فورانگر گامایی Gamma-ray burst, یک ابرسیاهچاله با جرم حدود یک میلیون برابر خورشید

پژوهشگران دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف، یک سیاه‌چاله ابرپرجرمی را کشف کردند که یک میلیون برابر خورشید جرم دارد.

به گزارش ایسنا، در پژوهشی جدید زینب کلانتری دانشجوی دکترای کیهان‌شناسی، دکتر سهراب راهوار و دکتر رضا رحیمی تبار استادان دانشکده فیزیک دانشگاه شریف به‌همراه دکتر اعلی ابراهیم از دانشگاه سلطان قابوس عمان، فورانگر گامایی Gamma-ray burst را مشاهده کرده‌اند که توسط یک ابرسیاهچاله با جرم حدود یک میلیون برابر خورشید همگرا شده است.

زینب کلانتری، دانشجوی دکتری کیهان‌شناسی دانشگاه صنعتی شریف در این خصوص توضیح داد: با استفاده از داده‌های ماهواره فرمی، پژوهشگران دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف توانستند یک "فورانگر گاما" را شناسایی کنند که از نزدیکی یک سیاه چاله‌ای با جرمی یک میلیون برابر جرم خورشید عبور کرده است؛ فورانگر گاما به فوران پرتوی گاما گفته می‌شود که از فرا کهکشان به ما می‌رسند.

وی تصریح کرد: ماهواره فرمی که توسط ناسا در سال ۲۰۰۸ به مدار دور زمین پرتاب شده است، فوران‌های گاما را ثبت می‌کند؛ برای این فورانگر که از کنار سیاه‌چاله عبور کرده است، هم‌گرایی گرانشی رخ داده است؛ براساس نظریه نسبیت عام انیشتین، اثر همگرایی گرانشی زمانی اتفاق می‌افتد که نور از کنار اجرام سنگین عبور کند و مسیر نور منحرف شود.

این پژوهشگر دانشگاه صنعتی شریف گفت: نتایج این پژوهش ابتدا در سال ۲۰۲۱ در مجله معتبر استروفیزیکال ژورنال و نتایج تایید مجدد وجود این ابرسیاه چاله، هفته گذشته در همان مجله منتشر شده است.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه صنعتی شریف، فورانگرهای گاما پرانرژی‌ترین رویدادهای فراکهکشانی هستند. این رویدادها اولین بار در دهه شصت میلادی کشف شدند. در دهه‌های اخیر با شروع به کار تلسکوپ‌های فضایی گاما همانند سویفت (Swift) و فرمی (Fermi) آشکارسازی این رویدادها بسیار افزایش یافته است. به‌طوری که نقشه همسانگردی از این فورانگرها تهیه شده و مدل‌های بهتری برای ویژگی و منشأ آنها به دست آمده است.