نگاهی به دلایل سقوط صرافی FTX ؛ واقعا چه شد که ورشکست شد؟!

در این مطلب به عوامل کلیدی که در ورشکستگی و سقوط غیرمنتظره FTX، یکی از بزرگ‌ترین صرافی های ارزهای دیجیتال نقش داشتند، می‌پردازیم.

فروپاشی FTX که زمانی سومین صرافی بزرگ ارزهای دیجیتال در جهان بود، موجی از شوک و بهت‌زدگی را به سراسر این صنعت وارد کرد. این شرکت که توسط سم بنکمن-فرید تاسیس شده بود، یک شبه راه صد ساله را رفت و البته همانقدر سریع نیز سقوط کرد. این صرافی که توسط گروهی از دوستان بنکن-فرید در پنت‌هاوس مجلل باهاما اداره می‌شد، خیلی زود به گزینه محبوبی در میان سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال تبدیل شد.

بنکمن-فرید، در حالی‌که تنها 29 سال سن داشت، توقف‌ناپذیر به‌نظر می‌رسید و دارایی خود را در مدتی کوتاه به 22.5 میلیارد دلار افزایش داد. وی در مصاحبه‌ای با فایننشال تایمز، جسورانه ادعا کرد که FTX روزی می‌تواند غول‌های مالی مانند گلدمن ساکس و گروه CME را خریداری کند.

بنکمن-فرید هم‌چنین متعهد شد که بخش عمده ثروت خود را به امور خیریه اهدا خواهد کرد و در ویدیویی با عنوان «سخاوتمندترین میلیاردر» نیز ظاهر شده بود. در گفتگو با بلومبرگ، او به‌طرز خیره‌کننده‌ای مدعی شد که اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، دارایی‌اش به 100 میلیارد دلار خواهد رسید. با توجه به اینکه مبادلات FTX در اوج ارزش بازار، تنها به 32 میلیارد دلار می‌رسید، این ادعا دور از ذهن به‌نظر بود.

نقش بایننس در سقوط صرافی FTX

در سال 2019، زمانی‌که FTX به‌عنوان ستاره‌ای نوظهور در صنعت ارزهای دیجیتال مطرح شد، بایننس بخشی از سهام این شرکت را به‌همراه مقدار نامعلومی از رمزارز FTT خریداری کرد. اما در ژوئیه سال گذشته و با افزایش تعداد سرمایه‌گذاران FTX، مدیرعامل بایننس اعلام کرد که این شرکت در حال واگذاری سهام خود در FTX است و در ازای آن 2.1 میلیارد دلار دریافت خواهد کرد در قالب توکن‌های BUSD و FTT پرداخت شد.

علی‌رغم ورود بازار کریپتو به زمستانی سخت و بحرانی، اما FTX به‌رشد خود ادامه داد. با این حال، پس از گزارش کوین‌دسک مبنی بر انتقال دارایی‌های این صرافی به شرکت خواهر خود، یعنی Alameda Research و اختلاط عمیق منابع میان این دو شرکت، بحران‌ها آغاز شد.

در این میان، نگرانی‌هایی مطرح شد که FTX و Alameda از هم‌افزایی خود برای دستکاری بازار و تقویت ارزش FTT سوءاستفاده می‌کنند. پس از آن نیز، گزارش‌هایی مبنی بر بررسی نظارتی بر امپراتوری FTX همراه با شایعات ورشکستگی این صرافی منتشر شد. با اعلام این خبر، بایننس به‌سرعت کل دارایی‌های FTT خود را به ارزش بیش از نیم میلیارد دلار به‌فروش رساند.

علاوه بر آن، در این نقطه، زمزمه بحران نقدینگی در FTX نیز به‌گوش می‌خورد، خصوصا اینکه این صرافی نیز از تحولات منفی صنعت کریپتو در امان نبود. تقریبا مانند سقوط دومینو، غول‌هایی مانند ترا و لونا نیز ریزشی عجیب را تجربه کردند و شرکت‌های Voyeger، Digital Celsius، Three Arrows Capital مسیر ورشکستگی را درپیش گرفته بودند.

عقب‌نشینی بایننس از خرید FTX

ژائو، مدیرعامل بایننس در تاریخ 8 نوامبر اعلام کرد که بحران نقدینگی در FTX بسیار جدی است. مهم‌تر از آن، او عنوان کرد که بایننس برای نجات کشتی در حال غرق شدن، قراردادی را مبنی بر خرید این صرافی امضا کرده است. این توافق‌نامه خرید اگرچه ماهیت غیرالزام‌آور داشت، اما با این وجود موجب تعجب بسیاری شد، زیرا این دو شرکت پیشتاز کریپتو، معمولا دل خوشی از یکدیگر نداشتند.

ژائو با ارسال توییتی اعلام کرد که بنکمن-فرید با یک پیشنهاد فروش، برای جلوگیری از سقوط صرافی FTX با او تماس گرفته و افزود که این شرکت در شرف فروپاشی است. FTX پیشتر امکان برداشت وجوه را در صرافی خود متوقف کرده بود و یک بنر قرمز در بالای وب‌سایت قرار گرفت که به افراد توصیه کرده بود که فعلا سرمایه‌گذاری جدیدی انجام ندهند. در حالی‌که بمب ساعتی FTX هر لحظه به انفجار خود نزدیک‌تر می‌شد، خرید آن توسط بایننس تنها راه نجات به‌نظر می‌رسید.

با این حال، تنها یک روز بعد، بایننس از معامله عقب‌نشینی کرد. این شرکت در توییتر اعلام کرد که گزارش‌های مربوط به «استفاده نادرست از منابع مالی مشتری و تحقیقات آژانس ایالات متحده» در مورد FTX، آنها را مجبور کرده تا از تعهد خود عقب‌نشینی کنند. بایننس هم‌چنین اشاره کرد که وضعیت حاد FTX فراتر از کمک و بازیابی است.

با این وجود، حتی قبل از سقوط FTX نیز بنکمن-فرید ظاهرا به فروش صرافی خود به بایننس خوش‌بین نبود. به‌ گزارش نیویورک تایمز، او به دوستان خود گفته بود که بایننس در عمل هیچ برنامه‌ای برای این معامله نداشته است.

در نهایت، بدون وجود ناجی و با عقب‌نشینی بایننس از معامله، لحظات برای این صرافی به‌سرعت سپری شد و FTX با ارزش حدودی 8 میلیارد دلار اعلام ورشکستگی کرد و بنکمن-فرید نیز از سمت خود استعفا داد. اما این پایان کار نیست و تحقیقات جاری در مورد FTX و Alameda نشان می‌دهد بیش از 3 میلیارد دلار بدهی به 50 طلبکار اصلی این دو شرکت وجود دارد.

در غیاب بنکمن-فرید، جان جی‌ری سوم به‌عنوان مدیرعامل جدید FTX برای کمک به طی مراحل ورشکستگی استخدام شد. با این حال، گزارش‌های جدید از آغاز تحقیقات جنایی علیه چهره‌های FTX حکایت دارند و حتی احتمال دستکاری سیستمی و هک نیز در حال بررسی است.