مومن‌نسب: پلتفرم‌ها یا باید در ایران دفتر بزنند یا از اساس بسته شوند

موبنا – محمد کشوری، کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات و مدیرعامل گروه طیف، و روح الله مؤمن نسب، کارشناس فضای مجازی و عضو سابق کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، با شرکت در نشست «صیانت؛ منافع ملی یا مصالح میلی» درباره مسئله اعمال محدودیت در فضای مجازی با یکدیگر بحث و مناظره کردند.

مومن‌نسب که از مدافعان طرح صیانت از فضای مجازی است در این نشست هم بر موافقت خود با ذات اعمال محدودیت بر فضای مجازی تأکید کرده و مسئله اصلی را نحوه اجرا و اعمال این محدودیت دانست: «قطعاً محدودیت چیز مفیدی است و با ذات محدودیت موافقیم، اما ما باید تلاش کنیم قانون خوب گذاشته شود و خوب اجرا گردد.» او اعتقاد دارد محدودیت برای کسانی که می‌خواهند قانون‌شکنی کنند و فضا را به هم بریزند مفید است و قانون باید این افراد را محدود کند.

با توجه به اینکه در دوران اعمال محدودیت‌های اخیر تأکید مسئولان و مقامات کشور بر ترک پلتفرم‌های بین‌المللی و کوچ به پلتفرم‌های داخلی بوده است، به نظر می‌رسد الگوی مدنظر برای اعمال محدودیت، کره جنوبی است که به گفته مومن‌نسب «سیاست‌هایش به ما نزدیک است» و محدودیت را به این شکل اعمال کرده که «هیچ پیام‌رسانی فیلتر نیست، اما مردم پیام‌رسان بومی را ترجیح داده‌اند.»

شکست سیاست فیلترینگ اینستاگرام

عضو سابق کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه همچنین اعتقاد دارد که فیلترینگ و محدودیت‌ها بهتر است روی محتوا اعمال شود، نه پلتفرم؛ با وجود این، مسائل فنی مانع اعمال این شیوه از فیلترینگ می‌شود. او در ادامه این بحث نیز اظهار کرد: «قاعدتاً و منطقاً باید اولویت با بستن محتوا باشد نه بستن پلتفرم‌ها، اما بدون همکاری شرکت اصلی چاره‌ای نیست.»
او در ادامه به شکست در اعمال فیلترینگ در اینستاگرام هم اشاره کرده و گفت: «در یک مقطع ۲۰۰ میلیارد تومان برای فیلترینگ هوشمند هزینه شد که با عوض شدن الگوی کد اینستاگرام دور زده شد.» مومن‌نسب با بیان این موضوع، به یکی دیگر از مسائلی که در چند ماه اخیر مکرراً توسط نمایندگان مجلس، وزیر ارتباطات و دیگر مسئولان کشور مطرح شده هم اشاره کرد: مسئله راه‌اندازی دفاتر نمایندگی پلتفرم‌ها در ایران.

این کارشناس دایر شدن نمایندگی این پلتفرم‌ها و شرکت‌ها در کشور را یکی از راهکارها دانست و افزود: «الان دو راه وجود دارد: یا پلتفرم‌ها در ایران دفتر بزنند و برای محتواهایشان پاسخگو باشند یا از اساس بسته شوند.» با توجه به این که مومن‌نسب پیش‌تر به وجود محدودیت‌های فنی برای اعمال محدودیت اشاره کرد و این پلتفرم‌ها هم امکان قانونی و تمایل به راه‌اندازی دفتر نمایندگی در ایران را ندارند، مسئولان مربوطه چاره را فیلتر کردن و بستن این فضا دانسته‌اند.

فیلترینگ به‌صورت مطلق بد نیست؛ چگونگی اعمال آن مهم است

محمد کشوری، مدیر عامل گروه طیف و کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات، هم در این مناظره که توسط انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شاهد برگزار شده بود، شرکت داشت. کشوری در این نشست بر ضرورت ضابطه‌مند کردن و سیاست‌گذاری برای فضای مجازی تأکید کرده و اعتقاد داشت اگر اعمال فیلترینگ و محدودیت قانونمند نباشد پیامدهای منفی بیشتری نسبت به اعمال نکردن محدودیت دارد.
مدیر عامل گروه طیف در خصوص ضرورت قانونمند کردن این موضوع این‌طور توضیح داد: «در همه کشورها سازوکار قضایی وجود دارد که به پلتفرم‌ها برای فعالیت اطمینان ‌خاطر می‌دهد. زمانی که پلتفرم حس کند رابطه با دولت یک‌طرفه نیست و بتواند به نهادی مستقل شکایت کند، پاسخگو خواهد بود و دفتر راه‌اندازی می‌کند.»

بنابراین، هرچند او سیاست فیلترینگ را یک جزء جدایی‌ناپذیر از سیاست‌های فضای مجازی می‌داند اما بر این مسئله تأکید دارد که تعیین سیاست، قوانین و قواعد برای این فضا ضروی است: «بحث من این است که این سیاست‌گذاری چگونه انجام می‌شود.»

این کارشناس با اشاره به این که «فیلترینگ باید به‌اندازه و با همراهی غالب کاربران باشد» توضیح داد که محدودیت‌های اعمال‌شده همه افراد را نیازمند فیلترشکن‌ها کرده، گفت: «آسیب‌های فیلترشکن‌ها خیلی بیشتر از فیلتر نکردن است. یک زمانی فیلترشکن یک قبحی داشت، اما الان حتی روی گوشی یک کودک هم وجود دارد و به هر سایتی که بخواهد می‌رود.»