توسعه شبکه توزیع گاز، پرشتاب‌تر از تولید/ زمستان 1401 یا 1386، کدام سخت‌تر است؟

گروه نفت و انرژی بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ روز‌های سختی را پشت سر می‌گذاریم. از طرفی دعا می‌کردیم که خداوند نزولاتش را شامل حال کشورمان کند، چون آب نداریم؛ حالا که با این موهبت روبه‌رو شدیم، دچار چالش در تامین سوخت هستیم. ماه‌ها قبل، جواد اوجی، وزیر نفت ایران در مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد که امسال زمستان سختی برای همه دنیاست. این پیش‌بینی درست از آب در آمد، اما وزیر نفت، مسئول پیش‌بینی هواشناسی نیست، او باید تمهیدات لازم را برای این روز‌ها می‌اندیشید. هرچند این کار یک روز و دو روز نیست.

سرمای هوا، چندسالی بود که در کشور ما آنچنان حس نمی‌شد و به تبع، مصرف گاز خانگی هم فشار بر سیستم گازی کشور وارد نمی‌کرد. دولت قبل، یکی از دستاورد‌های خود را گازکشی به مناطق دور دست می‌داند، آن مکان‌هایی که در یخبندان سال ۱۳۸۶، از این نعمت محروم بودند. این به معنی افزایش تقاضا و مشترکینی بود که قرار است از گاز طبیعی بهره ببرند.

حسن روحانی، رئیس جمهوری دولت یازدهم و دوازدهم، بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹ طی صحبتی اعلام کرد که تا پیش از روی کار آمدن دولت او، ۱۴ هزار روستا در کشور گازکشی شده بود که این رقم در اواخر عمر دولت دوازدهم، به بیش از ۳۲ هزار روستا رسید.

طبق آماری که از سال ۱۳۸۸ موجود است، حدود ۱۴ میلیون خانوار در کشور، از نعمت گاز بهره می‌بردند که این رقم اکنون به بیش از ۲۵ میلیون خانوار رسیده است.

دی‌ماه ۱۳۸۶ که یکی از سردترین سال‌های دهه‌های اخیر بوده، تولید روزانه گاز در اوج سرما، به حدود ۶۵۰ میلیون متر مکعب می‌رسید. در آن سال هم همانند امسال، ترکمنستان گاز خود را به روی ایران قطع کرد. در آن برهه، عشق آباد روزانه ۳۰ میلیون متر مکعب گاز به ایران می‌فروخت، ولی در روز‌هایی که دمای هوای اردبیل به منفی ۳۰ درجه و تهران به منفی ۱۶ درجه رسیده بود، روزانه ۳۰ میلیون متر مکعب از حجم شبکه گاز، خصوصا نواحی شمالی کشور، کاسته شد.

ترکمنستان، بر سر گردنه گاز نشست و به ایران گفت که اگر می‌خواهد از این کشور گاز طبیعی وارد کند، باید رقم بسیار بالاتری نسبت به قبل برای حق گازی پرداخت کند. برخی این رقم را تا حدود ۹ برابر قیمت قبل اعلام کرده‌اند. مسئولان وقت با توجه به شرایط ویژه کشور، تصمیم گرفتند که این پیشنهاد ترکمن‌ها را بپذیرند، اما باز هم عشق آباد دبه کرد و ورودی گاز از شمال شرق کشور، قطع شد.

به گفته مسئولین، در طول ۴۵ روز سرمای هوای استخوان‌سوز، ۲۶۰ میلیون متر مکعب کمبود گاز داشتیم. در آن سال قطعی گاز در بسیاری از شهر‌های ایران رخ داد. این در حالی بود که تعداد روستا‌های گازکشی‌شده، حدود یک سوم امسال بود. روزانه نزدیک به ۷۰۰ میلیون متر مکعب مصرف گاز کشور در اوج سرما بود.

