بومادران و هر آنچه باید درباره آن بدانید!

احتمالاً تا به حال بارها با نام گیاه بومادران برخورد داشته‌اید، گیاهی پراستفاده در طب سنتی که در شکل‌های مختلفی همچون عرق و یا دم‌نوش مورداستفاده قرار می‌گیرد. خواص فوق‌العاده این گیاه سفید یا زردرنگ برای رفع استرس و اضطراب، درمان سرماخوردگی و فشار خون بالا و بهبود سیستم گوارشی باعث شده که بومادران از دیرباز تا به ‌امروز جزء گیاهان دارویی محبوب باشد. در این مطلب از مجله سلامت دکترتو با ما همراه شوید تا با خواص بومادران بیشتر آشنا شوید.

پیش از هر چیز پیشنهاد ما این است که پیش از مصرف این گیاه با دریافت مشاوره آنلاین، تلفنی و یا معاینه حضوری با دکتر طب سنتی در دکترتو، از نحوه استفاده از آن مطمئن شوید.

بومادران چیست؟

بومادران گیاهی علفی یک یا چند ساله با طبع گرم و خشک از تیره کاسنیان است که انواع مختلفی دارد. با این حال، گونه بومادران هزار برگ یا معمولی در ایران بیشتر مشاهده می‌شود. قدمت طولانی بومادران به دوران نبرد تروآ برمی‌گردد و نام لاتین Achillea هم از اسم آشیل، قهرمان افسانه‌ای یونان گرفته شده است. در خلال جنگ تروآ از بومادران برای درمان زخم، عفونت و خون‌ریزی استفاده می‌کردند. ساکسون‌ها هم برای دفع سحر و جادو و چشم بد به بومادران اعتقاد داشتند. به بومادران، مشک چوپان یا مشک داش هم می‌گویند و علت آن نیز بوی تند فلفلی مانندی است که از سرشاخه‌های گل‌دار بومادران استشمام می‌شود.

بومادران چه شکلی است؟

بومادران، گیاهی علفی سبز مایل به زرد با ساقه و شاخه‌های راست در حدود 25 تا 60 سانتی‌متر، و دم‌برگ‌های طویل و گل‌های خوشه‌ای دراز. دانه‌های بومادران صاف و کروی شکل هستند.

انواع گیاه دارویی بومادران

گیاه دارویی بومادران با گل‌های سفید یا زرد و ارتفاعی که گاهی حتی تا 100 سانتی‌متر هم می‌رسد نزدیک به 18 گونه در ایران دارد. این گیاه در زبان عامیانه هم به اسم‌های مختلفی شناخته می‌شود که از میان آن‌ها می‌توان به گیاه خون‌ریزی بینی، ملوفیل، فلفل سیاه پیر، سرباز و غیره اشاره کرد.

گونه‌های بومادران در ایران:

کرمانشاهی، حلبیزرد، مزرعه رویهزار برگدماوندیدماوندی بی کرکسرسان، انبوهتبریزیخوش‌رنگ، باغیزاگرسی، خزریبختیاری، کلاریدربندی، شمیرانیقوچانی، خراسانیتماشایی، شریفکم گل، پنبه‌ایمویینطالقانیبیابانیکوهستانی، چوپان کبریتی

بومادران گیاهی دارویی با طبع گرم و خشک است که از گذشته تا به حال از آن به صورت دمنوش، چای، روغن، عرق، پودر خشک و حتی از برگ تازه آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شده‌است.

خواص بومادران

برگ و گل‌ این گیاه هر دو خوراکی هستند و از ساقه‌هایش هم برای درمان موضعی استفاده می‌شود. موارد مصرف آن هم به ‌شکل چای و دم‌نوش، روغن بومادران، عرق بومادران و پودر خشک به عنوان ادویه هستند، البته برگ سبز تازه بومادران را هم می‌توان به ‌عنوان سبزی در سالاد استفاده نمود. در ادامه نیز از خواص بومادران می‌توان به عفونت، قطع خون‌ریزی، تقویت کبد، کاهش دردهای قاعدگی، تسکین درد مفاصل، تقویت معده و رفع نفخ، درمان سنگ مثانه و کلیه، دفع لک‌های پوستی و پیسی اشاره کرد.

