خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- جابر خرم نیا*: عملکرد رسانه‌ها در دنیای امروز نقش برجسته‌ای در جنگ نرم و نیز جنگ شناختی دارد. انتظار از رسانه‌ها همواره یک خط کلی است که رهبر معظم انقلاب ترسیم کرده و بر انتشار اخبار خوب، مفید و امیدبخش تأکید کرده‌اند. خطی که باید به عنوان یک رویکرد در تمامی فعالیت رسانه‌ها مد نظر قرار گیرد.

فرمانده سپاه صاحب الامر (عج) استان قزوین نیز در دیدار با رسانه‌ها همواره بر مواردی تأکید کرده‌اند که پیگیری آن‌ها توسط رسانه‌ها می‌تواند به رعایت این رویکرد کلی و امیدبخشی در افکار عمومی یاری برساند. اما باید دید که رسانه‌ها در رعایت الگوی‌های ذکر شده چگونه اقدام کرده و با چه روشی به پیش رفته‌اند.

در مسائل مطرح شده پیرامون تکالیف و رسالت رسانه‌ها، سرفصل‌های زیر بیش از پیش مورد تأکید بوده که هریک به نوبه خود با توجه به رویکرد رسانه‌های استان قزوین مورد ارزیابی قرار گرفته است و نویسنده تلاش کرده تا آن را مورد تحلیل قرار دهد.

رسانه و مأموریت الهی آگاهی بخشی

یکی از موکدات مطرح شده، همواره داشتن نگاه دینی و الهی نسبت به مأموریت رسانه بوده است. از این دریچه، رسانه موظف است تا رسالت آگاهی بخشی خود را در مسیر تقویت بنیان‌های اجتماعی و هر آنچه از آگاهی بخشی انتظار می‌رود دنبال کنند. باید گفت تولید خبر از میدان خدمت و بیان حقایق کمتر مورد توجه رسانه‌ها بود و رسانه‌های استان عمدتاً بیشتر فرصت خویش را به تولید خبر از رویدادهای دستگاه‌ها و نهادها صرف می‌کنند. لذا بیان خدمات و روشنگری پیرامون نهادها، گروه‌های مردمی و خود مردم کمتر مورد عنایت و توجه قرار می‌گیرد و همین امر رسانه‌های استان را از قالب مرجعیت مردمی دور خواهد کرد. بررسی روزانه خروجی رسانه‌های برخط نشان می‌دهد اخبار پوششی دستگاه‌ها همچنان بخش اعظم تولیدات روزانه را شامل شده و همچنین تقریباً تمام محتوای رسانه‌های مکتوب را دربر می‌گیرد.

مطالبه‌گری منصفانه

سردار رفیعی آتانی از رسانه‌ها خواسته است تا با مطالبه‌گری منصفانه پای کار انقلاب باشند. البته نگارنده مدعی است که همچنان مفهوم مطالبه‌گری و چارچوب آن برای رسانه‌ها تعریف نشده اما بسیاری آن را با مچ‌گیری، تخریب به جای نقد منصفانه و اصلاح گرانه، بهانه‌گیری و حمله اشتباه می‌گیرند. اگر همین زوایا را از خروجی رسانه‌ها و حواشی که پیشتر پیرامون دانشگاه علوم پزشکی، پروژه‌های عمرانی استان، انتصابات دولت در استان و مسائلی مانند اینکه پیشتر ترندهای رسانه‌ای قزوین را شکل داده‌اند حذف کنیم باید بگوییم که تنها برخی رسانه‌های برخط در این حوزه موفق عمل کردند و رسانه‌های مکتوب نیز به دلیل نداشتن محتوای مؤثر تحلیلگرانه در این موضوع بلااثر بوده‌اند.

پرداختن به وضعیت شبکه توزیع کالا در استان، پرداختن به وضعیت تورم کالا در استان، تأکید بر اتمام پروژه ساخت بیمارستان جامع دولتی قزوین در سفر رئیس جمهور، پرداختن به مشکلات واحدهای دانش بنیان استان و پارک علم و فناوری نمونه‌هایی از پرونده‌های خوب بر مبنای مطالبه‌گری منصفانه بودند که در رسانه‌هایی همچون خبرگزاری مهر، ایسنا، پایگاه خبری صبح و فارس و برخی دیگر از رسانه‌ها منتشر و پیگیری شدند.

