وظیفه ترموستات در خودرو چیست و چگونه کار می‌کند

موتور خودرو برای این که کار کند به اجزای مختلفی نیاز دارد که یکی از آنها ترموستات است. در ادامه به بررسی وظیفه ترموستات در خودرو می‌پردازیم.

خودروها از قطعات مختلفی تشکیل شده‌اند و برای این که بتوانید سوار ماشین شوید و به درستی استارت زده و حرکت کنید نیازمند هماهنگی و هارمونی بین این اجزا هستید. موتور خودرو قلب تپنده آن محسوب می‌شود و برای این که بیش از حد داغ نکند، سیستمی به نام سیستم خنک کننده زیر کاپوت طراحی و تعبیه شده است.

وظیفه ترموستات در خودرو چیست؟

ترموستات یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم خنک کننده ماشین به حساب می‌آید و در صورتی که به درستی کار نکند، خودروتان خوب کار نخواهد کرد. بنابراین باید بدانید که ترموستات چیست و چه وظیفه‌ای در ماشین بر عهده دارد. در این مطلب همراه با گجت نیوز باشید.

بیایید قبل از توضیح جزئیات و نحوه عملکرد ترموستات، نگاهی به اجزای سیستم خنک کننده بیندازیم. به طور کلی سیستم خنک کننده هر خودرویی از اجزای مختلفی نظیر فن خنک کننده، واترپمپ، رادیاتور، شلنگ‌ها و منبع انبساط تشکیل شده است. وقتی استارت می‌زنید و خودرو روشن می‌شود، به چرخش درآمدن واترپمپ آغاز خواهد شد.

واترپمپ قطعه‌ای است که در مسیر تسمه تایم یا تسمه دینام واقع شده و با به چرخش درآمدن واترپمپ، آنها نیز می‌چرخند. آبی که در مجراهای مختلف پیشرانه قرار دارد به محض شروع به کار این قطعات به گردش در خواهد آمد و پس از این که گرم شد وارد شبکه‌های رادیاتور می‌شود. بعد از این که آب به وسیله فن خنک کننده سرد شد، دوباره وارد موتور خواهد شد.

نکته مهمی که درباره قلب تپنده خودرو وجود دارد این است که هر خودرویی می‌بایست در یک محدوده دمای خاصی کار کند و برای این که بتوان نهایت استفاده را از موتور برد باید به این دمای خاص رسید. در صورتی که موتور به این دما نرسد یا از آن عبور کند، راندمان پیشرانه و مصرف سوخت با مشکل مواجه خواهد شد.

همچنین بخوانید:

چرا خودرو ریپ می‌زند و چگونه می‌توان مشکل ریپ زدن را حل کرد؟

اگر دمای موتور خودرو پایین باشد، روغن موتور با گرانروی فزاینده‌ای رو‌به‌رو می‌شود و بدین ترتیب قطعات منحرک پیشرانه به سختی و دشواری به حرکت در خواهند آمد. وقتی قطعات موتور نتوانند به راحتی کنار یکدیگر بلغزند و کار کنند، نرمی و روانی همیشگی از بین خواهد رفت و سر و صدا و ساییدگی زیاد خواهد شد.

برای این که پیشرانه به دمای مورد نظرش برسد در مسیر ورود آب به رادیاتور یک شیر به نام ترموستات تعبیه شده که وظیفه آن قطع و وصل جریان آب است. این شیر تنظیم حرارتی مجهز به سوپاپ حرارتی حساس به دما است و وقتی دمای موتور به محدوده مورد نظر برسد، به طور خودکار سوپاپش از سر راه کنار می‌رود و آب را به سمت رادیاتور جاری می‌سازد.

علاوه بر این‌ها ترموستات پودر مخصوصی دارد که دمای ذوب آن بالا نیست و وقتی گرم می‌شود، ذوب خواهد شد. در واقع وقتی این اتفاق رخ می‌دهد، شیر ترموستات باز شده و جریان آب به سمت رادیاتور خواهد رفت. آب وارد مجاری موتور می‌شود و مانع افزایش دمای موتور خواهد شد. با پایین آمدن دمای موتور، پودر ترموستات دوباره جامد می‌شود و سوپاپ حساس به دما بسته خواهد شد. چرخه‌ای که دیدیم مدام در حال تکرار است تا موتور به خوبی کار کند.

ترموستات خراب شود چه مشکلاتی به وجود می‌آید؟

اصولات ترموستات خودرو به دو علت دچار مشکل می‌شود و در پی بروز این مشکلات، اتفاقات ناخوشایند دیگری به وقوع خواهد پیوست. ممکن است سوپاپ‌ها خراب شوند و وقتی نیاز است آنها به طور خودکار بالا بروند و مسیر ورود آب به رادیاتور را باز کند، نتواند از پس این وظیفه برآید. در چنین حالتی دمای موتور به شدت بالا خواهد رفت و گرمای بیش از حد، بلاهای عجیب و غریبی سر موتور می‌آورد.

از جمله مشکلاتی که ممکن است در پی داغ شدن موتور به وجود آید می‌توان به رقیق شدن روغن و کاهش خاصیت آن، افزایش حجم قطعات حساس نظیر یاتاقان، رینگ، پیستون‌ها و گریپاژ کردن قطعات مذکور اشاره کرد. اگر سوپاپ این بار به جای بسته ماندن، باز بماند مجددا با مشکل مواجه خواهیم شد، چرا که دمای موتور به حد استاندارد نمی‌رسد.

همچنین بخوانید:

ریمپ خودرو چیست و چه عملکردی روی موتور ماشین دارد؟

نرسیدن موتور به دمای استاندارد باعث بروز مشکلاتی در سیالیت روغن شده و شدت آن را کاهش خواهد داد. در این صورت قطعات متحرک خودرو به سختی کار می‌کنند و فشار روی موتور به طرز عجیبی افزایش خواهد یافت؛ مصرف سوخت افزایش می‌یابد و عمر قطعات حساس به کمتر از نصف خواهد رسید.

ترموستات خراب شود چه علامت‌هایی از خود نشان می‌دهد؟

شاید سوال برایتان پیش آمده باشد که از کجا بفهمیم ترموستات با مشکل مواجه شده است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال کافی است به نشانگر دمای موتور نگاه کنید. در صورتی که دما افزایش یافته بود اولین چیزی که به خاطرتان می‌رسد، خرابی ترموستات باشد. نخستین و مهم‌ترین گام در مواقع بروز این مشکل، روشن کردن بخاری خودرو است.

اگر بخاری را روشن کرده و دور حرارت آن را روی بالاترین حالت قرار دهید، اوضاع اندکی بهبود خواهد یافت، زیرا هوای داغ از دریچه‌های هوای کابین به بیرون نشت خواهد کرد. همچنین گام مهم دیگر خاموش کردن خودرو و باز کردن درب کاپوت است. در این حالت هم موتور بسیار زود خنک می‌شود. بهترین اقدام برای جلوگیری از بروز این مشکلات، بررسی دوره‌ای ترموستات و تعویض آن است.