جلوگیری از چین و چروک صورت، کم کردن ریزش مو و درمان تنگی نفس از دیگر خواص بومادران هستند. پیشنهاد ما این است که پیش از مصرف این گیاه با دریافت مشاوره آنلاین و یا معاینه حضوری با متخصصین دکترتو، از نحوه استفاده از آن مطمئن شوید. در ادامه برخی از مهم‌ترین خواص بومادران و کاربردش در طب سنتی را برایتان آورده‌ایم:

۱. خواص بومادران برای معده

فلاونوئیدهای موجود در این گیاه باعث خاصیت ضد اسپاسم و ضد دردی در بومادران می‌شود و به هضم بهتر غذا کمک می‌کند و معده درد را کاهش می‌دهد. در کنار این نیز این گیاه برای درمان اسهال توصیه می‌شود.

۲. خواص بومادران برای کبد چرب

معمولاً گفته می‌شود که دم‌نوش یا نوشیدنی‌هایی که مزه تلخی دارند برای دفع چربی‌های اضافه کبد مفید هستند. یکی از خواص بومادران برای درمان خانگی کبد چرب این است که کبد را تقویت کرده و صفرا را در بدن آزاد می‌کند. بومادران گیاهی ضد میکروبی و ادرارآور است. با افزایش دفعات ادرار، مواد زائد بیشتری هم از بدن دفع می‌شوند. به‌ همین خاطر طب سنتی به بیماران دارای قند خون، کلسترول و کبد چرب، مصرف دم‌نوش بومادران را توصیه می‌کند. بیماران دارای کبد چرب می‌توانند هر روز پیش از صبحانه یک لیوان دم‌نوش این گیاه میل کنند.

۳. خواص بومادران برای بارداری

به ‌خاطر تأثیری که مصرف این گیاه روی سیکل قاعدگی می‌گذارد و احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد معمولاً مصرف دم‌نوش و روغن بومادران برای خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود. به خصوص مصرف عرق بومادران برای خانم‌های باردار ممنوع است، البته از خواص بومادران برای بارداری می‌توان به مصرف دم‌نوش بومادران در روزهای پایانی اشاره کرد که باعث شده زایمان آسان‌تر شود. بهتر است پیش از مصرف حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

۴. خواص بومادران برای پوست

از خواص این گیاه برای پوست می‌توان به جوان‌سازی پوست صورت، درمان زخم‌های پوستی و اگزما اشاره کرد. مصرف ماسک بومادران باعث پاک‌سازی پوست می‌شود، با احیای سلول‌های پوستی، چین و چروک‌های صورت را برطرف می‌کند و باعث جوان‌سازی پوست می‌شود. خاصیت ضدالتهابی بومادران باعث شده که این گیاه از جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی برای درمان زخم‌های پوستی و کاهش خارش برخوردار باشد. ترکیب شیمیایی آشیلین موجود در بومادران به انعقاد سریع خون کمک کرده و باعث بسته ‌شدن زخم می‌شود. به‌ علاوه اینکه مصرف موضعی آن روی زخم باعث شده که قرمزی اطراف زخم کاهش یابد.

۵. خواص بومادران برای قاعدگی و درد پریود

مصرف چای این گیاه، ماهیچه‌های رحمی را آرام می‌کند و درد پریود و گرفتگی‌های قاعدگی را کاهش می‌دهد. همین خاصیت ضدالتهابی و التیام بخشی است که باعث شده طب سنتی مصرف بومادران برای درمان درد پریود را تجویز کند. طب سنتی برای درمان درد پریود شدید مصرف سه تا پنج لیوان دم‌نوش این گیاه دو روز پیش از دوره پریودی را توصیه می‌کند. از دیگر خواص این گیاه برای قاعدگی این است که باعث تحریک رحم می‌شود و سیکل قاعدگی را تنظیم می‌کند.

۶. خواص بومادران برای عفونت زنان

خواص آنتی‌سپتیک موجود در این گیاه آن را به گیاه دارویی مفیدی برای درمان عفونت و ورم پستان (ماستیت) تبدیل کرده است. بومادران می‌تواند از عفونت و خون‌ریزی ناشی از زخم‌های عفونی جلوگیری کند. مصرف دم‌نوش این گیاه و دارچین برای زنان مبتلا به کیست تخمدان و درمان ترشحات و عفونت زنان به مدت 5 روز متوالی برای درمان عفونت زنان توصیه می‌شود.

