غار باستانی خربس نماد دوران اشکانی - ساسانی در جزیره قشم

قشم بزرگترین جزیره خلیج فارس با مساحتی حدود کیلومتر مربع در برگیرنده نخستین ژئو پارک ایران و مطمئنا" از نقاط بی همتای جهان است که شامل مجموعه ای از پدیده ها و جاذبه های زمین شناختی، طبیعی، تاریخی و فرهنگی است.

قشم دنباله جنوبی رشته کوه زاگرس است که مانند ماکتی بیشتر ساختارها و فرم های آن را نمایش می دهد. طاقدیس های بزرگ، گنبدهای نمکی، رخنمون های واضح، لایه بندی های مشخص، انواع فرم های فرسایشی، غارهای نمکی و چشم اندازهای خیره کننده از جمله پدیده های زمین شناختی در قشم است.

گونه های متعدد گیاهان گرمسیری به ویژه مانگرو(گونه مشهور به بوعلی سینا) با مساحت ۲۰۰ کیلومتر مربع، ده ها گونه پرنده مهاجر و محلی، انواع آبزیان و کولنی های مرجانی در قشم و آب های اطراف آن یافت می شود.

بر اساس کاوش های صورت گرفته، تاریخ قشم به زمان ساسانیان باز می گردد. فرهنگ غنی، صنایع دستی زیبا و مهارت های حرفه ای از جمله ویژگی های ساکنین حدود ۱۵۰ هزار نفری جزیره قشم به شمار می رود.

قشم نمونه ای از ده ها منطقه ارزشمند زمین شناسی ایران است که هر کدام قابلیت معرفی و ثبت یک ژئو پارک جدید در سطح ملی و جهانی را دارند، شاخص ترین پدیده های زمین شناختی ایران عبارتند از پدیده های ماگمایی، عوارض زمین ساخت، گنبدهای نمکی، ساختارهای فرسایشی همچنین کوه ها، بیابان ها، غارها، آبشارها، دریاچه ها و گلفشان ها که مجموعا" میراث زمین شناختی ارزشمندی را برای کشور به ارمغان آورده اند.

در ازمنه قدیم تاریخ نویسان از شهر قشم یا کشم خیلی نام برده اند. این جزیره در زمان مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان هم شهری آباد و پر رونق بوده است.

قدیمی ترین تاریخ مستند حکومت در جزیره قشم شاید مربوط به دوره مادها، اشکانیان و ساسانیان با توجه به آثاری مشابه نیایشگاه های آن زمان در منطقه باستانی خربس در جنوب غربی کنونی شهر قشم و باختر منطقه تورگان با عنایت به کتب تاریخی قرن وسطی و نوشته باستانی جزیره قشم به نام های بنی کوان، ابرکاخان، بنی کاوان، لافت، یافت، جزیره طویل یا طویله و پس از گذشت زمان نام های کسم، جسم، کشم و قشم باز می گردد.

غار خربس، خوربس یا کت کافرون در دامنه کوه صخره ای کم ارتفاعی مشرف به آب های نیلگون خلیج فارس در فاصله ۱۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان قشم در همسایگی «بقعه شاه شهید» واقع شده است.

غار خربس از نوع غارهای طبیعی است بدین نحو که در اثر نفوذ آب، دالان های کوچکی در داخل آن ایجاد شده است.

سپس در دوره های تاریخی این دهلیزها گسترش و توسعه داده شد. این غار شامل دو طبقه است که طبقه اول بخش طبیعی غار بوده و بخش دستکند نیز در طبقه دوم که شامل یک اتاق مرکزی مستطیل شکل و اتاق های کوچک همجوار است.

همچنین وجود طاقچه هایی با طاق گهواره ای شکل، سقف گهواره ای و هلالی شکل اتاق ها همگی نشان از یک نوع معماری صخره ای پیشرفته دارد.

با توجه به فرم معماری صخره ای و همچنین وجود آثار و محوطه های متعدد تاریخی در اطراف آن به احتمال زیاد مربوط به دوران تاریخی اشکانی و به احتمال فراوان ساسانی است.

دورنمای این غار تلفیقی از طیف رنگ های خاک این منطقه در کنار آبی نیلگون دریاست که جلوه های بصری زیبایی را خلق کرده است و نظر هر رهگذری را به سوی خود جلب می کند.

آثار دامنه غار تاریخی خوربس با وسعت بیش از ۱۰ هکتار، از جمله وسیعترین و غنی ترین آثار باستانی جزیره قشم به حساب می آید.

بر اساس بررسی های سطحی صورت گرفته، قدیمی ترین آثار شناسایی شده محوطه غار باستانی خربس یک مجموعه از دست تراش های دوره پارینه سنگی میانی است.

