عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی با تاکید بر اینکه بحث آمایش سرزمین مورد بی مهری مسوولان قرار گرفته است، گفت: جنگل های پایین دست ایران به واسطه فعالیت های دامداری و صنعتی از دست رفته اند تا وضعیت اقتصادی کشور بهبود پیدا کند.

دکتر فریبرز جمالزاد فلاح، عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی در گفتگو با سیناپرس گفت: اکنون در دو نوار شمالی کشور به خصوص نواحی غربی ایران، فضای سبز و جنگل وجود دارد. این جنگل ها هم راستا با رشته کوه های البرز و زاگرس، بر اثر یک رخداد طبیعی به وجود آمده اند. بر اثر این رخداد طبیعی دشت ها، کوهستان ها و مناطق کوهپایه ای و جنگلی در ایران ایجاد شده است.

وی افزود: خوشبختانه رقوم ارتفاعی مناطق جنگلی ایران به گونه ای است که نمی توان از آنها استفاده سرزمینی کرد؛ سطح این مناطق شیب زیادی دارند از اینرو استفاده سرزمینی توجیه اقتصادی و فنی ندارد. برداشت چوب، تنها مساله ای که امروزه می تواند به جنگل های هیرکانی آسیب برساند. متاسفانه طی چند دهه گذشته اصلا توجهی به این مساله نشده است.

وی اظهارداشت: برخی تصور می کنند با بریدن یک درخت و کاشتن پنج درخت جای این درخت ها، نه تنها می توانیم این مساله را جبران کنیم بلکه چنین بحرانی را نیز کاملا از بین ببریم. در حالی که جنگل های هیرکانی بر اساس زادآوری طبیعی(نه جنگل کاری دست ساز و مصنوعی) شکل گرفته اند. جنگل های مصنوعی به لحاظ رقوم ارتفاعی و پتانسیل در برابر آفت ها و بلایایی طبیعی، به هیچ عنوان مشابه جنگل های طبیعی نیستند.

به گفته وی، هرچند ساخت جنگل های مصنوعی خوشبینانه ترین حالت است و به جای یک درخت تعداد زیادی درخت کاشته می شود اما بازهم این مقدار پاسخگو نیست و متاسفانه حتی همین مقدار نیز در کشورمان رخ نمی دهد.

جمالزاد عنوان کرد: امروزه ما بدون در نظر گرفتن تعادل کمربندهای سبزی که در جهان وجود دارد، درختان را می بریم و صنعت و فعالیت های دامداری و کشاورزی مان را توسعه می دهیم.از سوی دیگر در قسمت پایین دست، جنگل هایمان را به واسطه برداشت چوب و فعالیت هایی مانند دامداری و توسعه کشاورزی_ که امروزه به لحاظ اقلیمی روی کره زمین آسیب رسان هستند و همچنین فعالیت های صنعتی از دست می دهیم.

عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی در گفتگو با سیناپرس، تصریح کرد: یکی از معضلات اساسی که امروز در تغییرات گرمایش جهانی رصد می شود، مربوط به فعالیت های دامداری است. دنیا تصمیم گرفته است، با حذف همبرگرها از سفره های غذا و برداشتن میزهای غذا تا حدودی زیادی مانع گرمایش زمین شود. در حالی که تصور ذهنی جهان اکنون به این سمت و سو گرایش دارد، در ایران ما به واسطه فعالیت های دامداری و صنعتی از دست می دهیم تا وضعیت اقتصادی مان را بهبود ببخشیم.

وی تاکید کرد: اکنون در برخی از رقوم ارتفاع 1800 متری گونه هایی گیاهی در معرض خطر داریم. هرچند ما در برش ها و قطع های درختان این گونه ها برش داده نمی شوند اما جامعه اطراف آنها( جامعه ای که آنها همبستگی دارند، درختانی که از نظر فلسفی به آنها همزاد پنداری دارند) را از میان می بریم و به جای آن، گونه دیگری می کاریم که این عامل در معرض خطر بودن شان را بیشتر تشدید می کند. سناریوی تلخی که متاسفانه در کشورمان در حال رخ دادن است.

جمالزاد در پاسخ به این سوال سیناپرس که باید چه الزامات قانونی برای پیشگیری از جنگل خواری در کشور به وجود آید، گفت: بحث منابع طبیعی در کشورمان با جنگل و بحث محیط زیست مان با بحث شکاربانی آغاز شده است. خوشبختانه در این زمینه قانون کم نداریم. یکی از جامع ترین قوانین بهسازی محیط زیست که در دنیا مشابه نداشت را سال 1353 تدوین کرده ایم. قوانین بحث جنگل کاری نیز در سال 1345 نگاشته شده اند.

وی افزود: جایگاه قانونی برای این مساله تعریف شده و اکنون هیچ خلاء قانونی برای برداشت ها وجود ندارد اما میزان برداشت ها به دستگاه های مجری و نظارتی که کار را اجرا و نظارت می کنند، بستگی دارد. رقوم ارتفاعی مان تعریف و نقشه جامع و تفضیلی برای جنگل ها تهیه شده اند، فقط مجری ها باید خوب اجرا و دستگاه های نظارتی نیز باید خوب نظارت کنند.

عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی یادآورشد: فقط در بحث جنگل نیست که اظهار کنیم که آینده خوبی نداریم. براساس برنامه ریزی محیط زیست و آمایش سرزمین، ما به واسطه محدودیت های سرزمین مان از نظر آب و خاک، مجبور به استفاده نامناسب و نادرست از سرزمین شده ایم. نه تنها در ویلاسازی در مناطق شمالی کشورمان بلکه در ساخت کارخانه ها در مراکز طبیعی نیز دچار مشکل هستیم، زیرا محدودیت های آبی و خاکی کشورمان را ندیده ایم و وضع را به مراتب بدتر کرده ایم.

این عضو هیات علمی جهاددانشگاهی تاکید کرد: طبیعتا وقتی کوهپایه های کلانشهرهای آلوده ای مانند تهران و اصفهان، در امان نیستند، شاهد ویلا سازی و ساخت ساز بی رویه و غیر قانونی و تخریب های غیر قانونی هستیم. این مساله نشان می دهد که بحث آمایش سرزمین _که پیش از انقلاب توسط یک شرکت ایرانی- فرانسوی نگاشته شده بود که بعدها توسط دفتر آمایش ایران تکمیل شد_ به واسطه محدودیت های آبی کشور اجرایی و عملیاتی نمی شوند.

وی در پایان به سیناپرس گفت: طبیعتا وقتی از نقشه آمایش سرزمین مان خارج شویم، رخدادهای خوبی برای کشور متصور نیستیم و باید شاهد شکل گیری تخلفات زیاد ماننند ویلاسازی، کارخانه نامناسب، برداشت چوب و توسعه صنعت دامداری و …. باشیم.

گفتگو: فرزانه صدقی