اولین خودروساز ایرانی تبعید شد

پارس خودرو، قدیمی‌ترین خودروساز کشور و شرکتی که زمانی رنو تصمیم به خرید آن داشت، امروز به دلیل نداشتن برنامه‌ای برای خروج از ورشکستگی، از بورس اخراج و به بازار پایه فرابورس تبعید شد.

ورشکستگی کار دست پارس خودرو داد

ماجرا از این قرار است که انباشته شدن زیان پارس خودرو طی سال‌های گذشته، مدت‌هاست این شرکت را ذیل ماده ۱۴۱ قانون تجارت قرار داده است که طبق آن به نوعی ورشکسته شناخته می‌شود. چراکه زیان انباشته شرکت بیش از نیمی از سرمایه شرکت را از میان برده است. پارس خودرو تا پایان سال گذشته حدود ۸ هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشت.

طی سال‌های اخیر خودروسازان بزرگ کشور به واسطه تحریم‌ها، قیمت‌گذاری دستوری خودرو و بهره‌وری پایین به شدت زیان‌ده شدند. پارس خودرو نیز در مکاتبات خود با سازمان بورس به تحریم‌ها و قیمت‌گذاری دستوری به عنوان دلایل تشدید زیان‌دهی و تعطیل شدن ۵۰ درصد از ظرفیت شرکت اشاره کرده است.

اما خودروسازان از جمله ایران خودرو و سایپا بار‌ها با یک ترفند از ورشکستگی فرار کرده‌اند. این ترفند چیزی نیست جز افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها؛ که به زبان ساده یعنی به‌روزرسانی رقم سرمایه شرکت در ترازنامه. جایی که تورم با افزایش رقم اسمی سرمایه شرکت‌ها به کمک خودروسازان می‌آید.

اما این بار سازمان بورس با رد درخواست پارس خودرو برای افزایش سرمایه مجدد و پس از سپری شدن یک مهلت ۸ ماهه به مدیران این شرکت برای رعایت دستورالعمل پذیرش شرکت بورس، زمینه انتقال آن به بازار پایه را فراهم کرد.

پارس خودرو، قدیمی‌ترین خودروساز ایران

۶۶ سال پیش و در روز‌هایی که هنوز چیزی به اسم خودروسازی در خاورمیانه وجود نداشت، مردی بازرگان به نام جعفر اخوان ستون‌های صنعت خودروی ایران را در کیلومتر ۹ جاده مخصوص بنا گذاشت و شرکت جیپ ایران یا پارس‌خودروی امروزی را تاسیس کرد.

این شرکت فعالیت خود را ابتدا با واردات و مونتاژ اتومبیل‌های جیپ آغاز کرد.

اولین خودروی ایرانی به نام جیپ شهباز سال ۱۳۳۸ توسط این شرکت به بازار عرضه شد.

اوایل دهه ۵۰ پس از این که پارس خودرو جزئی از جنرال موتورز شد به جنرال موتورز ایران تغییر نام داد و تولید خودرو‌های اپل را با علامت تجاری شورلت در ایران آغاز کرد.

پس از انقلاب جنرال موتورز ایران مصادره شد و به پارس خودرو تغییر نام داد.

سال ۷۸ و در پی عرضه سهام پارس خودرو در بورس، سایپا ۵۱ درصد از سهام آن را خرید و با این اتفاق این شرکت از شمول شرکت‌های دولتی خارج گردید و زیرمجموعه سایپا شد. سایپا سال ۸۲، ۳۴ درصد دیگر از سهام پارس خودرو را هم خرید.

اولین خودروسازی کشور که از دیرباز به تولید محصولات لوکس شهرت داشت، در دهه ۸۰ باز هم پذیرای چنین خودرو‌هایی از جمله ماکسیما، پاترول، رونیز، مورانو و قشقایی شد. ال ۹۰، مگان و زانتیا نیز دیگر خودرو‌های پرطرفدار پارس خودرو بودند.

ایران خودرو و سایپا هم اخراج می‌شوند؟

پارس خودرو شاید اولین شرکتی بود که دچار آفت مدیران بی‌تخصص شد و از اواسط دهه ۸۰ همزمان با افول صنعت خودروی کشور، افت تولید را تجربه کرد.

همه این‌ها در حالی است که به باور بسیاری از کارشناسان، پارس خودرو یکی از بهترین خطوط مونتاژ خودرو در ایران را دارد که شهرت خط رنگ مشهورش را بسیاری شنیده‌اند.

علیرغم هشدار متعدد کارشناسان در سال‌های گذشته، حالا تیغ تحریم‌ها و قیمت‌گذاری دستوری بالاخره اولین خودروساز کشور را رسما از بازار سهام حذف کرد. بعید نیست در صورت عدم تغییر روال موجود، در سال‌های آینده این مرثیه را برای شرکت‌های بیشتری از جمله دو خودروساز بزرگ‌تر کشور یعنی ایران خودرو و سایپا که آن‌ها هم با خطر ورشکستگی مواجهند، بخوانیم.