خالی ماندن 38 درصد صندلی‌ها در مقطع دکتری علوم‌پایه

به گزارش راهبرد معاصر سعید سمنانیان، عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس در نشست ترویج علوم پایه و توسعه پایدار که به مناسبت هفته جهانی ترویج علم به صورت وبینار در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد، با اشاره به ابلاغ سیاست‌های کلی علم و فناوری، گفت: مقام معظم رهبری در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی سیاست‌های کلی "علم و فناوری" را که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است،‌ ابلاغ کردند. این سیاست‌ها، تنها سندی است که به توسعه علوم پایه و تحقیقات بنیادی تاکید شده است.

وی، جهاد مستمر علمی با هدف کسب مرجعیت علمی و فناوری در جهان را با تاکید بر تولید علم و توسعه نوآوری و نظریه‌پردازی، ارتقای جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری جهان اسلام، تحول و ارتقای علوم انسانی به‌ویژه تعمیق شناخت معارف دینی و مبانی انقلاب اسلامی با تقویت جایگاه و منزلت این علوم و دستیابی به علوم و فناوری‌های پیشرفته با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ویژه را از موضوعات این سند ذکر کرد.

سمنانیان به وضعیت ورود دانشجویان به علوم پایه در کشور اشاره کرد و یادآور شد: در مطالعاتی که انجام شده، نشان از عدم اقبال دانش‌آموزان به رشته‌های علوم پایه دارد، به گونه‌ای که تعداد داوطلبین کنکور ریاضی از ۳۲۰ هزار و ۳۶۲ نفر در سال ۸۹ به ۱۶۴ هزار و ۲۷۸ نفر در سال ۹۸ رسیده است.

این عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، چالش‌های موجود در دانشگاه فرهنگیان را یکی از این عدم تمایل به رشته‌های علوم پایه دانست و در این باره توضیح داد: در حال حاضر با معلمان علوم پایه در کشور مواجه هستیم و تنها مسیر جذب معلم، دانشگاه فرهنگیان است و این دانشگاه برای جذب اساتید خود هرگز از میان دانش‌آموختگان دانشگاه‌هایی چون "تهران" و "شریف" و "امیرکبیر" انتخاب نمی‌کند.

وی معتقد است معلم و استاد نمونه می‌تواند دانش‌آموزان و دانشجویان ماهر تربیت کند.

سمنانیان، فقدان استاندارد دروس مدرسه‌ای، همه‌گیر شدن غیر معقول رؤیای قبولی در رشته‌های علوم پزشکی، بی‌توجهی به آموزش علوم پایه معلمان ابتدایی، عدم توجه به کیفیت و آموزش‌های ضمن خدمت معلمان و فقدان عدالت آموزشی را از دیگر عوامل افت علوم پایه در کشور ذکر کرد.

میزان اشتغال دانش‌آموختگان علوم پایه

این عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس به بیان وضعیت اشتغال دانش آموختگان علوم پایه پرداخت و خاطر نشان کرد: در مطالعه‌ای که در سال ۹۳-۹۲ انجام شد، حاکی از آن بود که ۴۹ درصد از دانش آموختگان مقطع کاردانی مشغول به کار شدند که این میزان در مقطع کارشناسی ۵۱ درصد، مقطع کارشناسی ارشد ۶۰ درصد و دکتری ۷۲ درصد است.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر در برنامه ششم توسعه به دلیل اولویت و اهمیتی که علوم پایه در حوزه علم و پژوهش داشت، تنها گروهی که برای آن هدف‌گذاری کمّی آن هم در جهت افزایش تعداد دانشجویان صورت گرفت، گروه علوم پایه بود که در این زمینه نیز موفق عمل نشده است.

به گفته وی در برنامه ششم توسعه در سال ۹۶ به میزان ۷۶ درصد هدف‌گذاری کمّی در علوم پایه و در سال ۹۸، ۵۸ درصد محقق شده است.

وی افزود: این عدد به این معنا است که از ۳۶۲ هزار دانشجویی که برای گروه علوم پایه پیش‌بینی شده بود، تنها ۲۱۰ هزار دانشجو محقق شده است. میزان تحقق تعداد دانشجویان در سطوح تحصیلات تکمیلی علوم پایه نیز از حدود ۷۲ درصد در سال ۹۶ به حدود ۴۹ درصد در سال ۹۸ کاهش یافته است.

صندلی‌های خالی علوم پایه

سمنانیان گفت: کل ظرفیت پذیرفته شده دکتری در سال ۹۸، به میزان ۱۶۳ هزار و ۳۲۲ نفر بوده که این ظرفیت پذیرش برای علوم پایه ۱۹ هزار و ۵۸۷ نفر بوده است.

وی افزود: در سال ۹۸ میزان صندلی خالی در دوره دکتری، ۱۴ درصد بوده که این میزان برای علوم پایه ۳۸ درصد اعلام شده است.

پیشنهاداتی برای بهبود حال "علوم پایه"

این استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه درد به خوبی تشخیص داده شد، ولی بد عمل شده است، اظهار کرد: برای بهبود وضعیت علوم پایه می‌توان چاره اندیشی کرد که در این زمینه می‌توان این پیشنهادات را ارائه داد:

* اعطای بورسیه (حقوق ماهانه در سال اول و ادامه آن در صورت حفظ سرآمدی) به رتبه‌های زیر ۲۰۰ کنکور سراسری و برندگان المپیادهایی که وارد رشته‌های علوم پایه می‌شوند،

* اعزام هدفمند سالانه حداقل ۲۰ بورسیه دکتری علوم پایه به ۲۰ دانشگاه اول دنیا در علوم پایه،

* افزایش ۵۰ درصد به وام تحصیلی دانشجویان دکتری علوم پایه از محل منابع صندوق رفاه دانشجویی،

* اولویت دادن به تامین هزینه اعزام دانشجویان دکتری به دوره‌های ۶ تا ۱۲ ماهه فرصت مطالعاتی خارجی (حداقل ۳۰ درصد اعزام‌ها)،

* اولویت دادن به اعزام دانشجویان دکتری به همایش‌های معتبر خارجی./ایسنا