نظام بانکی باید به قواعد بانک مرکزی پایبند باشد

به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از ایرنا؛ «صمد عزیزنژاد» در خصوص برخورد بانک مرکزی با بانک‌هایی که از مصوبه شورای پول و اعتبار در بحث میزان نرخ سود سپرده پیروی نمی‌کنند، اظهار داشت: نرخ سود سپرده رابطه چندگانه با نقدینگی دارد. اگر ابتدا تسهیلات پرداخت شود و سپس بانک مجبور باشد برای نگهداری تسهیلات نرخ سودی را تعیین کند، موجب خلق پول می‌شود.

وی افزود: چنانچه بانک‌ها نرخ سود سپرده‌ای را تعیین کنند، منوط به اینکه گیرنده تسهیلات منابع خود را نزد بانک سپرده کند؛ این نرخ سود سپرده به صورت رقابتی و ناسالم افزایش یافته است و به این حالت خلق پول از صفر نامیده می‌شود، یعنی بدون اینکه منابعی جذب بانک‌ها شود، بانک به دلیل قدرت خلق پولی که دارد اقدام به خلق پول می‌کند و چنانچه گیرنده تسهیلات راضی نباشد با بالا بردن نرخ سود و ایجاد رقابت ناسالم فرد را راضی می‌کنند که منابع خود را در بانک‌ها بگذارد.

عزیزنژاد بیان کرد: خلق پول از محل منابعی که وجود ندارد، باعث می‌شود نرخ سود سپرده‌ها به صورت مخرب افزایش یابد و هزینه تمام شده پول در جامعه افزایش یابد.

وی ادامه داد: بانک مرکزی برای کنترل این وضعیت از اواخر سال 99 سیاستی را اتخاذ کرده مبنی بر اینکه بانک‌ها اجازه ندارند، بیش از دو درصد اقلام بالای خط ترازنامه خود را رشد دهند و هر بانک‌ ماهانه می‌تواند دو درصد خلق پول از محل اقلام دارایی بالای خط ترازنامه خود داشته باشد. این باعث شده که بانک مرکزی خلق پول و تورم را در کانال هدف‌گذاری شده کنترل کند.

این کارشناس اقتصادی گفت: برای بررسی وضعیت مالی بانک‌ها، بازار بین بانکی را می‌توانیم بررسی کنیم. در این بازار بانک‌ها به صورت شبانه به هم تسهیلات می‌دهند به عبارتی بانک‌هایی که مازاد سرمایه دارند منابع خود را در بازار بین بانکی عرضه می‌کنند و بانک‌هایی که کسری دارند می‌توانند تسهیلات دریافت کنند. این منابع به عنوان اعتبارات بین بانکی شناخته می‌شود.

وی ادامه داد: هم اکنون میانگین نرخ سود در بازار بین بانکی 21 درصد است و بانک‌ها در ازای دریافت تسهیلات از بانک دیگر 21 درصد سود پرداخت می‌کند. بانک مرکزی برای اینکه بانک‌ها سراغ اضافه برداشت نروند ساز و کاری را ایجاد کرده که سیاست پولی را به صورت موثر ایفا کند و تا حدودی نیز موفق بوده است. بانک مرکزی چنانچه بخواهد اعتبارات قاعده‌مند در بازار بین بانکی اعطا کند؛ نرخ آن را بالاتر از نرخ میانگین بازار بین بانکی می‌دهد تا بانک‌ها سراغ اضافه برداشت نروند و از همدیگر کمک بگیرند.

عزیزنژاد اظهار داشت: در شرایطی که بانک‌ها قادر به تامین منابع خود از بازار بین بانکی نباشند، سراغ افرادی می‌روند که سرمایه بالایی دارند به خصوص شرکت‌های بزرگ مثل پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های بزرگ و به صورت رقابتی ورود می‌کنند، زیرا می‌دانند اگر از بانک مرکزی اضافه برداشت داشته باشند دو اتفاق می‌افتد یکی اینکه 34 درصد باید جریمه بپردازند، دیگر اینکه تنبیهات غیربانکی همچون مسدود کردن ساتنا را نیز باید متحمل شوند.

وی ادامه داد: بنابراین شبکه بانکی نتیجه می‌گیرد اگر مشتریان را راضی کنند تا سپرده خود را با نرخ 34 درصد در بانک قرار دهند سودمند است در این شرایط است که قواعد بخشنامه‌ای بانک مرکزی اجرا نمی‌شود.

عزیز نژاد بیان کرد: واقعیت این است که هزینه بانکداری در کشور بالاست و بانک‌ها به جای اینکه تلاش کنند به سمت بانکداری الکترونیکی حرکت کنند سعی می‌کنند به روش سنتی بانکداری کنند و این موجب افزایش هزینه‌ها می‌شود و در نتیجه دچار کسری نقدینگی می‌شود و برای جبران آن بر رقابت بر نرخ سود سپرده‌هاست روی می‌آورند تا منابع لازم را دریافت کنند.

وی تاکید کرد: افزایش نرخ سود سپرده بزرگ‌ترین ضربه را به تولید وارد می‌کند و تولید را نابود می‌کند، زیرا 25 درصد نرخ سود تسهیلات را باید بپردازد، درنتیجه بازدهی تولید کاهش یابد و ماهیت تولید از بین می‌برد.

این کارشناس بانکی تصریح کرد: افزایش نرخ سود سپرده ضد تولید عمل می‌کند و به سمت بخش‌های غیرمولد کوتاه‌مدت می‌رود و دیگر نمی‌توان به طرح‌های تولیدی بلندمدت فکر کرد.

عزیز نژاد اظهار داشت: از طرفی افزایش نرخ سود سپرده موجب افزایش نرخ‌های تامین مالی سرمایه می‌شود و منابع از بازار سرمایه به سمت بانک‌ها هدایت می‌شود، در حالی که بازار سرمایه پایگاهی برای سرمایه‌گذاری و تامین سرمایه بلندمدت به خصوص در بخش‌های زیربنایی است.

وی گفت: باید توجه داشته باشیم که نباید نرخ سود بانکی را به صورت دستوری کاهش دهیم، بلکه باید شبکه بانکی به قواعد بانک مرکزی پایبند باشند تا بتوان تورم را کنترل کرد و به تولید و اشتغال کمک کرد.