بررسی رمان تصرف عدوانی از لنا آندرشون؛ سینه خواهم شرحه شرحه از فراق

رمان تصرف عدوانی Wilful Disregard نام اثری از لنا آندرشون Lena Andersson نویسنده‌ی سوئدی است که در ایران نیز با استقبال خوبی روبرو شده است. لنا آندرشون پس از انتشار رمان تصرف عدوانی موفق به دریافت جایزه آگِست، معتبرترین جایزه ادبی سوئد در سال ۲۰۱۳ شد.

رمان تصرف عدوانی

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق

داستان رمان تصرف عدوانی (با نام اصلی Wilful Disregard) ماجرای عاشق شدن زنی جوان در دوره‌ی معاصر است. اما این عاشق شدن با عاشقی‌های معمول که مخاطب با آن آشنا است کمی متفاوت است این تفاوت نه به لحاظ داستانی بلکه به لحاظ روانشناسی شخصیت است. شخصیت اصلی داستان تصرف عدوانی نوعی عشق را تجربه می‌کند که مانند وهمی گذرا است. رابطه ای مبهم که مدام شخصیت اصلی را درگیر و پریشان می‌کند، مخاطب را نیز می‌تواند دچار همین حالت روحی بسازد. گویی شخصیت مقابل “استر”، “هوگو” همه را به نوعی دست انداخته است.

لنا آندرشون Lena Andersson نویسنده رمان تصرف عدوانی

هوگو با رفتار غیر متعارف خود یک وضعیت شناخته شده را تبدیل به وضعیتی بغرنج می‌سازد. استر روزنامه نگاری است که به شدت به فلسفه‌ی هستی علاقه مند است او مدام همه چیز را تجزیه و تحلیل می‌کند اما ناگهان با احساسی از خود روبرو می‌شود که همه چیز را تغییر می‌دهد او دیگر با تحلیل‌های ذهن خود، نمی‌تواند رابطه‌ی عجیبش با هوگو را تحلیل و ارزیابی کند.

هوگو با رفتار خود به گونه ای تمام هستی استر را استثمار می‌کند. اما حتی حاضر نیست که مسئولیت این استثمار را بر عهده بگیرد. وضعیت استر در رابطه با هوگو به شدت پیچیده و در عین حال ساده است. با راهکاری ساده می‌شود به این رابطه پایان داد اما چه چیز در این میان است که باعث می‌شود این رابطه‌ی عجیب ادامه پیدا کند؟

در رمان تصرف عدوانی ساختار زبان، زبان فلسفه و حتی زبان محاوره نقش کلیدی را بر عهده دارد. استر اولین بار هوگو را در سخنرانی او می‌بیند و جذب وی می‌شود. انگار این زبان هوگو است که استر را مسخ خود می‌کند. این بازی زبانی همواره در داستان ادامه پیدا می‌کند و تا انتها نیز پیش می‌رود.

زبان در رمان تصرف عدوانی علاوه بر اینکه چیزهایی را روشن می‌کند، به همان اندازه همه چیز را پیچیده می‌کند و حتی در جاهایی نوعی سوء تفاهم به وجود می‌آورد. استر نیز که به بازی‌های زبانی دقت دارد و تک تک کلمات را تجزیه و تحلیل می‌کند مدام خود را با همین بازی کلمات و زبان گول می‌زند.

بیشتر بخوانید: رمان پس از تاریکی نوشته‌ی هاروکی موراکامی

طرح جلد نسخه اصلی کتاب Wilful Disregard یا تصرف عدوانی

در بخشی از رمان تصرف عدوانی نیز درباره کلمه‌‌ها و نقش زبان می‌‌نویسد:

“کلمه‌‌ها می‌ توانند مثل خاکستر سبک و سوخته باشند؛ مثل خاکستر راحت و سبک پراکنده شوند، بی‌هدف بچرخند و هر جایی سقوط کنند. کلمه‌‌ها سنگ بنای ماندگار و نقطه ثِقل حقایق و معانی نیستند، آ‌ن‌‌ها می‌ توانند فقط صداهایی باشند که مردم با آن‌ها سکوت را پر می‌‌کنند.“

نکته‌ی دیگری که در رمان تصرف عدوانی می‌تواند به ذهن مخاطب متبادر شود، جایگاه قدیمی عاشق و همان الگوی کهن آن است با تفاوت اینکه این داستان درباره‌ی زن جوان به لحاظ اجتماعی موفقی است که تا نابود شدن خود در راه این رابطه‌ی یک طرفه جلو می‌رود.

“استر” در ابتدای داستان زنی است به لحاظ عاطفی مستقل که وقتی می‌بیند دیگر عشقی در رابطه اش وجود ندارد، رابطه را به راحتی تمام می‌کند و تمام رفتارش حکایت از استقلال او دارد اما در رابطه با “هوگو” ناگهان به شخصیتی وابسته تبدیل می‌شود که همه‌ی جوانب زندگی اش تحت الشعاع رابطه‌ی عاطفی اش قرار گرفته است. “استر” دیگر آن زن مدرن و مستقل نیست و تمام احوالش بستگی به رفتار مردی دارد که به شکل بیماری دلبسته‌ی او است. این رابطه‌ی نامتعارف و پر تضاد باعث می‌شود تا شخصیت داستان تبدیل به یک عاشق پاکباخته با الگوهای دیرین شود.

رمان تصرف عدوانی اثر لنا آندرشون Lena Andersson در ایران توسط نشر مرکز منتشر شده است.