نگاهی به آثار داریوش رادپور در «کتاب جمعه»

راستش را بخواهید، قضیه از آن‌جا شروع شد که برای بیشتر بچه‌های سردبیری و تحریریه سوال بود که در بعضی شرایط خاص، مثل همین چیزی که الان در دل آن هستیم، مجله بیرون آوردن کار منطقی‌ای هست یا نه. تقریبا هیچ‌کداممان جواب درست و درمانی برایش نداشتیم. اگر توی فیلم‌های آمریکایی دیده باشید، این‌طور وقت‌ها می‌روند سراغ پرونده‌های قدیمی تا ببینند قبلا در پرونده‌هایی از این دست قاضی و وکلای دیگر چه کار کرده‌اند تا از روی دست آن‌ها نگاه کنند.

برای دیدن تصویرها در اندازه بزرگ‌تر، روی آن‌ها کلیک کنید

آثار داریوش رادپور

خوش‌بختانه کار زیاد سختی نداشتیم. به برکت پرکاری احمد شاملو، نصف پرونده‌های قدیمی مطبوعات ایران یک‌طوری به او مربوط بوده‌اند و اگر بخواهید ببینید قبلی‌ها در فلان مورد چه کار کرده‌اند، یکی از امن‌ترین راه‌هایش این است که ببینید شاملوی فقید در این مورد چه کرده است و همان را تعمیم بدهید به بقیه. وقتی نگاه کردیم، دیدیم شاملو در همه حالی مجله بیرون داده است و در هیچ حالتی نگذاشته رخوتی که حالا ما داریم، سوار احوالش شود. در سال‌های خاموش بعد از کودتای ۱۳۳۲، در سال‌های پرالتهاب دهه ۵۰، در روزهای تحول شتابان بعد از انقلاب و… یعنی تا هر وقت که مجله‌هایش را نبسته‌اند، او مجله درآورده است.

البته جوابمان را گرفتیم، ولی بعد دیدیم خدا به دور! چه مجله‌هایی! و در چه روزهایی! بعید است واقعا هنوز هم چیزهایی به این هدفمندی و درخشانی در مطبوعات ایران چاپ شده باشند؛ آن هم در روزهایی که کار سرهم‌بندی و بزن‌دررویی مقبول طبع همه بود.

مثلا مجموعه کتاب جمعه‌ها را که نگاه می‌کنید، از تعجب شاخ درمی‌آورید. مجموعه درخشانی از بهترین ترجمه‌ها، شعرها و داستان‌ها و طرح‌های هنرمندان تراز اول ایران، دقیقا در یکی دو سال بعد از انقلاب. دیدیم حیف است همچین گنجینه‌هایی در آرشیوها بمانند و فراموش شوند. تصمیم گرفتیم از این به بعد گاهی سری به این نشریات بزنیم و برگ‌هایی از آن را با شما دوباره‌خوانی کنیم.

برای شماره اول سراغ کارتون‌ها و طرح‌های داریوش رادپور رفته‌ایم. رادپور که در آن ایام ۳۰ و چند ساله بود، سابقه طراحی صحنه برای فیلم‌هایی مثل «کاروان‌ها» و «ملکوت» را داشت. در همان سال‌های آغاز انقلاب رادپور به ایتالیایی بازگشت که در آن درس خوانده بود و بعدتر در نشریات معتبر اروپایی کار کرد و در مدارس هنری ایتالیا تدریس.

طرح‌هایی که مشاهده می‌کنید، در ۱۰، ۱۱ شماره اول کتاب جمعه به چاپ رسیده‌اند، معمولا در صفحه ۲ و نشان می‌دهند رادپور تا چه اندازه روشن‌بینانه نگران مردمی بود که بعد از انقلاب تازه در حال لمس کردن آزادی بودند و هر آن ممکن بود این گوهر دیریافته را آسان از دست بدهند.

جلال امانت

هفته‌نامه چلچراغ، شماره ۸۷۹