۷. خواص بومادران برای کیست تخمدان

از خواص جادویی این گیاه درمان کیست تخمدان، تنبلی تخمدان، فیبروم رحمی، آندومتریوز و عفونت زنانه است.

۸. بومادران برای پاک‌سازی رحم

خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی این گیاه برای پاک‌سازی رحم مفید است که می‌تواند عفونت رحمی را کنترل کرده و زخم‌های رحمی و دهانه رحم در خانم‌ها را بهبود ببخشد. عصاره بومادران از تکثیر سلول‌های آدنوکارسینوم تخمدان جلوگیری و از رحم محافظت می‌کند.

۹. بومادران برای سندروم پیش از قاعدگی

خاصیت ضدالتهابی این گیاه باعث شده که این گیاه، نقش مؤثری برای درمان PMS یا همان سندروم پیش از قاعدگی داشته باشد. مطالعات علمی نشان می‌دهند که مصرف عصاره این گیاه می‌تواند نشانه‌ها و علائم PMS و شدت درد پیش از قاعدگی را کاهش دهد. چای بومادران ازجمله چای‌های گیاهی محبوبی است که ماهیچه‌های رحم را آزاد و آرام می‌کند و درد و گرفتگی‌های ناشی از PMS را کم می‌کند. به ‌همین خاطر در طب سنتی معمولاً برای کاش و درمان PMS مصرف چای یا دم‌نوش این گیاه توصیه می‌شود.

۱۰. بومادران برای تنظیم هورمون

بر هم خوردن تنظیم هورمون‌ها معمولاً از عوارض کوتاه ‌مدت سندروم پیش از قاعدگی است، البته گاهی هم به هم خوردن هورمون‌ها علل دیگری دارد، بلند مدت است و باعث خطرات و بیماری‌های جدی می‌شود. اینجاست که بومادران برای تنظیم هورمون‌ها در بدن کمک می‌کند. ترکیب این گیاه با گیاهان دارویی دیگری مثل انگورک آمریکایی می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها کمک کند.

۱۱. خواص بومادران برای بواسیر

بواسیر به ‌خاطر ورم رگ‌های خونی و التهاب بافت‌های اطراف مقعد به ‌وجود می‌آید. از خواص بومادران برای بواسیر می‌توان به کاهش میزان عفونت و رفع التهاب و ورم اشاره کرد، البته این گیاه بیشتر برای مهار خونریزی بواسیر توصیه می‌شود و مصرف آن بعد از هر بار دفع مزاج باعث رفع تورم و آرام شدن روده بزرگ می‌شود.

۱۲. خواص بومادران برای سرماخوردگی

خاصیت ضد التهابی، ضد درد و ضد باکتریایی این گیاه باعث شده که این گیاه به ‌عنوان آنتی‌بیوتیک گیاهی برای مبتلایان به سرماخوردگی مفید باشد. ترکیب چای بومادران و نعنا سموم بدن را به ‌شکل تعریق دفع می‌کند و برای کاهش سرفه، عطسه، آبریزش بینی و تب در سرماخوردگی توصیه می‌شود.

۱۳. خواص بومادران برای روده

این گیاه با تحریک ترشحات آنزیم‌های گوارشی و صفرا به گوارش روده کمک کرده و احتمال ابتلا به اختلالات دستگاه گوارش مثل نفع معده، اسهال و یبوست را کاهش می‌دهد. طب سنتی مصرف چای این گیاه برای بیماران سندروم روده تحریک‌پذیر را تجویز می‌کند. این گیاه همچنین می‌تواند از زخم معده پیشگیری کرده یا آن را درمان کند.

۱۴. بومادران برای عفونت

این گیاه برای جلوگیری از خون‌ریزی و عفونت ناشی از زخم‌ها، تسکین درد، رفع قرمزی و سوزش زخم‌ها توصیه می‌شود. به ‌علاوه اینکه خاصیت التیام‌بخشی سریع زخم و درمان عفونت پوستی دارد. برای درمان عفونت می‌توانید دم‌نوش این گیاه را به‌ مدت یک ‌هفته مصرف کنید.

