حافظه انسان خطاپذیر است

حافظه انسان خطاپذیر است و افراد به راحتی می توانند وقایعی را که هرگز رخ نداده اند به خاطر داشته یا آن ها را متفاوت از آنچه اتفاق افتاده اند به خاطر بسپارند. چرا مغز خاطرات جعلی می سازد؟ مغز انسان قادر است خاطرات را در خود نگهداری کند اما بر خلاف تصور عموم مردم، این خاطرات به شکل تصاویر ضبط شده توسط دوربین به شکل ثابت ذخیره نشده و مغز در آن تغییراتی ایجاد می کند. در واقع مغز انسان به طور طبیعی خاطرات را دستکاری می کند.

ساخت و جعل خاطرات توسط مغز یک پدیده عادی بوده و اگر به افراط کشیده نشود، مشکلی محسوب نمی شود . از سوی دیگر حافظه انسان دارای ویژگی های منحصر به فرد و عجیبی است. برای نمونه با خود فکر کنید که آیا تا به حال کلید های خود را در جایی رها کرده اید که مطمئن هستید اما در واقعیت کلیدها را جای دیگری گذاشته اید؟ آیا تا به حال رویدادی را که واقعاً هرگز اتفاق نیفتاده است، به وضوح به یاد آورده اید؟ این تجربیات روزمره، قابلیت خطا پذیری و ماهیت بازسازی کننده حافظه انسان را برجسته می کند.

خوشبختانه، تحقیقات جدید علوم اعصاب به ما کمک می‌کند مکانیسم ‌های اساسی شکل ‌گیری حافظه را درک و راه‌ هایی را برای تقویت حفظ حافظه و در عین حال اجتناب از شکل ‌گیری خاطرات نادرست شناسایی کنیم.


حافظه کاذب چیست؟
حافظه انسان خطاپذیر است و افراد به راحتی می توانند وقایعی را که هرگز رخ نداده اند به خاطر داشته یا آن ها را متفاوت از آنچه اتفاق افتاده اند به خاطر بسپارند. زمانی که فرد اطلاعات پس از رویداد را تا حدودی با حافظه اصلی سازگار کند، می تواند یک حافظه کاذب تولید کند. به عنوان مثال، با نمایش یک سری عکس، شرکت‌ کنندگانی که عکسی از یک علامت توقف را مشاهده کرده ‌اند، ممکن است بعداً به اشتباه به یاد بیاورند که یک علامت تسلیم را دیده ‌اند. این خاطره کاذب زمانی ایجاد شد که به آن ها گفته شد در واقع یک علامت تسلیم در تصاویر وجود دارد.

باید توجه داشت که هیپوکامپ ناحیه ای از مغز است که برای تشکیل، تثبیت و بازیابی خاطرات حیاتی است. تحقیقات اخیر نشان داده است که فعالیت هیپوکامپ می تواند شکل گیری حافظه کاذب را پیش بینی کند. به عنوان مثال، دو محقق به نام سنت ژاک، ویتمن، سینگ و داسلار از تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی fMRI برای بررسی چگونگی ارتباط فعالیت عصبی در هیپوکامپ با ایجاد خاطرات کاذب استفاده کردند. شرکت کنندگان در ابتدا مجموعه ای از تصاویر را مشاهده و بعداً اطلاعات نادرستی در مورد تصاویر به آنها داده شد.

این مطالعه نشان داد که افرادی با سطوح بالایی از شباهت الگوی عصبی متقاطع در هیپوکامپ بیشتر احتمال دارد که بر اساس اطلاعات نادرست خاطرات نادرست ایجاد کنند.
نتایج یک مطالعه جدید نیز نشان داد: هیپوکامپ نقش محوری در شکل‌ گیری خاطرات کاذب دارد.

عوامل موثر در تحریف حافظه
به باور متخصصین مغز و اعصاب، اطلاعات پس از رویداد می تواند با حافظه اصلی تداخل داشته باشد و یک حافظه کاذب شبیه به خود رویداد، اما نه به طور یکسان، ایجاد کند. به طور کلی عوامل متعددی می توانند بر میزان تأثیر اطلاعات پس از رویداد بر حافظه تأثیر بگذارند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
تأخیر زمانی بین رویداد واقعی و اطلاعات پس از رویداد.
میزان شباهت بین اطلاعات پس از رویداد و رویداد واقعی.
عوامل فردی مانند سن، شخصیت و توانایی های شناختی.

این تحقیق اطلاعات ارزشمندی را در مورد عوامل مؤثر در تحریف حافظه با نتایجی مانند تأخیر زمانی و شباهت بین اطلاعات پس از رویداد و عوامل اصلی رویداد واقعی مؤثر بر دقت حافظه ارائه می دهد. بنابراین، این عوامل باید در هنگام تفکر در مورد یادآوری حافظه و راهکارهایی برای بهبود حفظ و بازیابی حافظه در نظر گرفته شوند.