از شمال تا جنوب، از غرب تا شرق، به هر شهر ایران که سفر می‌کنید، می‌توانید بسیاری از مغازه‌ها را ببینید که انواع و اقسام نان و شیرینی‌های خوشمزه را به فروش می‌رسانند. اینکه سرچشمه اصلی این نان‌ها و شیرینی‌ها چیست و در دل خود حاوی چه فرهنگ و نیازهایی است، به تنهایی نمی‌تواند این موضوع را روشن کند. فقط می‌توان به عنوان یک مسافر از خوردن آن‌ها لذت نهایی برد؛ اما این بار سر و کله ما از ۳ شهر مشهور در امر تولید نان و شیرینی در آمد، کاشان، یزد و قزوین! برای چندین شب در اقامتگاه‌های بومگردی هر سه این شهرها سکونت کردیم و اجاره ویلا از سایت شب داشتیم تا بتوانیم با حال و هوای سنتی‌شان بیشتر آشنا شویم. حال بیایید ببینیم این شهرهای زیبا چه در چَنته داشتند.

نان و شیرینی‌های خوشمزه شهر یزد

یزد برای کسانی که دندان شیرین دارند، بهشت است. کیک و شیرینی یزدی در همه جا یافت می‌شود و جای تاسف دارد که شهر را ترک کنید بدون اینکه هر کدام از آن‌ها را امتحان نکرده باشید. نخست با «قطاب» این شیرینی بی‌همتا شروع می‌کنیم. وقتی در یکی از اقامتگاه‌های بومگردی یزد سکوت داشتیم، صاحب اقامتگاه برای صبحانه به همراه چایی، یک بشقاب پر قطاب آورد. مزه بی نهایت خوشمزه و فراموش‌نشدنی قطاب با آن لایه خارجی نرم و مغزی به قدری عالی بود که بی‌اختیار همه بشقاب را تمام کردیم. قطاب در یزد به دو صورت سنتی و عسلی تولید می‌شود. سپس نوبت «کیک یزدی» رسید، این شیرینی پرطرفدار که در سرتاسر ایران محبوبیت خاصی دارد، از آرد، ماست، وانیل، نمک میوه، تخم‌مرغ، جوش شیرین و پودر شکر تهیه می‌شود. تفاوت کیک یزدی اصلی شهر یزد با دیگر شهرها، در وجود خلال بادام و پسته‌های خُرد شده است. «باقلوای یزد» نیز همانند باقلواهای جاهای دیگر است، با این تفاوت که به شکل مثلثی تهیه می‌شود. پشمک، شیرینی پنجره‌ای و حاجی بادام از دیگر شیرینی‌های خوشمزه یزد است. از میان نان‌ها هم می‌توان به «سوروک» اشاره کرد که نوعی نان روغنیِ آغشته به شکر است. ما این نان در شب‌نشینی‌هایمان در اقامتگاه به همراه چای نوش جان می‌کردیم.

نان و شیرینی‌های خوشمزه شهر کاشان

«باقلوا» یکی از شیرینی‌هایی است که در بسیاری از شهرهای ایران پخته می‌شود، اما باقلوای کاشان طعم دیگری دارد. ویژگی منحصر به فرد این سوغاتی کاشان به دلیل مخلوط آجیل‌هایی است که از آن‌ها در تولید باقلوا استفاده می‌شوند. باقلوای کاشان از پنج آجیل تشکیل شده است، گردو، بادام، فندق، پسته و مغز بادام هندی که هر کدام ارزش غذایی بسیار بالایی دارند. «شیرینی حاجی بادام» یکی از خوشمزه‌ترین سوغاتی‌های کاشان است که به دلیل داشتن مقدار زیادی بادام معروف است و همچنین به دلیل داشتن جوز هندی و آرد می‌توان به ارزش غذایی بالای این شیرینی را پی بُرد. «کوکی سنتی» نیز سوغاتی دیگر کاشان است که بیشتر برای عید نوروز طبخ می‌شود که می‌توانید آن را در همه خانه‌های کاشانی پیدا کنید. برخلاف سایر کوکی‌ها، این شیرینی با آرد گندم کامل حاصله از آسیاب تهیه می‌شود که به خوشمزگی و تُرد شدن آن افزوده است. شیرینی دیگر کاشان که «پشمک» نام دارد، بخشی جدایی‌ناپذیر از ملزومات پذیرایی مردم این شهر برای مهمانان است، به ویژه زمانی که در اقامتگاه بوم گردی کاشان بودیم، اجازه خوردن و حتی سوغاتی بودن این شیرینی خوشمزه کاشانی را داشتیم. با این حال، فکر نکنید که پشمک تنها سوغاتی ویژه یزد است، پشمک کاشان نیز بسیار مشهور است.

نان و شیرینی‌های خوشمزه شهر قزوین

درواقع، گُل سرسبد همه باقلواهای کشور در قزوین است. این باقلوا که معمولاً در سه رنگ، سبز، سفید و نارنجی است و به شکلی مثلثی تهیه می‌شود، به قدری باکیفیت است که هر مسافری را مجبور به خرید آن می‌کند. باقلوای قزوین از پسته، بادام، خاک قند، پودر هل، آرد، شربت قوام آمده، زعفران، گلاب، زرده‌ی تخم‌مرغ و شیر تهیه می‌شود. بعد از کلی گشت و گذار در شهر بالاخره «نان نخودی» قزوین که همان شیرینی نخودی بود را پیدا کردیم. این شیرینی کوچک و نرم که شبیه گُل می‌ماند را قزوینی‌ها برای مراسم رسمی و یا مهمانی، خودمانی تهیه و استفاده می‌کنند. حال سراغ یک شیرینی بسیار محبوب دیگر قزوینی می‌رویم، ما این شیرینی را قبلاً در هیچ جای کشور نخورده بودیم، ولی بدون آنکه خبردار شویم، صبح روزی که قرار بود از قزوین به تهران باز گردیم، دیدیم صاحب اقامتگاه بومگردی با ظرفی پُر از این «نازک پسته» به سوی ما در حال آمدن است. خوردن این شیرینی خاطراتی زیبایی را برای ما رقم زد. از دیگر شیرینی‌های دیگر قزوین می‌توان به کیک شربتی، نان چایی، شیرینی ولیعهدی و شیرینی برنجی اشاره کرد. «همچنین نان خشک» قزوین نیز بسیار مشهور است، به ویژه این نان با آبگوشت بسیار می‌چسبد!