۱۵. بومادران برای خواب خوب

خاصیت آرام‌بخشی و ضدالتهابی این گیاه باعث شده که طب سنتی تأکید خاصی روی مصرف آن برای آرامش و خواب خوب داشته باشد. مصرف دم‌کرده این گیاه یک دمنوش آرامبخش است و خاصیت خواب‌آوری دارد و خواب را تنظیم می‌کند. به‌ علاوه اینکه به‌ خاطر خاصیت ضد اضطرابی‌ برای درمان بی‌خوابی توصیه می‌شود. مصرف این گیاه روی کیفیت خواب تأثیر می‌گذارد و خواب خوب و آرامی برایتان به ارمغان می‌آورد.

۱۶. بومادران برای فشارخون بالا

مصرف منظم بومادران باعث تنظیم فشار خون شده و احتمال ابتلا به سکته مغزی، قلبی، بیماری‌های قلبی-عروقی و آترواسکلروز را کاهش می‌دهد. دم‌نوش این گیاه از ورود کلسیم به عروق خونی جلوگیری می‌کند و برای درمان فشار خون بالا توصیه می‌شود.

۱۷. بومادران و قند خون

بومادران گیاه مناسبی برای کنترل و درمان بیماری دیابت است. اینولین موجود در این گیاه مثل فیبر عمل می‌کند و برخلاف سایر کربوهیدرات‌ها، به‌ جای گلوکز، فروکتوز تولید می‌کند. به ‌همین دلیل هم یکی از خواص مفید مصرف دم‌نوش و چای این گیاه کاهش قند خون در بیماران دیابتی است.

۱۸. بومادران برای اضطراب

دمنوش بومادران یک دمنوش ضد استرس و آرامبخش است. این گیاه مستقیماً روی کاهش هورمون‌های تنش‌زا و استرس‌زا تأثیر می‌گذارد و جایگاه آن نیز مثل داروی دیازپام است که استرس و اضطراب را رفع می‌کند. طب سنتی مصرف دم‌نوش این گیاه برای اضطراب را تجویز می‌کند.

۱۹. بومادران برای ترمیم و بهبود زخم

در نبرد تروآ در یونان باستان از این گیاه برای ترمیم و بهبود زخم استفاده شد. خاصیت ضدالتهابی بومادران باعث شده که زخم‌ها و سلول‌های آسیب‌دیده به‌ سرعت ترمیم شوند.

۲۰. بومادران برای بند آوردن خون دماغ شدن

ویژگی ضدالتهابی این گیاه باعث بند آوردن خون‌ریزی می‌شود. طب سنتی مصرف بخور گیاه بومادران برای بند آوردن خون دماغ شدید را تجویز می‌کند. حتی‌ می‌توانید برای بند آوردن خون دماغ، چند تکه برگ بومادران را وارد سوراخ بینی کنید. مصرف چای، روغن این گیاه و یا پودر آن هم برای بند آوردن خون دماغ شدن مفید است.

نحوه مصرف بومادران

گیاه دارویی بومادران را می‌توان به شکل‌های مختلفی مثل چای استفاده کرد. برای تهیه چای بومادران کافی است دو تا سه قاشق غذاخوری گیاه بومادران با یک لیوان آب جوش ترکیب کرده و ده دقیقه زمان دهید تا دم بکشد. اضافه کردن اسانس نعنا به چای بومادران برای درمان سرماخوردگی توصیه می‌شود. مصرف این دم‌نوش به افزایش اشتها هم کمک می‌کند.

بومادران به شکل قطره عصاره هم وجود دارد که می‌توانید آن را به ‌صورت روزانه دو تا سه قطره با آب ترکیب کرده و میل کنید که روش بسیار خوبی برای درمان اختلالات ادراری است. برگ تازه این گیاه هم به ‌عنوان سبزی در سالاد مصرف می‌شود. روش دیگر مصرف این گیاه به ‌شکل بخور است. بهتر است با توجه به شرایط خود، نحوه بخور را با پزشک خود در میان بگذارید.

۱. طریقه مصرف بومادران برای معده

برای تقویت معده، رفع نفخ معده و برطرف کردن بی‌اشتهایی مصرف نصف استکان عرق این گیاه بین یا بعد از غذا مجاز است. طب سنتی برای دفع کرم روده و معده مصرف روزی دو فنجان دم‌نوش بومادران در وعده صبح و شب را تجویز می‌کند. بومادران برای تقویت معده و رفع رفلاکس معده هم مناسب است و پس از رفلاکس می‌توانید از دم‌نوش این گیاه استفاده کنید.

