شربت اکسپکتورانت برای کودکان و بزرگسالان

شربت اکسپکتورانت یک داروی خلط‌آور است که بیشتر برای رفع سرفه کودکان و بزرگسالان استفاده می‌شود. شیوه اثرگذاری آن با افزایش مایع ترشحات در بینی و گلو صورت می‌گیرد و به این صورت بدون سرکوب‌کردن سرفه، مخاط اضافی و ذرات خارجی یا میکروارگانیسم‌ها را از مجاری هوایی پاک می‌کند. اکسپکتورانت همچنین به رفع علائم سرماخوردگی، آنفولانزا و آلرژی کمک می‌کند.

دوز مصرفی اکسپکتورانت ۶۰ میلی‌لیتری برای کودکان، ۲.۵ میلی‌لیتر و برای بزرگسالان ۵ میلی‌لیتر در هر ۶ تا ۸ ساعت است. اگرچه این شربت بسیار مفید است، اما مصرف بیش‌ازحد آن با خواب‌آلودگی، نارسایی قلبی و افسردگی همراه خواهد بود و بهتر است قبل از مصرف حتماً با پزشک عمومی صحبت کنید. اگر می‌خواهید درباره عوارض جانبی و موارد مصرف این دارو بیشتر بدانید، در ادامه این مطلب همراه دکترتو باشید.

شربت اکسپکتورانت چیست؟

از شربت اکسپکتورانت کدئین یا Guaifenesin علاوه‌بر درمان سرفه، برای عفونت‌های دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی و ذات‌الریه استفاده می‌شود و مخاط اضافی را از مجاری هوایی مرتبط با آن‌ها جمع می‌کند. همچنین اکسپکتورانت برای کمک به بهبود باروری و بقای اسپرم در دهانه رحم نیز کاربردی بوده است. اما برای سرفه‌های مداوم که به‌دلیل سیگارکشیدن یا مشکلات تنفسی طولانی‌مدت (مانند برونشیت مزمن و آمفیزم) اتفاق می‌افتد، کاربردی ندارد، مگر اینکه پزشک شما تجویز کند.

اگرچه استفاده از این دارو بی‌خطر است، اما قبل از مصرف حتماً توصیه‌های نوشته‌شده روی بسته‌بندی را بخوانید و طبق دستورالعمل مصرف کنید. اکسپکتورانت‌ها به‌عنوان داروی مستقل و بدون نسخه، در داروخانه‌ها در دسترس هستند.

نام های تجاری اکسپکتورانت:

• گوایفنزین/گایفنزین
• کلرفنیرامین مالئات
• فنیل پروپانولامین HCl
• EXPECTORANT DP 60ML SYRUP
• شربت پکتورامین
• شربت کوفکس ۶۰ میلی لیتر
• Mucinex
• Kids-EEZE
• Leader Adult Tussin
• Leader Mucus Relief
• Liqufruta
• Little Remedies Little Colds Mucus Relief Expectorant Melt Aways
• MucaPlex
• Mucinex for Kids
• Mucus Relief Chest
• ORGAN-I NR
• Premier Value Chest Congestion Relief
• Q-Tussin
• Refenesen Chest Congestion Relief
• Robitussin Chest Congestion
• Scot-Tussin Expectorant SF Cough

شربت اکسپکتورانت برای سرفه‌های مداوم که به‌دلیل سیگارکشیدن یا مشکلات تنفسی طولانی‌مدت (مانند برونشیت مزمن و آمفیزم) اتفاق می‌افتد، کاربردی ندارد.

نحوه مصرف شربت اکسپکتورانت

شربت اکسپکتورانت ۶۰ میلی‌لیتر را همراه با یا بدون غذا، طبق دستورالعمل روی بسته، هر ۶ تا ۸ ساعت یک‌بار مصرف کنید. این دارو به شکل قرص یا پودر هم وجود دارد. بعد از مصرف دارو، مایعات فراوان بنوشید که به رفع احتقان و مخاط اضافی در گلو کمک می‌کند. اگر بدون مشورت با پزشک این دارو را تهیه‌کرده‌اید و نیاز به اطلاعات بیشتری دارید، بهتر است قبل از مصرف دارو، با داروساز مشورت کنید یا مشاوره دارویی دریافت کنید.

