آن‌ها تاثیرات واضحی بر جسم آن‌ها گذاشته‌است و روند درمانی آن‌ها رو به افول بوده‌است.

برخی بیماری‌ها باید تحت نظر روانپزشک هم باشند و شامل این موارد هستند؛ دوقطبی، اسکیزوفرنی و افسردگی ماژور و شدید

روانشناس با روانپزشک (اعصاب و روان) چه تفاوتی دارد؟

دکتر روانشناس و روانپزشک با وجود شباهت‌های بسیاری که به هم دارند و حوزه‌های مشترک درمانی، تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

تحصیلات

دکتر اعصاب و روان علاوه بر 7 سال تحصیل در پزشکی عمومی، 4 سال برای گرفتن تخصص روانپزشکی صرف می‌کند و حداقل 11 سال مطالعه می‌کند. بعد از گذراندن این مدت تحصیل می‌تواند به درمان بیماری‌های روانی بپردازد. اما یک دکتر روانشناس بعد از 4 سال مطالعه در کارشناسی روانشناسی، کارشناس می‌شود و می‌تواند به درمان بیماری بپردازد. الته که 2 سال ارشد و 4 سال دکتری نیز پیش روی روانشناس است و می‌تواند در این زمینه به ادامه‌ی تحصیل بپردازد.

اجازه‌ی تجویز دارو

تجویز داروهای درمان‌کننده‌ی مشکلات روانی، مثلا داروهای ضد افسردگی، تنها در حوزه‌ی اختیارات یک دکتر روانپزشک است.

رویکرد درمانی

دکتر روانشناس معمولا با تکنیک‌های روان‌شناختی و روان‌درمانی به بیمار کمک می‌کند مشکل را پیدا کند و آن را با کمک هم درمان می‌کنند. اما روانشناس با انجام مداخلات درمانی مثل دارودرمانی و یا بستری در بیمارستان برای اعمال سایر روش‌های درمانی به درمان بیماری می‌پردازد که کمی با رویکرد یک روانشناس متفاوت است. البته هر کدام در جای خود موثر است و نباید یکی را بر دیگری برتر دانست.

کلام پایانی

روانشناسان باید با صداقت و قابل اعتماد باشند و توانایی درک شرایط فرد مراجعه کننده را داشته باشند تا افراد بدون استرس و نگرانی مشکلات خود را با روانشناس خوب در میان بگذارند. دکتر روانشناس به درمان بیماریی هایی چون: افسردگی ، اضطراب ، وسواس ، فوبیا، بی اشتهایی و پرخوری عصبی و اختلالات خواب می پردازند همچنین روانشناسان خوب علاوه بر درمان قادر به مشاوره های تحصیلی ، شغلی ، ازدواج ، کودک می باشند. روانپزشک، پزشک متخصصی است که در هر دو زمینه مسائل جسمی و مسائل روان طبابت می‌کند. البته تمرکز او بر روی مسائل روانشناختی و روانی فرد است. در حقیقت، مهمترین و اساسی‌ترین تفاوت بین روانپزشک و روانشناس این است که روانپزشک هم توانایی تشخیص و درمان امراض جسمی را دارد و هم توانایی و تشخیص و درمان امراض روانی را و می‌تواند دارو هم برای بیمار تجویز کند.

منابع : دکترتو