مشکلات ناتمام مرز «اینچه برون»/ ارزآوری با سرحدات مسدود نمی شود

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- اعظم محبی: استان گلستان با وجود برخورداری از پتانسیل ارزشمند در زمینه تولید محصولات دامی و کشاورزی و همچنین واقع شدن در کریدور شمال- جنوب نتوانسته از این ظرفیت‌ها به نحو مطلوب بهره ببرد.

یکی از ویژگی‌های گلستان هم مرز بودن با کشور ترکمنستان و واقع شدن در مسیر ترانزیت کالا به کشورهای عضو سی آی اس است. این همجواری وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش صادرات کالا و خدمات را در استان میسر می‌کند اما با وجود همه وعده‌ها در خصوص حل چالش فراروی صادرات کالا به کشورهای مشترک المنافع و ترکمنستان تاکنون توانسته‌ایم به جایگاه مطلوبی برسیم.

هرچند برخی از مسئولان ذی سمت در بخش اقتصاد گلستان، موضوع برطرف شدن محدودیت‌های ترانزیت و تسهیل صادرات را مطرح کرده‌اند اما این اتفاق هنوز عملیاتی نشده است.

در سال ۹۸ و قبل از شیوع کرونا، روزانه بیش از ۱۲۰ دستگاه کامیون از مسیر گمرک اینچه برون، کالاهای صادراتی را به سوی کشورهای سی آی اس منتقل می‌کرد اما هم اکنون تعداد جابجایی کامیون‌ها به ۴۰ دستگاه در روز کاهش یافته است.

تجار و بازرگانان گلستان بر این باور هستند که برای حل مشکلات صادرات و رونق ترانزیت کالا از گلستان باید به صورت مستمر از مجاری مختلف و با رایزنی‌ها به فکر حل این چالش بزرگ بود.

بی شک برطرف شدن موانع صادراتی از مرز اینچه برون، سبب رونق اقتصادی استان شده و باید مدیران استان انرژی خود را صرف رفع مشکلات گمرکی کنند.

مرز با دستور باز نمی‌شود

تحولات سیاسی فعلی در شرق اروپا و تحریم‌های اعمالی علیه روسیه یک فرصت بالقوه برای گلستان و ایران محسوب می‌شود و نباید چنین فرصت بزرگی را از دست داد.

موضوع دیگر که از اهمیت بالایی برخوردار بوده این است که مدیران باید در طرح سخنان و مباحث خود مخصوصاً در زمینه روابط بین المللی به اطمینان ۱۰۰ درصدی برسند و سپس آن را اطلاع رسانی کنند. سه هفته گذشته شاهد انتشار خبر بازگشایی مرز گمرک اینچه و آغاز صادرات چمدانی از سوی معاون هماهنگی امور اقتصادی گلستان بودیم که این موضوع توسط مدیرکل گمرکات گلستان رد شد و نشان داد که بازگشایی مرز با دستور و سخن اتفاق نمی‌افتد و نیاز به تعاملات بیشتر با طرف همسایه دارد.

اما علی محمد زنگانه، استاندار گلستان هم در هفته دولت عنوان کرد که سند همکاری با سفیر ترکمنستان برای بازگشت شرایط مرز اینچه برون به دوران قبل از کرونا، یعنی تردد کامیون‌های ترانزیتی به روزانه ۲۰۰ دستگاه و انجام تجارت چمدانی توسط مرزنشینان امضا شده و بزودی اجرایی خواهد شد اما این عمل هم تاکنون محقق نشده است.

صادرات چمدانی همچنان تعطیل است

اما مدیرکل گمرکات گلستان در خصوص آخرین وضعیت مرز اینچه برون به خبرنگار مهر گفت: هم اکنون مرز زمینی اینچه برون بسته و نیمه تعطیل است و تردد در آن روان نیست و صادرات چمدانی هم متوقف بوده چون ویزا صادر نمی‌شود.

هم اکنون روزانه ۴۰ الی ۵۰ کامیون به سختی از مرز اینچه برون عبور می‌کند سید ابراهیم حسینی توضیح داد: هم اکنون عبور به صورت کامیون به کامیون بوده و روزانه ۴۰ الی ۵۰ دستگاه از مرز اینچه برون عبور می‌کند در حالی که این عدد در سابق ۱۲۰ دستگاه بوده است.

طبق گفته وی قول مساعد برای بازگشایی مرز داده شده اما تاکنون این عمل اتفاق نیفتاده است.

حسینی در خصوص پروتکل‌های حال حاضر مرز هم گفت: طرف ترکمنستان، تریلی خالی را در نقطه صفر خاک خود قرار داده و یدک کش‌های ایرانی آن را به داخل گمرک می‌آورند و بارگیری انجام می‌شود و دوباره برای حمل و نقل در نقطه صفر ترکمنستان قرار می‌دهند.

وی بیان کرد: در پنج ماهه ابتدای سال ۳۴۴ هزار تن محصول از گمرکات استان صادرات شده و شاهد رشد ۵۰ درصدی هستیم.

مدیرکل گمرکات گلستان با اشاره به کاهش ۹ درصدی واردات، گفت: عمده محصولات وارداتی مواد اولیه، پارچه و محصولات خام بوده است.