علاوه بر آثار دوران پارینه سنگی میانی، شواهد و آثار دیگری مانند سفال از دوره اشکانی - ساسانی و نیز گورستان در سطح محوطه مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته است.

بخش وسیع آثار دامنه غار خوربس که شواهد معماری سنگی به وضوح در سطح آنها قابل رویت است، به دوران اسلامی متاخر تعلق دارد.

این غار در دوره های تاریخی اشکانی - ساسانی با کاربری مذهبی بوده که توسط عده ای گسترش می یابد و به یکی از معابد و نیایشگاه های میترائیسم و آناهیتا تبدیل می شود.

فرم معماری صخره‌ای و وجود چندین محوطه شناسایی شده در نزدیکی غار خوربس در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی جزیره قشم موجب انتساب این محوطه به دوران اشکانی ـ ساسانی شده است.

شکل اولیه غار خربس بر اثر عوامل طبیعی صورت گرفته اما فضاهای داخلی این غار در طول دوره‌های تاریخی گسترش یافته است.

در بررسی‌های باستان‌شناسی اخیر نیز چندین گوردخمه مربوط به دوران اشکانی ـ ساسانی و بندرهای مربوط به دوره ساسانی در جزیره قشم شناسایی شده است.

یافته‌های باستان‌شناسی درباره غار خوربس در جزیره قشم با توجه به شکل و موقعیت جغرافیایی آن نشان از کاربری مذهبی این اثر تاریخی در طول دوران مختلف دارد.

غار خربس قشم این روزهای بهاری مورد توجه گردشگران و علاقه‌مندان آثار تاریخی قرار گرفته است.

بی شک محوطه تاریخی غار خربس با تمام زیبایی های بصری و تاریخی که در دل خود پنهان کرده، یکی از مهمترین مقصدهای گردشگری و بزرگترین جزیره غیرمستقل جهان است.

جزیره زیبا قشم در جنوب ایران و در مدخل ورودی خلیج فارس، باتوجه به جاذبه های بیشمار طبیعی موجود در آن، ظرفیت ها و استعدادهای بالقوه ای در زمینه جذب گردشگر و جهانگرد دارد.

این جزیره با آغاز تعطیلات پایان سال و حضور انبوه گردشگران و مهمانان رنگ و بوی نوروزی و بهاری به خود گرفته است.

همه ساله با آغاز تعطیلات نوروزی، جزیره قشم مملو از جمعیت گردشگری است که از اقصی نقاط میهن اسلامی با هدف استفاده از هوای کاملا بهاری، سایت های منحصر بفرد گردشگری، سواحل زیبا و بازار مناسب خرید آن، راهی این منطقه در جنوبی ترین نقطه کشور می شوند.

قشم این روزها میزبان انبوه میهمانان و گردشگران از اقصی نقاط ایران و مسافران خارجی است.

مردم ایران زمین همه ساله با سفر به جزیره قشم به عنوان سرزمین زیبایی‌ها از شگفتی‌های عالم خلقت در قالب سایت‌های مهم گردشگری قشم همچون طولانی ترین غار نمکی جهان، دره ستاره‌ها، دره و تنگه چاهکوه، دره تندیس‌ها، موزه ژئوپارک، چاه‌های تلا و بادگیرهای بندر تاریخی لافت، جزایر ناز، سواحل زیبا، سایت تخم‌گذاری لاک پشت‌های پوزه عقابی، جنگل‌های دریایی حرا، خلیج دلفین‌های هنگام، غارهای خوربس، بام قشم و دهها پدیده دیگر زمین شناختی دیدن می‌کنند.

ارتباط با مردمان شریف و میهمان دوست جزیره قشم، استفاده از خانه‌های بوم گردی در روستاهای هدف گردشگری، بازدید از موزه لنج سازی گوران، استفاده از سواحل زیبا، خرید از بازارها و مجتمع‌های تجاری، استفاده از مدارس غواصی برای تماشای شگفتی‌های زیبای زیر آب، شنا در سواحل و بهره بردن از ورش‌های مختلف آبی به همراه خرید صنایع دستی بانوان هنرمند جزیره هم از دیگر امتیازات سفر به این جزیره شگفتی‌ها است.

سفر به قشم از سه مسیر هوایی (فرودگاه بین‌المللی قشم)، زمینی (سفر با خودروهای شخصی و عمومی از طریق اسکله پهل بندرعباس به اسکله لافت جزیره قشم توسط شناورهای لندینگ کرافت) و دریایی (از اسکله شهید حقانی بندرعباس به اسکله شهید ذاکری شهر قشم) امکانپذیر است.

جزیره زیبای قشم با فرصت های عالی تجاری، دارای مساحتی ۲.۵ برابر بزرگتر از سنگاپور و بحرین می باشد.

این جزیره با سواحل آرام و پوشیده از شن های سفید و غروب منحصر به فرد به عنوان مروارید خیج فارس شناخته می شود.