داروی اکسپکتورانت را چه زمانی مصرف کنیم؟

داروی خلط آور را می‌توانید در صورت داشتن سرفه‌ای که مخاط تولید می‌کند استفاده کنید. اکسپکتورانت به رقیق‌شدن ترشحات راه هوایی و شل‌شدن مخاط کمک می‌کند.

فراموشی مصرف شربت اکسپکتورانت

اگر مصرف یک نوبت را فراموش کردید، به‌محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش‌شده را رها کنید.

مصرف بیش ‌از حد اکسپکتورانت کدئین

مصرف بیش‌ازحد اکسپکتورانت کدئین، با اثرات ضد موسکارینی، اکستراپیرامیدال و CNS همراه است که باعث ایجاد علائم زیر خواهد شد:

• آتاکسی
• هیجان و لرزش
• روان‌پریشی
• توهم و تشنج
• هیپرپیرکسی
• خواب‌آلودگی
• نارسایی تنفسی
• کلاپس قلبی عروقی

نحوه قطع مصرف اکسپکتورانت

شربت اکسپکتورانت 60 میلی لیتر را بیشتر از 7 روز مصرف نکنید. اگر بیماری شما بیش از 7 روز طول کشید به پزشک خود اطلاع دهید.

اعتیاد به شربت اکسپکتورانت کدئین

اعتیاد به این داروی به‌ظاهر بی‌ضرر می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روانی مانند اختلال در قضاوت، ازدست‌دادن حافظه و حتی مرگ در موارد شدید شود. همچنین سوءمصرف شربت سرفه می‌تواند بر عملکرد تحصیلی، روابط بین فردی و فرصت‌های شغلی افراد تأثیر بگذارد.

موارد مصرف شربت اکسپکتورانت

شربت اکسپکتورانت یا کلرفنیرامین برای تسکین علائم آلرژیک ازجمله کهیر و آنژیوادم، رینیت و اختلالات پوستی خارش‌دار نیز استفاده می‌شود.

این دارو در کودکان کمتر از 6 سال باید بااحتیاط و با توصیه دکتر عمومی مصرف شود. همچنین ممکن است پزشک برای کودک شما نوشیدن مایعات کافی، استفاده از مرطوب‌کننده یا قطره بینی و اسپری نمکی را در کنار شربت ضدسرفه تجویز کند. شربت ضد سرفه اکسپکتورانت را در جای خشک و خنک، دور از نور مستقیم خورشید و دسترس کودکان نگهداری کنید.

شربت اکسپکتورانت یا کلرفنیرامین برای تسکین علائم آلرژیک ازجمله کهیر و آنژیوادم، رینیت و اختلالات پوستی خارش‌دار نیز استفاده می‌شود.

۱. شربت اکسپکتورانت برای کودکان

اکسپکتورانت از خلط‌آورهای بدون نسخه برای استفاده در کودکان است. این شربت یک موکولیتیک خوراکی است که با افزایش ترشحات دستگاه تنفسی، به شل‌شدن خلط و خروج ترشحات کمک می‌کند که منجر به درمان سرفه و پاک‌سازی بهتر راه‌های هوایی می‌شود.

۲. مصرف شربت اکسپکتورانت برای گلودرد و سرفه

اکسپکتورانت‌ها با مرطوب‌کردن راه‌های هوایی، به خروج میکروب‌ها و ریزذرات کمک می‌کنند، در نتیجه گلو درد را درمان کرده و گلویتان را صاف می‌کنند.

۳. شربت اکسپکتورانت کدئین برای کرونا

داروهای بدون نسخه مانند شربت اکسپکتورانت کدئین که برای عفونت‌های دستگاه تنفسی استفاده می‌شوند، ممکن است به کاهش علائم انواع کرونا نیز کمک کنند. این داروها شامل گایفنسین (Mucinex)، پسودوافدرین (Sudafed) و دکسترومتورفان (Robitussin، Delsym) هستند.