تقویت جبهه حق

تقویت جبهه حق یکی از مأموریت‌هایی است که سردار رفیعی آتانی آن را جزئی از وظایف رسانه‌ها می‌داند. این اتفاق با پوشش و نیز تبیین رخدادهای روز ایران و جهان و نیز تبیین آرمان‌ها و خدمات جهادگران اتفاق خواهد افتاد.

متأسفانه بخشی از رسانه‌ها خدمات مؤثری از قبیل اردوهای جهادی گروه‌های مردمی در مسیر محرومیت زدایی، اقدامات منحصر به فرد بسیج سازندگی و دیگر گروه‌های مردمی را به نحو مطلوب یا پوشش نداده و یا اساساً ندیدند. در شرایط سیل بهار سال ۱۴۰۰، در حالی که تمرکز رسانه‌ها بر روی آمار خرابی‌ها بود، گروه‌های مردمی در جبهه سازندگی به یاری مردم شتافتند. اما آنگونه که باید و شاید این جهاد دیده و پرداخته نشد.

گرچه نباید از تلاش و حرکت برخی از رسانه‌ها برای انعکاس این خدمات گذشت. همچنین در رویداد عظیم اربعین نیز، که یک رویداد بزرگ بین المللی حول محور سیدالشهدا است، همواره شاهد تمرکز تمام رسانه‌ها نیستیم و رویکرد سیاه‌خبر برخی از رسانه‌ها در این شرایط موید آن بود که هنوز تا تحقق رویکرد تقویت جبهه حق در رسانه‌ها فاصله داریم.

در همین زمینه، واکنش رسانه‌ها در تبیین و روشنگری برخی موضوعات مانند غائله سال ۹۸ و غائله سال جاری قابل توجه است.

عده قابل توجهی از اصحاب رسانه و رسانه‌هایشان در آنچه نظریه مارپیچ سکوت نام دارد گرفتار شدند. عده قلیلی از اصحاب رسانه و گاه خروجی رسانه‌ای آن‌ها مسیری اشتباه و در جریان مورد توجه دشمن را پیش گرفتند و مغلوب جنگ شناختی شدند و عده قلیلی از خبرنگاران و رسانه‌ها نیز برای تبیین و روشنگری صحیح اقدام کردند. اما آنچه واضح است در میدان عمل بیشتر خبرنگاران و رسانه‌هایشان در مارپیچ سکوت گرفتار آمده‌اند.

تولید دانش بنیان و محوریت شعار سال

حمایت از واحدهای تولیدی، پرداختن به موضوعات و مسائل مربوط به حمایت از تولید ملی و رفع مشکل واحدهای تولیدی، یکی دیگر از تأکیدات بوده و در این زمینه رسانه‌های برخط به نسبت موفق عمل کرده‌اند.

برخی از رسانه‌های ارزشی در این حوزه با اقدامی هماهنگ پیرامون حمایت از تولید ملی و واحدهای دانش بنیان تلاش کردند تا با هم صدایی اثر قوی‌تری نیز داشته باشند که به نوبه خود اقدام در این زمینه قابل تقدیر است.

جذب حداکثری و ایجاد آرامش و وحدت در جامعه

باید گفت که همچنان مرزکشی دو جریان سنتی سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب در رسانه‌ها حرف نخست را می‌زند. در همین زمینه به جای سرلوحه قرار گرفتن جذب حداکثری، برخورد با استاندارد دوگانه در مسائل همواره عموم رسانه‌ها را تبدیل به رسانه‌های جهت دار کرده است.

در بسیاری از مسائل حساس سیاسی، برای مثال در موضوع توهین معاون وقت رئیس جمهور به حضرت امام (ره)، رسانه‌ها با برخورد دوگانه وارد موضوع شدند و رسانه‌ها اصلاح طلب به جهت شخصیت سیاسی فرد توهین کننده، ترجیح دادند که یا سکوت کنند و یا در حمایت از او موضوع را توجیه نمایند.

در همین زمینه در رویدادهای اجتماعی و مربوط به کف جامعه و مردم نیز به نظر می‌رسد همواره نگاه و عینک جریانی باعث شده تا به جای جذب حداکثری و مردمی دیدن مسائل، موضوعات جریانی و جناحی مورد ارزیابی رسانه‌ها قرار گیرد.

* فعال رسانه‌ای