ضرورت توجه به طب سالمندی از دوران نوزادی

تعداد سالمندان بیمار ما خیلی بیشتر از تعداد سالمندان سالم است. اگرچه پیری به معنی بیمار شدن نیست، اما احتمال بروز برخی بیماری‌ها در کهنسالی افزایش پیدا می‌کند و ازین رو توجه به طب سالمندی دارای اهمیت می شود.

نبض ما– حدود 8 درصد از جمعیت کشور ما را سالمندان تشکیل می‌دهند، اما پیش‌بینی می‌شود این جمعیت تا سال 1420 به حدود 23 درصد جمعیت، یعنی بیش از 26 میلیون سالمند برسد. حتی اگر این پیش‌بینی هم محقق نشود، افزایش چشمگیر تعداد سالمندان در سال‌های آینده انکارناپذیر است.

این جمعیت قابل توجه، قطعا به خدمات بهداشتی و درمانی ویژه نیاز خواهد داشت که اگر برای این نیاز ضروری از همین الان به فکر نباشیم، سال‌های آینده در برابر عمل انجام شده قرار می‌گیریم. نهادینه شدن طب سالمندی در ایران قادر خواهد بود بخش عمده‌ای از این نیازها را پاسخ بدهد.

طب سالمندی چیست؟

در کشور ما سالمندان برای درمان بیماری‌های خود به پزشکان مختلفی مراجعه می‌کنند؛ مثلا سالمندی که همزمان از دیابت، فشار خون و دیسک کمر رنج می‌برد برای درمان بیماریش به سه پزشک با تخصص‌های مختلف مراجعه می‌کند، اما در کشورهای توسعه یافته به درمان سالمندان با این شیوه برخورد نمی‌کنند.

در این کشورها، چند دهه است طب سالمندی جا افتاده است. در این طب، به سلامت سالمندان به عنوان یک کل واحد نگاه می‌کنند؛ یعنی متخصص طب سنتی، سالمند را در زمینه ابتلا به همه بیماری‌های احتمالی بررسی و نسخه جامع‌تری برای درمان سالمند تجویز می‌کند.

طبیعی است این طب فراگیر، هزینه درمان سالمندان را کاهش می‌دهد؛ زیرا به جای مراجعه سالمند به چند پزشک، فقط یک متخصص طب سالمندی ، وضعیت سلامت و بیماری فرد سالمند را بررسی می‌کند. همچنین با توسعه این طب پیشرفته که اتفاقا به مباحث پیشگیری از بیماری‌های دوران سالمندی هم تاکید ویژه‌ای دارد، کیفیت درمان هم ارتقا می‌یابد.

بین سالمند شناسی و طب سالمندی ، فرق وجود دارد. در سالمندشناسی به ابعاد مختلف زندگی سالمند از زاویه غیرپزشکی نگاه می‌شود، اما در طب سالمندی ، پزشک عمومی در دوره تخصصی طب سالمندی ، درس خوانده است.

همان طور که مثلا می‌توانست در دوره تخصصی رشته ارتوپدی درس بخواند. بیشتر متخصصان طب سالمندی در ایران پزشکانی هستند که خارج از کشور درس خوانده‌اند.

طب سالمندی ، طبی هماهنگ‌کننده است. یعنی طبی که همه بیماری‌های سالمندان را به صورت یکپارچه نگاه و مثل یک پزشک هماهنگ کننده بین چند پزشک معالج برخورد می‌کند.

متخصص طب سالمندی

عوارض دوره سالمندی به دو دسته تقسیم می‌شود. یک دسته از عوارض به دلیل کهولت سن و یکسری هم به علت بیماری است.

تجویز دارو برای سالمندان با جوانان فرق دارد. از آنجا که در دوره سالمندی آب بدن کم می‌شود، توده‌های چربی بیشتر و کارکرد کلیه و کبد نیز دچار نقصان می‌شود، بنابراین تجویز دارو برای سالمندان باید با احتیاط کامل انجام شود. یک متخصص طب سالمندی نسبت به این مسائل آگاه است و تلاش می‌کند دارویی تجویز کند که کمترین عارضه را داشته باشد. همچنین این متخصص در زمینه تعدیل اندازه دارو برای سالمندان و جلوگیری از تداخلات دارویی در سنین کهنسالی نیز تبحر دارد.

محمد جلیلی معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره رشته طب سالمندی در این دانشگاه اظهار کرد: باتوجه به تغییرات در ساختار جمعیتی کشور نیاز به راه اندازی رشته طب سالمندی برای رسیدگی به مشکلات این افراد احساس شد که دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان اولین دانشگاه در ایران این رشته را راه اندازی کرد.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه راه اندازی رشته جدید با سختی ها و مشکلاتی همراه است، کوریکولوم ها در این باره برای گرایش های مختلف این رشته تدوین و دانشجویان از طریق آزمون دستیاری جذب این رشته برای دوره تخصص شدند.

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران عنوان کرد: متخصصان با گرایش های مختلف برای تدریس به دانشجویان این رشته و افزایش مهارت های آنها آموزش دیده‌اند.

همچنین رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت و درمان از راه‌اندازی تخصص طب سالمندی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خبرداد.

مهین السادات عظیمی در این باره گفت: تخصص طب سالمندی در این دانشگاه به عنوان سومین دانشگاه کشور بعد از دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران راه‌اندازی خواهد شد. وی با بیان اینکه کمبود متخصص طب سالمندی یکی از خلأهای جدی در این حوزه است افزود: در ماه گذشته برای نخستین بار در ایران سه فارغ‌التحصیل در این رشته داشته‌ایم. عظیمی گفت: آموزش زندگی سالم، مراقبت‌های لازم برای سلامت و آگاه‌سازی مردم از اهمیت جایگاه سالمندان و تکریم‌ آن‌ها از محورهای آموزشی اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت و درمان است.

دستیاری طب سالمندی

در هفتاد و هفتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی که در خردادماه سال 92 برگزار شد، 10 موضوع به تصویب نهایی رسید که یکی از آن ها به نحوه پذیرش دستیار رشته تخصصی طب سالمندان اختصاص یافته بود. در این موضوع دﺑﯿﺮﺧﺎﻧﻪ ﺷورای آﻣﻮزش ﭘﺰشکی و ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﻮﻇﻒ است اعضای هیات ممتحنه این رشته را طبق مقررات ﺗﻌﯿﯿﻦ کند. داﻧﺸﮕﺎه های ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻣﺘﻘﺎﺿﯽ این رشته باید درﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ دﺑﯿﺮﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮرا اعلام کنند و دﺑﯿﺮﺧﺎﻧﻪ ﭘﺲ از ارزﺷﯿﺎﺑﯽ و اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﯽ در ﺻﻮرت ﺗﺎﺋﯿﺪ، ﻧﺘﯿﺠﻪ را ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه اﻋﻼم ﻣﯽ کند.

دﺑﯿﺮﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮرای آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﻮﻇﻒ است ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزشی رﺷﺘﻪ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻃﺐ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان را ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮرات ﺗﺪوﯾﻦ و ﭘﺲ از ﻃﺮح و ﺗﺼﻮﯾﺐ در ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن داﯾﻤﯽ ﻣﻌﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺷﻮرای آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﻨﻔﯿﺬ اراﺋﻪ کند.

نبض ما– گردآوری

منابع:

سلامت نیوز، باشگاه خبرنگاران، مهرنیوز