۴. شربت اکسپکتورانت برای گرفتگی صدا

بعد از مصرف شربت اکسپکتورانت، متوجه خواهید شد که چقدر در بهبود تنفس و صاف‌کردن گلویتان مؤثر بوده است. این خلط‌آور به رفع گرفتگی صدا نیز کمک می‌کند.

۵. شربت اکسپکتورانت برای سرماخوردگی

مهم‌ترین علائم سرماخوردگی، گلودرد، آبریزش بینی و سرفه هستند. شربت اکسپکتورانت به رفع آن‌ها کمک می‌کند. همچنین برای بیماری آنفولانزا هم می‌تواند کاربردی باشد.

دوز مصرف داروی اکسپکتورانت

دوز هر دارویی براساس سن، وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان ارائه می‌شود:

• در بزرگسالان 5 میلی‌لیتر شربت هر 6-8 ساعت است.
• در کودکان بین 2 تا 6 سال 1.25 تا 2.5 میلی‌لیتر هر 6-8 ساعت است (با تجویز پزشک مصرف شود).
• در کودکان 12-6 ساله 2.5 تا 5 میلی‌لیتر هر 8-6 ساعت است.

عوارض جانبی شربت اکسپکتورانت

اکسپکتورانت معمولاً در صورت مصرف طبق دستورالعمل عوارض جانبی جدی‌ای ایجاد نمی‌کند. اما در برخی افراد احتمال بروز عوارض زیر وجود دارد:

• سرگیجه
• یبوست
• سردرد
• خستگی
• کهیر
• حالت تهوع و استفراغ (در صورت مصرف در دوزهای بالا)
• درد شکم
• رفلکس اسید معده
• اسهال
• بیماری‌های پوستی
• بی‌حسی در دست یا پا
• تورم یا حساسیت در غدد بزاقی
• ترشح بیش از حد بزاق
• درد لثه
• احساس طعم برنجی و فلزی در دهان
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
• دشواری در تنفس
• خس‌خس سینه
• تورم صورت یا گلو

نکات مهم:

1. اکسپکتورانت همراه با سایر داروها، مانند داروهای سرماخوردگی یا آنفولانزا، بیشترین احتمال بروز عوارض جانبی را از خود نشان می‌دهد.
2. اکسپکتورانت‌ ممکن است باعث خواب‌آلودگی یا سرگیجه شود. بعد از مصرف دارو، از رانندگی، کار با ماشین‌آلات یا سایر فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند، خودداری کنید.
3. شایع‌ترین عوارض جانبی شربت اکسپکتورانت شامل تهوع، استفراغ و درد شکم است. این عوارض معمولاً خفیف‌اند و به‌سرعت از بین می‌روند.

موارد احتیاط اکسپکتورانت کدئین

اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید، قبل از مصرف داروی خلط‌آور با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. زیرا اکسپکتورانت می‌تواند اثرات برخی از داروها را تغییر دهد و حتی ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.

گاهی اوقات داروهای ضدسرفه با سایر داروها ترکیب می‌شوند. قبل از مصرف، ترکیبات شربت اکسپکتورانت را بادقت بخوانید. به‌عنوان‌مثال، برخی از داروهای ترکیبی حاوی فنیل افرین هستند که باعث افزایش فشارخون و کاهش ضربان قلب می‌شوند. همچنین، فنیل افرین ممکن است با داروهای ضدافسردگی و داروهای قلبی تداخل داشته باشد.

اگر سرفه شما با سردرد، گلودرد شدید، تب و حساسیت پوستی همراه است و از بین نمی‌رود، حتماً به دکتر عمومی یا دکتر آسم و آلرژی اطلاع دهید. این موارد ممکن است نشانه یک مشکل جدی پزشکی باشد. درصورتی‌که به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می‌توانید از مشاوره تلفنی با متخصص آسم و آلرژی در وب‌سایت دکترتو استفاده کنید.

