غفلت از ارزآوری صنعت گیاهان دارویی در بابل

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- صدیقه قربان نیا: ۵۰ گونه دارویی در شهرستان بابل شناسایی شد و با این حال این صنعت همچنان مغفول مانده و سهم آن در ارزآوری و اقتصاد منطقه ناچیز است.

اگرچه طی سال‌های اخیر با توجه به تحریم‌های داروهای شیمیایی، استفاده از گیاهان دارویی به عنوان جایگزین مناسب این داروها موردتوجه همگان قرار گرفته است از این رو ارزان بودن این داروها نسبت به داروهای شیمیایی و نداشتن اثرات جانبی از مهمترین اولویت‌هایی است که اقتصاد برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و رونق تولید به آن نیازمند است.

در این راستا شهرستان بابل با وجود اراضی حاصلخیز و منابع آبی برای افزایش کمی و کیفی و تولید انواع گیاهان دارویی نظیر گل گاوزبان و آویشن، نعنا و گل محمدی مزیت مطلوبی برای رونق این صنعت دارد و می‌توان به آن به چشم یک مزیت پر سود نگریست اما متأسفانه در سال‌های گذشته با وجود شناسایی ۵۰ گونه گیاهان دارویی و با توجه به قابلیت‌های موجود، این شهرستان سهم ناچیزی در بهره برداری از این حوزه مهم اقتصادی داشته است.

از جمله موانع کشت گیاهان دارویی در شهرستان بابل داشتن معارض و تنش‌های اجتماعی در زمین‌های بالادست منطقه است.

سهم ناچیز از صنعت ارزآور

رئیس جهاد کشاورزی شهرستان بابل در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: ظرفیت‌های بی‌نظیری در شهرستان بابل به‌عنوان یک قطب کشاورزی و دامپروری در کشور وجود دارد و کشت بسیاری از گیاهان دارویی با اسانس استاندارد در زمین‌های بالا دست رایج است اما به علت معارض داشتن زمین بالادست توسط منابع طبیعی و رغبت به کشت برنج و مرکبات در زمین‌های پایین دست جلگه‌ای باعث شده که این شهرستان سهم ناچیزی را در این صنعت پرسود داشته باشد.

محسن علی گل زاده با اشاره به تنوع آب و هوایی در شهرستان بابل بیان داشت: تنوع زیست محیطی در این شهرستان باعث شده است که این شهرستان مستعد کشت ۵۰ نوع گیاه دارویی در این شهرستان باشد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر سه کارخانه فعال صنایع تبدیلی در این شهرستان در حال فعالیت است و امیدواریم با رفع موانع موجود فعالیت در این حوزه گسترش یابد.

مدیر جهاد کشاورزی بابل بیان اینکه امکان رشد هر نوع گیاه و سبزی در گلخانه فراهم و امکان کنترل دما و رطوبت و سایر عوامل محیطی مانند میزان آب رسانی و آفات در شرایط گلخانه‌ای قابل کنترل است، افزود: در حال حاضر با توجه به محیط‌های گلخانه‌ای امکان کشت تمامی محصولات گرمسیری و سردسیری وجود دارد، بنابراین هر گیاهی با خاصیت دارویی که در منطقه جغرافیایی مورد نظر پرورش دهنده امکان کشت ندارند، قابلیت کشت در گلخانه را دارد.

وی یادآور شد: در حال حاضر با توجه به تعدد گلخانه‌ها در این شهرستان می‌تواند فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری در این بخش باشد.

ارزان بودن و نداشتن اثرات جانبی مزیت گیاهان دارویی

قربان پور از جمله کارشناسان گیاهان دارویی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یکی از دلایلی که اخیراً استقبال مردم از داروهای گیاهی بیشتر شده است گزاف بودن گیاهان شیمیایی نسبت به گیاهان دارویی است، افزود: محققان در سال‌های اخیر دریافتند که محصولات طبیعی دارای اثربخشی بیشتری نسبت به عمل جراحی و عوارض بعد از آن است، البته هنوز هم تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است اما اطلاعات اولیه نشان می‌دهد که محصولات گیاهی ارزان‌تر از داروهای شیمیایی هستند.

کارشناس گیاهان دارویی گفت: در حال حاضر از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌های مزمن و حاد و سایر بیماری‌ها از قبیل بیماری‌های قلبی – عروقی، مشکلات پروستات، افسردگی، التهاب و تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌شود.

وی ادامه داد: از ۱۷۷ دارو که برای درمان سرطان در سرتاسر جهان شناخته شده است بیش از ۷۰ درصد بر اساس محصولات طبیعی و ارگانیک یا ترکیبی شیمیایی از محصولات گیاهی استفاده شد که از دیگر عواملی است که مردم درصدد جایگزینی گیاهان دارویی به جای گیاهان شیمیایی هستند.

وی در پایان سخنانش یادآور شد: در سال‌های اخیر با توجه به تحریم‌های موجود، دور از دسترس بودن داروهای شیمیایی و مقرون به صرفه تربودن گیاهان دارویی نسبت به داروهای شیمیایی، مدرن و بدون عوارض بودن این داروها باعث شده است که مردم مانند گذشته رغبت بیشتری نسبت به گیاهان دارویی داشته باشند وحتی گاهاً بسیاری از گیاهان دارویی توسط پزشک تجویز می‌شود.

در مصرف گیاهان دارویی نیز نباید خودسرانه عمل شود

محمد لرستانی از فعالان صنعت گیاهان دارویی در گفتگو با خبرنگار مهر با اظهار اینکه امروزه مردم در سرتاسر جهان ترجیح می‌دهند از طب جایگزین مانند آیورودا، طبیعت درمانی، هموپاتی و طب و داروی گیاهی استفاده کنند، ادامه داد: از گیاهان دارویی می‌توان به طور مؤثر برای فرایند سم زدایی طبیعی بدن مورد استفاده قرار داد.

لرستانی با اشاره به درمان با استفاده از مکمل‌ها و داروهای گیاهی مدتی طول می‌کشد.بیان داشت: گاهی اوقات گیاهان دارویی حاوی مواد مختلفی بوده و بایستی مطمئن شوید که بدنتان با این مواد سازگاری دارد و نسبت به آنها آلرژی نداشته باشید، پس لازم است در مصرف گیاهان دارویی نیز خودسرانه عمل نشود و از متخصص این حوزه مشاوره گرفته شود.

وی در پایان سخنانش گفت: هیچ تضمین کیفیتی برای محصولات گیاهی وجود ندارد، همچنین طبیب حاذق موجود در این صنعت بسیار اندک بوده و عاقلانه است که پیش از شروع به مصرف این داروها با یک پزشک حاذق مشورت کنید.

نبود بسترهای لازم برای توسعه این صنعت

زهره امیری از جمله فعالان در صنعت گیاهان دارویی با اشاره به مشکلات به موانع پیش روی این صنعت گفت: در بسیاری از کشورهای جهان از گیاهان دارویی به عنوان یک صنعت پرسود یاد می‌شود اما متأسفانه در کشور ما به دلیل نبود بسترهای لازم در توسعه این صنعت همچون یکی از مشکلات پیش روی تولید و کشت گیاهان دارویی در این شهرستان نبود زمین برای کشت این محصول پرسود بوده است.

وی با بیان اینکه در شهرستان بابل به علت سابقه طولانی در کشت برنج و مرکبات کمتر کسی رغبت می‌کند در این عرصه فعالیت کند، ادامه داد: نبود آگاهی لازم در کشت این محصول پرسود از جمله دلایل عدم رغبت کشاورزان برای فعالیت در این عرصه است.

این کارشناس اضافه کرد: همچنین اکثر کشاورزان بدون آگاهی و دانش فنی نسبت به عقد قرارداد کاشت گیاهان دارویی با سازمان جهاد کشاورزی اقدام می‌کنند و این امر موجب شده که نتوانند به تعهدات خود که همانا تولید محصولات مرغوب به شرکت‌های خریدار باشد، عمل کنند.

امیری اظهار داشت: سرمایه‌گذاری در حوزه تولید گیاهان دارویی (به ویژه صنایع تبدیلی تکمیلی و فرآوری) از مهم‌ترین مشکلات بخش کشاورزی شهرستان بابل است و باعث ورود دلالان به این عرصه و باعث می‌شود که گیاهان حاصله به قیمت نصف از کشاورز خریداری شده و محصول فراوری شده باقیمت گزاف در اختیار مصرف کننده قرار بگیرد.

در حال حاضر سرمایه‌گذاران بومی در کارگاه‌های نیمه صنعتی و مشاغل کوچک خانگی در فرآوری و تولید عرقیات گیاهی از گیاهانی نظیر گل محمدی، نعناع، آویشن، کاسنی و… در شهرستان بابل فعالیت دارند و ایجاد بستر مناسب و توسعه زیرساخت‌ها برای رونق بخشی به این صنعت در شهرستان الزامی است.