وی از رشد ترانزیت کالا هم خبر داد و گفت: ۱۱ هزار تن کالا به ارزش ۳۶ میلیون دلار ترانزیت شده که از نظر ارزشی ۳۰۰ درصد افزایش داشته است.

وضع تعرفه کامیون‌ها را به مرز سرخس سوق می‌دهد

در خصوص مشکلات تجار برای صادرات کالا از مرز اینچه برون، با رئیس اتاق بازرگانی گرگان گفتگو کردیم، علی محمد چوپانی به خبرنگار مهر گفت: یکسری ملاحظات به هم پیچیده است که منجر به این شد که این مرز به دلیل دوری با بازار ازبکستان، به طور کامل فعال نباشد.

چوپانی افزود: دولت ترکمنستان به ازای هر کیلومتر ۱.۵ دلار تعرفه گرفته و به دلیل اینکه بار ۷۰۰ کیلومتر تا رسیدن به ازبکستان فاصله دارد، این تعرفه بیش از هزار دلار معادل حدود ۳۰ میلیون تومان است که تعرفه برگشت را هم باید اضافه کرد لذا ترجیحاً کامیون‌های برای ترانزیت به تاجیکستان و ازبکستان و غیره از مرز «سرخس» عبور می‌کنند.

وی عنوان کرد: مرز اینچه برون صرفاً برای قزاقستان کارآمدی داشته لذا باید در اقدام متفاوت و پیمان مودتی، تعرفه‌های ترجیحی لحاظ شود تا کامیون‌های ترکمنستانی هم که در ایران تردد می‌کند مشمول دریافت عوارض ورود نشود.

چوپانی با اشاره به دیپلماسی کلان در این راستا، گفت: باید وزارت راه و ترابری دو کشور و تشکل حمل و نقل بین المللی به یک تفاهمی برسند تا بتوانیم موانع را برداریم.

وی افزود: دولت ترکمنستان برای توسعه روابط تجاری با ایران ابراز تمایل کرده و باید از سمت دولت به استانداران مرزی تفویض اختیار داده شود تا با استانداران همسایه، پیمان نامه‌های اقتصادی و تعرفه‌ای امضا کنند.

چوپانی اضافه کرد: باید بانک مرزی ما با کشورهای همسایه به مدلی از مراودات مالی برسد که تحریم مانع آن نشود و این امر نیاز به عملکرد چندوجهی دارد.

وی عنوان کرد: هم اکنون بازرگانان در دریافت پول حاصل از صاردات خود مشکل داررند و از این سو در داخل کشور هم پیمان ارزی داشته و باید ظرف چهار ماه پول را برگرداند.

چوپانی مثال زد که برای صادرات هر کیلوگرم سیب زمینی ۶ تومان عوارض وضع شده که با توجه به این شرایط، سیب زمینی صادر نمی‌شود و این شرایط برای محصولات دیگر هم، چنین است.

بازار ایران برای همسایگان مطمئن نیست

رئیس اتاق بازرگانی گرگان تصریح کرد: کشورهای همسایه به بازار ایران به عنوان یک بازار مطمئن نگاه نمی‌کنند چون بازار انفعالی است و هر لحظه مسائل مختلف بر آن تأثیر دارد لذا آنها مصرف خود را به محصولات بازار ایران گره نمی‌زنند.

وی افزود: ما باید در سطح کلان با یک سیاست متوازن، توسعه روابط را با حفظ مزیت‌های نسبی با همسایگان در دستور کار قرار دهیم.

چوپانی گفت: باید نشست‌های مکرر داشته و با کارشناسی به یک مخرج مشترک برسیم که به عنوان مثال در تردد کامیون‌ها این سیاست در نظر گرفته شود که دو طرف حق ندارند روی کالاهای صادراتی، عوارض وضع کنند.

وی افزود: همچنین نباید واردات کالایی یک طرفه ممنوع شود زیرا یک تصمیم خطا بسیاری از پارامترها را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

چوپانی تأکید کرد: علی رغم این مشکلات بازگانان و صنعتگران تلاش کرده و مشکلات را به جان و دل می خرند، تا حد توان صادرات انجام شود.

وی از صادرات ۱۳۰ هزار تنی به ارزش ۷۰ میلیون دلار به کشور ترکمستان خبرداد و افزود: این امر تا سطح ۵۰۰ الی یک میلیارد دلار قابل افزایش است.

چوپانی در خصوص تأثیر کرونا بر صادرات به ترکمنستان هم گفت: کشور ترکمنستان توان و زیرساخت‌های پزشکی ایران را نداشته و با شیوع کرونا به شدت تحت تأثیر خواهد گرفت لذا سخت گیری خاصی در این خصوص دارد.

وی بیان کرد: اگر وزارت بهداشت ما با وزارت بهداشت ترکمنستان تفاهمنامه داشته باشد که در مواقع لازم به آنها مساعدت کنیم تمام این دغدغه‌ها برطرف می‌شود.

به گزارش خبرنگار مهر، پیگیری برای حل مشکل گمرک و تسهیل صادرات از مرز اینچه برون از مهم‌ترین نیازهای گلستان است که بی شک در توسعه صادرات کشور هم اثرگذار خواهد بود لذا باید مسئولان به صورت جدی و با نگاه بلندمدت به فکر حل مشکلات مرز استراتژیک باشند.