منع مصرف شربت اکسپکتورانت

• اگر بیماری قلبی، فشار خون بالا، بیماری تیروئید، دیابت، فشار بالای چشم (آب‌سیاه)، بزرگ‌شدن غده پروستات، یا مشکل تنفسی مانند آمفیزم یا برونشیت مزمن دارید، هرگز خودسرانه این دارو را مصرف نکنید. زیرا عوارض جانبی جدی خواهد داشت (مگر اینکه پزشکتان تأیید کند).
• خواب‌آلودگی مشکل اصلی کلرفنیرامین موجود در شربت اکسپکتورانت است و قبل از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین آن را مصرف نکنید.
• گزارش‌های گاه‌به‌گاه تشنج در بیمارانی که کلرفنیرامین مصرف می‌کنند نیز نشان می‌دهد مصرف این دارو نیازمند احتیاط بیشتر در بیماران مبتلا به صرع است.
• افرادی که نارسایی کلیوی دارند ممکن است نیاز به کاهش دوز مصرف داشته باشند.
• کلرفنیرامین به دلیل افزایش حساسیت به اثرات ضد موسکارینی نباید به نوزادان داده شود.
• بیماران مسن نیز نسبت به بسیاری از عوارض جانبی کلرفنیرامین مستعدتر هستند و از استفاده نامناسب آن برای سرگیجه باید اجتناب کنند.

به نقل از سایت healthhub:

تب بیش از 38.6 درجه سانتی‌گراد، کاهش وزن ناخواسته و عرق شبانه زیاد از مواردی هستند که باید با مشاهده آن‌ها به پزشک مراجعه کنید.

مصرف اکسپکتورانت در بارداری

دوران بارداری دوره حساسی‌ است و مصرف دارو در این دوران باید با نظارت پزشک صورت بگیرد. اما ممکن است پزشک متخصص برای سرفه‌های سینه‌ای یا رفع گرفتگی بینی، داروی خلط آور مانند گایفنزین یا شربت اکسپکتورانت را تجویز کند.

مصرف اکسپکتورانت در شیردهی

مصرف داروی خلط‌آور guaifenesin یا اکسپکتورانت در دوران شیردهی مناسب است. همچنین در کنار آن مصرف دوزهای کوچک و گاه‌به‌گاه آنتی‌هیستامین‌ها در دوران شیردهی مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

شربت اکسپکتورانت برای کودکان مناسب است؟

این دارو یک شربت موکولیتیک خوراکی بدون نسخه است که می‌تواند با افزایش ترشحات موکوزی در دستگاه تنفسی، به بهبود سرماخوردگی کودکان کمک کند.

مصرف اکسپکتورانت برای کودک سه ساله

برای نوزاد یا کودک زیر 4 سال استفاده از هیچ داروی بدون نسخه بدون نظارت پزشک برای سرفه و سرماخوردگی توصیه نمی‌شود. زیرا مصرف آن‌ها در کودکان کوچک ممکن است عوارض جانبی جدی یا حتی تهدیدکننده زندگی به همراه داشته باشد. پس حتماً با پزشک مشورت کنید یا مشاوره دارویی بگیرید.

تاثیر مصرف اکسپکتورانت بر فشار خون

موسینکس یا اکسپکتورانت فشارخون را افزایش نمی‌دهد. این دارو هیچ ماده‌ای ندارد که بر فشارخون تأثیر بگذارد و در افراد مبتلا به فشارخون بالا بی‌خطر تلقی می‌شود.