برای درمان زخم معده و اثنی عشر هم باید بعد از غذا دم‌نوش بومادران میل کنید. کسانی که از کرم روده یا معده رنج می‌برند می‌توانند صبح و شب یک لیوان جوشانده بومادران مصرف کنند. نوشیدن دم‌نوش این گیاه نیم ساعت پس از غذا برای افراد دارای ورم معده یا درد معده توصیه می‌شود. 2 گرم پودر بومادران را با یک لیوان آب جوش ترکیب کرده و اجازه بدهید که 20 دقیقه دم بکشد سپس میل کنید.

برای درمان زخم معده و اثنی عشر باید بعد از غذا دم‌نوش بومادران میل کنید.

۲. طریقه مصرف بومادران برای کیست تخمدان

مصرف عرق این گیاه نقش معجزه‌آسایی در درمان عفونت زنانه، تنبلی تخمدان، و کیست دارد. طریقه مصرف بومادران برای کیست تخمدان پنج روز مداوم دم‌نوش بومادران و دارچین است. مصرف دم‌نوش این گیاه هم بعد از هر وعده غذایی برای درمان کیست و تنبلی تخمدان و عفونت‌های زنانه توصیه می‌شود.

برای آن که بتوانید با کمک بومادران، عفونت‌های زنان را برطرف کنید، لازم است که پنج گرم از گل این گیاه، بلوط، گل بابونه، زیره کرمان و تخم گشنیز را نیم‌کوب کنید. یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را در یک لیوان آب جوش بریزید و اجازه بدهید که 20 دقیقه بماند. بعد از صاف کردن میل کنید. دو بار در روز صبح و شب می‌توانید این دم‌نوش چند گیاه را برای عفونت زنان مصرف کنید.

۳. طریقه مصرف بومادران برای تنظیم قاعدگی

خاصیت ضدالتهابی دم‌نوش این گیاه به تسکین دردهای قاعدگی کمک می‌کند. طریقه مصرف این گیاه برای تنظیم قاعدگی به این ترتیب است که دو هفته از عرق بومادران یا دم‌نوش آن استفاده شود. سه گرم از این گیاه (اندازه یک تی بگ) را با یک لیوان آب جوش ترکیب کرده و پس از 15 دقیقه که دم کشید میل نمایید. این گیاه در درمان و بهبود سندرم پیش از قاعدگی یا همان pms نیز بسیار موثر خواهد بود.

۴. طریقه مصرف بومادران برای بارداری

خانم‌های باردار از مصرف عرق این گیاه منع می‌شوند، چراکه به‌ خاطر تأثیری که روی قاعدگی می‌گذارد خطر سقط جنین را به دنبال خواهد داشت و به همین دلیل هم خانم‌های باردار نباید آن را مصرف کنند. با این حال در مواردی با مشورت پزشک، خانم‌های باردار مجازند که در ماه‌های پایانی بارداری دم‌نوش و چای این گیاه مصرف کنند.

۵. طریقه مصرف بمادران برای لاغری

مصرف روغن این گیاه باعث تعریق بیشتر شده و بدن می‌تواند سموم و مواد زائد بیشتری را دفع کند. در نتیجه شاهد لاغری طبیعی بدون ایجاد چین و چروک روی پوست هستیم. مصرف دم‌نوش این گیاه برای لاغری به‌ خاطر خاصیت ادرارآور بودن، باعث شده که سوخت و ساز بدن افزایش و اشتها کم شود، در کنار این نیز سدیم، سموم و آب اضافی از طریق ادرار دفع و باعث لاغری می‌شود.