آن سال و آن سرما گذشت، اما به گفته سید رضا کسایی زاده، مدیرعامل وقت شرکت ملی گاز ایران، مسئولان به این نتیجه رسیدند که تا زیرساخت‌های گازرسانی بهبود نیابد، انتقال گاز به روستا‌های جدید متوقف شود تا با مشکل افت فشار و کمبود مواجه نشویم. تا پایان دولت احمدی‌نژاد، این امر پیگیری شد تا جایی که تصمیم بر آن شد سالانه ایجاد بیش از ۲۵۰ هزار انشعاب را مجوز ندهد.

دولت روحانی با تصدی زنگنه بر وزارت نفت، تصمیم گرفت انشعابات را زیاد کند. همانطور که پیش از این گفته شد، حدودا ۳ برابر سال، ۹۲ رشد انشعابات روستایی در طول ۸ سال دولت تدبیر و امید تجربه شد. اتفاقی که در روز‌های زمستانی سال‌های اخیر، مبارک بود و دولت وقت خوش‌شانس بود که به زمستان سخت بر نخورد.

مازیار سیاح‌نژاد، رییس امور نظارت، اندازه گیری و کنترل کیفیت گاز مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران با مقایسه وضعیت تامین گاز در سال ١٣٨٦ و ١٤٠٠ در مهرماه سال جاری گفت: گازرسانی شهری از سال ١٣٨٦ تا سال ۱۴۰۰ حدود ۶۹ درصد رشد داشته و گازرسانی به روستا‌ها در این مدت هفت برابر شده است.

وی ادامه داد: در سال ١٣٨٦ معادل ۹ پالایشگاه گازی با تولید ۴۷۰ میلیون مترمکعب در کشور وجود داشت، تا پایان سال ۱۴۰۰ تعداد پالایشگاه‌ها به ۲۲ پالایشگاه با ظرفیت تولید ۸۵۰ میلیون مترمکعب رسید که بیانگر رشد ۷۰ درصدی است.

آمار‌هایی که در بالا آورده شد، نشان می‌دهد که صنعت گاز ایران رو به جلو بوده، ولی شتاب تولید هیچگاه به اندازه شتاب انشعاب‌دهی نبوده است. شاید همین امر موجب شد که مشکلاتی در سال جاری ایجاد شود.

وزیر نفت کشور روز گذشته، در مصاحبه‌ای اعلام کرد که تولید گاز خام نزدیک به ۹۹۰ میلیون متر مکعب و تولید گاز شیرین خروجی از پالایشگاه نیز به ۸۴۸ میلیون متر مکعب رسیده است که رکورد بی نظیری است.

هرچند این صحبت‌های اوجی از رشد تولید در کشور خبر می‌دهد، اما همچنان، آمار تولید نسبت به انشعاب‌دهی، اختلاف چشم‌گیری دارد. مسئله‌ای که کسایی‌زاده در سال ۸۶ برای آن زنهار داده بود.

در روزهای اخیر مسئولان تاکید کردند که مشکل از طرف تولید نیست، افت فشار باعث قطعی در برخی نقاط کشور شده که می توان علت آن را، انشعابات زیاد شبکه توزیع دانست. به طوری که طبق گفته سیاح‌نژاد، 97 درصد شهرها و 90 درصد روستاهای کشور دارای گاز طبیعی هستند.

توسعه صنعت تولید گاز در کشور، نیاز به تکنولوژی‌ها و زیرساخت‌های مدرن‌تری دارد که با توجه به تحریم‌های سنگین در دهه ۹۰، انتظار بیشتری نباید داشت. هرچند، قطع واردات از ترکمنستان در روز‌های اخیر، مزید بر علت کمبود گاز در برخی مناطق کشور شد، اما باید برای شبکه گسترده گازرسانی سومین دارنده ذخایر گازی جهان، فکر و تدبیر دقیق‌تری داشت تا اینگونه سر بزنگاه‌ها، دچار مشکل نشود.

پایان پیام//