تداخلات دارویی اکسپکتورانت کدئین

تداخلات دارویی احتمالی برای مصرف با شربت اکسپکتورانت ۶۰ میلی‌لیتر:

• مسکن یا خواب‌آور
• آمی تریپتیلین
• ایزوفلوران
• ایمی پرامین
• ایندومتاسین
• بروموکرپتین
• پروپرانولول
• پروکاربازین
• ترانیل سیپرومین
• دسیپرامین
• دی هیدرو ارگوتامین
• سلژیلین
• فنی توئین

اطلاعات دارویی شربت اکسپکتورانت

فرم دارویی	مایع/شربت (برای مصرف خوراکی) – قرص – پودر
دسته‌بندی	ریه و مجاری تنفسی
زیرشاخه درمانی	ATC عوامل موکولیتیک و خلط آور
نام تجاری	Expectorant
نام ژنریک	گوایفنزین، کلرفنیرامین مالئات، فنیل پروپانولامین HCl

اطلاعات دارویی اکسپکتورانت

مکانیسم اثر اکسپکتورانت چگونه است؟

اکسپکتورانت با افزایش حجم و کاهش ویسکوزیته ترشحات در نای، به‌عنوان یک خلط آور عمل می‌کند. بنابراین، ممکن است کارایی رفلکس سرفه را افزایش دهد و ترشحات را تسهیل کند.

این دارو باعث تسکین موقت احتقان بینی می‌شود. همچنین کلرفنیرامین مالئات یک آنتی‌هیستامین است که به‌طور موقت آبریزش بینی، عطسه و خارش چشم را تسکین می‌دهد.

اشکال دارویی اکسپکتورانت

اکسپکتورانت به دو دسته دارویی و طبیعی طبقه‌بندی می‌شود. انواع دارویی آن گایفنزین و پتاسیم یدید هستند. از انواع طبیعی آن نیز می‌توان منتول، عصاره برگ پیچک و عسل را نام برد.

• گایفنزین یا Guaifenesin: یک ماده فعال در ضداحتقان‌های بدون نسخه، داروهای سرکوب‌کننده سرفه، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضددرد و تب است و تنها خلط‌آور تائیدشده توسط سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده است.
• پتاسیم یدید: یک خلط‌آور قوی برای بیماری‌های مزمن ریه، آسم، برونشیت و آمفیزم ریوی است.
• منتول: یک ماده شیمیایی طبیعی از گیاهان خانواده نعناع که یک عنصر رایج در قطره‌های سرفه و شربت‌های ضد سرفه است.
• عصاره برگ پیچک: خلط‌آور طبیعی که می‌تواند در درمان سرفه مؤثر باشد.
• عسل: به روان‌شدن مخاط گلو و تسکین سرفه کمک می‌کند، اما برای نوزادان کمتر از ۱۲ ماه خطر ابتلا به بوتولیسم را افزایش می‌دهد.

قیمت شربت اکسپکتورانت ۶۰ میلی لیتر

شربت اکسپکتورانت 60 میلی‌لیتری حدود 20 هزار تومان و اکسپکتورانت 140 میلی‌لیتری، 45 هزار تومان است. (بهار 1402)

سوالات متداول شما

در این قسمت به سؤالات پرتکرار شما پاسخ می‌دهیم.

نتیجه گیری و راهنمایی مراجعه به پزشک

شربت اکسپکتورانت یک داروی خلط‌آور مؤثر برای پاک‌سازی مخاط اضافی و باکتری‌ها و ذرات همراه آن‌ها از مجاری تنفسی است. مصرف خلط‌آور سرفه را بهبود می‌بخشد و تنفس شما را روان‌تر می‌کند. اگرچه اکسپکتورانت کدئین بی‌ضرر به نظر می‌رسد و بدون نسخه قابل تهیه است، اما خواب‌آلودگی، سرگیجه و دردهای شکمی، برخی از عوارض جانبی آن هستند که قبل از مصرف باید از آن‌ها آگاه باشید.

این دارو را برای نوزادان با مشورت پزشک مصرف کنید. درصورتی‌که به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، با دکتر عمومی یا دکتر آسم و آلرژی که تخصص زیادی دارد، صحبت کنید. در وب‌سایت دکترتو امکان تعیین وقت حضوری و مشاوره تلفنی با دکتر آسم و آلرژی وجود دارد که می‌توانید برای بهبود زودتر سلامتی‌تان، استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

منابع: my.clevelandclinic، webmd، .drugs، arpimed.am، healthhub، medlineplus