صدور مجوز‌های بی رویه به واحد‌های فولادی، عامل بر هم خوردن طرح توازن

به گزارش تابناک اقتصادی؛ از چالش‌های ایجاد کننده وضع موجود می‌توان به صدور مجوز‌های بی رویه و در مواردی غیر قانونی برای احداث واحد‌های تولیدی فولاد و همچنین کاهش مصرف فولاد کشور به دلیل عدم اجرایی شدن برنامه‌های دولت در راستای ساخت ۱ میلیون واحد مسکن، تولید ۳ میلیون خودرو و ... است.

در این راستا مهران محجوب نژاد، مشاور طرح جامع فولاد کشور توضیح داد: امروزه یکی از چالش‌های اصلی صنعت فولاد، مجوز‌هایی است که برای واحد‌های تولیدی این صنعت صادر می‌شود. برخی از مجوز‌های صادر شده مربوط به طرح توازن و برخی خارج از طرح توازن است. برای مثال طبق نمودار زیر امروزه در بخش فولاد خام ۱۱۶ میلیون تن مجوز وجود دارد که ۶۱ میلیون تن آن خارج از طرح توازن است. پیش بینی می‌شود با توجه به مجوز‌های محتمل و طرح‌های با پیشرفت فیزیکی بالا، این تعداد به ۷۰ میلیون تن خواهد رسید که البته با احتساب طرح‌های جنوب کشور (هرمزگان ۶ میلیون و مکران ۱۰ میلیون و پارسیان ۴ میلیون تن) تعداد طرح‌های فولادی با این وضعیت به ۹۰ میلیون تن می‌رسد.

وی به مقدار مورد نیاز مواد معدنی برای تولید فولاد خارج از طرح توازن تاکید کرد و گفت: براساس طرح جامع فولاد، کشور در ظرفیت کامل به ۱۶۷ میلیون تن سنگ آهن نیاز دارد، اما در حال حاضر تولید سنگ آهن حدود ۱۰۰ میلیون تن است. این در حالی است که در وضعیت ۷۰ میلیون تن تولید فولاد، به ۲۲۰ میلیون تن سنگ آهن نیاز است؛ بنابراین بایستی روی هدفمند کردن و کنترل مجوزها، تعیین تکلیف طرح‌های مازاد و راکد، ادغام واحد‌ها در جهت ظرفیت بهینه اقتصادی، هدایت سرمایه‌گذاری در توسعه معادن، زیرساخت و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا تمهیدات لازم اندیشیده و از صدور مجوز خارج از طرح توازن خودداری شود.

محجوب نزاد افزود: لازم بذکراست که براساس گزارش سال ۱۴۰۰ معادل ۳۷% از ظرفیت فولاد کشور بلااستفاده بوده و مصرف ظاهری در داخل کشور ۱۷ میلیون تن بوده است؛ بنابراین عدم کنترل و هدایت مجوز‌ها می‌تواند تبدیل به تشدید مازاد ظرفیت در داخل کشور شود.

مشاور طرح جامع فولاد کشور به یک دیگر از چالش‌های صنعت فولاد کشور پرداخت و گفت: چالش دومی که در این صنعت وجود دارد مصرف فولاد کشور است. بر اساس نمودار زیر در سال ۱۳۹۳ که طرح جامع فولاد تنظیم شد، با توجه به مولفه‌های رشد صنعت و ساختمان براساس سند چشم انداز میزان مصرف فولاد خام ۴۱ میلیون تن برآورد شده بود، اما در حال حاضر با توجه پایش‌های سالیانه در بهترین حالت براساس محاسبات مصرف فولاد به علت رکود صنعت ساختمان میزان مصرف فولادی کشور به ۲۲ میلیون تن خواهد رسید.

محجوب نژاد تاکید کرد: اگر برنامه دولت در خصوص کانون‌های اصلی مصرف شامل احداث مسکن ملی (هر سال یک میلیون واحد) تولید صنایع خودرو (تولید ۳ میلیون خودرو در افق ۱۴۰۴) توسعه لوازم خانگی (تولید ۵۰۰/۲۴ دستگاه لوازم خانگی در افق ۱۴۰۴)، توسعه زیر ساخت، توسعه صنایع پایین دست، اجرای پروژه‌های صنعتی جدید و... هم زمان انجام شود افزایش مصرف فولاد به بالای ۳۵ میلیون تن نیز خواهد رسید. مصرف ظاهری ایران در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۷ میلیون تن بوده و موجودی انبار محصولات کارخانجات در حال حاضر ۶/۹ میلیون تن است که ۵۰% (۶ میلیون تن) از حالت طبیعی بیشتر است و این مسئله به مصرف داخلی این محصولات سیگنال منفی می‌دهد.

وی همچنین در راستای روند سرمایه گذاری در صنعت ساختمان بیان کرد: در خصوص سرمایه لازم برای تحقق مصرف در افق ۱۴۰۴ باید اشاره کرد که طبق نمودار زیر روند سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۱ شیب منفی ۵/۰- درصد داشته است. در سال ۱۴۰۰ تقریبا ۱۰۰۰ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت و ساختمان صورت گرفته است. برای تحقق مصرف ۲۲ میلیون تن فولاد باید سالیانه تقریبا رشد ۹ درصد داشته باشیم و میزان سرمایه گذاری در سال ۱۴۰۴ باید به اندازه ۵۰ درصد نسبت به شرایط کنونی افزایش یابد و معادل ۱۵۰۰ هزار میلیارد ریال شود البته با توجه به رکورد اقتصادی این امر کار بسیار دشواری است.