عوارض جانبی مصرف بومادران

علی‌رغم تمام محاسن و فواید بومادران نمی‌توان از معایب و مضرات این گیاه دارویی چشم‌ پوشید. بیمارانی که مشکلات اختلالات خون‌ریزی دارند نباید این گیاه را مصرف کنند، چراکه روند لخته شدن خون را به تعویق می‌اندازند. تداخل مصرف بومادران با داروهای خواب، فشار خون بالا، داروهای کاهش اسید معده و داروهای رقیق‌کننده خون از دیگر مضرات جانبی مصرف این گیاه است. مصرف مداوم بومادران در دراز مدت ممکن است حساسیت پوستی ایجاد کند. قبل زا مصرف این داروی گیاهی با پزشک متخصص طب سنتی در دکترتو مشورت کنید. سایر مضرات مصرف این گیاه شامل این موارد می‌شوند:

التهاب موضعیافزایش دفع ادراراختلالات خون‌ریزیخواب‌آلودگیمشکلات فشار خوندرماتیت

۱. عوارض بومادران در بارداری

همان‌طور که پیش از این نیز اشاره شد، بومادران محرک انقباض رحم است و تأثیر مصرف آن روی چرخه قاعدگی، احتمال سقط جنین را بالا می‌برد. بنابراین خانم‌های باردار نباید دم‌نوش و روغن این گیاه استفاده کنند.

۲. عوارض بومادران برای مردان

عوارض این گیاه برای مردان تفاوت چندانی با عوارض بومادران برای سایرین ندارد. همان احتمال التهاب موضعی، خواب‌آلودگی، افزایش دفع ادرار و مشکلات پوستی را می‌توان از عوارض بومادران برای مردان هم دانست.

۳. عوارض بومادران برای نوزاد

در حال حاضر، مطالعه یا پژوهش علمی مستندی در رابطه با اثر مصرف این گیاه روی نوزادان و کودکان انجام نشده است. بنابراین برای جلوگیری از احتمال عوارض بومادران برای نوزادان توصیه می‌شود که از مصرف آن در نوزادان و کودکان اجتناب کنید.

۴. عوارض بومادران در شیردهی

در حال حاضر اطلاعاتی درباره عوارض بومادران در شیردهی وجود ندارد. بنابراین به خانم‌های شیرده توصیه می‌کنیم که در دوران شیردهی برای مصرف این گیاه با پزشک مشورت کنند و بدون تائید متخصص به سراغ مصرف این گیاه نروند.

۵. عوارض عرق بومادران

عرق بومادران خوردنی نیست و برای مصارف موضعی تجویز می‌شود. غلظت زیاد عرق بومادران ممکن است باعث حساسیت پوستی شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض بوی عرق بومادران هم سردرد ایجاد می‌کند. واکنش‌های آلرژیک از دیگر عوارض تنفس عرق بومادران هستند.

۶. عوارض دم‌نوش بومادران

مصرف دم‌نوش بومادران نباید بیشتر از یک هفته طول بکشد. طولانی شدن مصرف این دم‌نوش عوارضی مثل سرگیجه و حالت تهوع دارد. همچنین مصرف دم‌نوش بومادران برای خانم‌های باردار و افراد مبتلا به اختلالات خون‌ریزی، زنان شیرده، نوزادان، کسانی که قرار است عمل جراحی داشته باشند یا نسبت به گیاهان حساسیت دارند ممنوع است.

سؤالات متداول شما

در این بخش از مطلب مانند همیشه به سؤالات شما در مورد این گیاه دارویی، خواص آن و عوارض مصرف آن می‌پردازیم. اگر سؤالی دارید که در این مطلب جوابی برای آن پیدا نکرده‌اید، لطفا سؤال خود را در انتهای صفحه برای ما کامنت کنید تا کارشناسان ما در اولین فرصت به آن پاسخ دهند.

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

یکی از پرخاصیت‌ترین گیاهان دارویی، بومادران است که در یونان باستان برای ضدعفونی و التیام زخم‌ها در نبردها استفاده می‌شد. طب سنتی برای درمان دردهای معده، تنظیم قاعدگی و پیشگیری از عفونت مصرف گیاه بومادران را توصیه می‌کند. بومادران گیاه بی‌خطری است، اما زیاده‌روی در مصرف آن عوارض خطرناکی به ‌دنبال دارد و مصرف عرق بومادران در نوزادان و کودکان زیر دو سال و خانم‌های باردار ممنوع است. پیشنهاد ما این است که پیش از مصرف این گیاه با دریافت مشاوره آنلاین، تلفنی و یا معاینه حضوری با دکتر طب سنتی دکترتو، از نحوه استفاده از آن مطمئن شوید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!