دکتر حامد دائمی عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ما در پژوهشگاه رویان تحقیقات خود را از ۷ سال گذشته روی یک پروژه بزرگ در زمینه اصلاح ساختار پلیمرهای طبیعی برای کاربردهای زیست پزشکی آغاز کردیم.

وی گفت: این طرح مادر در رابطه با اصلاح پلیساکاریدها و پلیمرهای طبیعی مواد پروتئینی و غیر پروتئینی با منشا انسانی، حیوانی و گیاهی است.

وی افزود: آلژینات یکی از این پلیمرهای طبیعی است و در ساخت محصولاتی همچون تولید مواد قالبگیری دندانی، زخمپوش ها و ... استفاده می شود.

وی گفت: آلژینات ماده ای است که در اثر حل شدن در آب یا محیطهای آبی، ویژگی غلظت دهندگی ایجاد می کند. برای همین، در صنایع غذایی به عنوان غلظت دهنده نیز استفاده می شود. کیتوسان نیز یک پلیمر طبیعی است که از سخت پوستانی مانند خرچنگ استخراج و فراوری می شود و در ساخت پانسمانهای نوین استفاده می شود.

وی با تاکید بر اینکه این طرحها با رویکرد فناورانه انجام می شوند و عموما با نوآوری هایی در سطح جهان نیز در حال مطالعه است، گفت: متاسفانه بیشتر این مواد پلیمری در کشور تولید نمی شود و به صورت وارداتی خریداری می شود.

دائمی خاطر نشان کرد: از این رو، ما در تلاشیم هم بتوانیم این مواد را با خلوص بالا تولید کنیم و هم در قالب طرحهای جدید، کاربردهای جدیدی از آنها را شناسایی و به جامعه علمی معرفی کنیم.

وی عنوان کرد: گرچه این پژوهشها با مرحله تجاریسازی هنوز فاصله دارد، اما نگاه ما در بلندمدت، به سوی این هدف متمرکز بوده است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان افزود: اخیراً طی چند پژوهش مختلف نشان دادیم، آلژینات زمانی که با واکنشهای شیمیایی ساده اصلاح شود، می تواند ویژگیهای منحصربه فردی از خود نشان دهد. به عنوان مثال، آلژینات سولفات یکی از موادی است که در رابطه با آن پژوهشهای فراوانی انجام داده ایم و به عنوان یکی از گروههای پیشرو در سطح جهانی نتایج جالبی هم به دست آورده ایم.

به گفته وی، آلژینات سولفات ماده ای است که می تواند شبیه به هپارین عمل کند و مانع انعقاد خون شود. در یکی از پژوهشهای اخیرمان که در مجله معتبر Carbohydrate Polymers به چاپ رسید، از این ماده برای ساخت یک رگ مصنوعی با ویژگی ضدانعقادی استفاده کردیم. این ماده همچنین اثرات ضدالتهابی دارد و در پژوهشی دیگر با استفاده از همین ویژگی نشان دادیم، این ماده میتواند به عنوان یک بستر پلیمری مطلوب برای کنترل طولانی مدت قندخون موشهای دیابتی استفاده شود.

وی گفت: در پژوهشی دیگر نشان دادیم، آلژینات سولفات میتواند برای ساخت ژلهایی با کاربرد درمان آسیبهای عمیق غضروفی در مدل خرگوش استفاده شود. لازم به ذکر است، این طرح نیز مورد تقدیر قرار گرفت.

وی گفت: قرار است این بایوپلیمرها در تولید رگ های مصنوعی که در حال حاضر از فراورده های نفتی بدست می ایند مورد استفاده قرار بگیرند.

محقق رویان افزود: نتایج اخیر این گروه نشان میدهد رگ مصنوعی ساخته شده زمانی که در بدن موش کار گذاشته شده است، بعد از گذشت ۵ ماه مشکلی به وجود نیاورده است و حیوان نیز زنده بوده است.

وی افزود: استفاده از کیتوسان به عنوان ماده اولیه و انجام برخی اصلاحات شیمیایی در ساختار آن نیز بخشی دیگر از پژوهشهای اخیر ما در حوزه معرفی مواد پلیمری جدید بوده است. کیتوسان ماده ای ارزشمند است که برای ساخت زخمپوشها استفاده میشود، اما مشکل اصلی آن چسبندگی زیاد به سلولها و محل زخم است. یک پانسمان مطلوب باید به آسانی از روی زخم برداشته شود تا محل زخم دوباره آسیب بیشتری نبیند، اما کیتوسان این ویژگی را ندارد.

دائمی افزود: پلیساکارید دیگری با منشا باکتری نیز وجود دارد که می تواند با تغییر دما از حالت محلول به ژل تبدیل شود و در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. تاکنون این محصول در کشور تولید نشده است و فقط پژوهشهایی در رابطه با بهبود ویژگیهای آن به انجام رسیده است.

دائمی عنوان کرد: از این ماده میتوان برای ساخت سامانه های دارورسانی پیشرفته، ساخت هیدروژلهای پلیمری و همچنین به عنوان جوهر زیستی در چاپگرهای زیستی استفاده کرد.

وی با بیان اینکه هر یک از این مواد کیتوسانی و آلژیناتی که تولید می شوند نیاز است که در فرایند کارآزمایی حیوانی و بالینی قرار بگیرند، گفت: این فرایند زمانبر است، با این وجود همین که دانش علمی تولید این مواد را بدست آورده ایم یک گام جلوتر از کشورهایی هستیم که دانش فنی و نواوری در تولیداتشان ندارند.

به گفته وی، در حال حاضر پلیمرها از نفت و فراوردهای نفتی به تولید می رسند که این معایبی دارد؛ از این رو تولید پلیمرهای طبیعی این معایب را می پوشاند.

محقق رویان افزود: جهان به این سمت حرکت می کند که پلیمرها را از باکتری و ترکیبات میکروارگانیسم بدست بیاورند زیرا علاوه بر تجدیدپذیری بیشتر، به راحتی تخریب می شوند.