به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در پیامی به مناسبت روز جهانی تنوع زیستی با اشاره به اینکه متأسفانه بررسی‌های اخیر در سطح جهانی نشان از تداوم زوال تنوع زیستی دارد، گفت: بیشتر اقیانوس‌ها آلوده شده و حدود ۸۵ درصد مساحت تالاب‌ها از بین رفته است.

وی افزود: امروزه تمام مؤلفه‌های اقتصادی، ایمنی، امنیت و حتی فرهنگی و اجتماعی مرتبط با محیط زیست اگر کاملاً وابسته به تنوع زیستی نباشند حداقل مؤثر و متأثر از تنوع زیستی هستند. تجربه تلخ کووید ۱۹ به دنیا نشان داد که حتی کوچک‌ترین اجزای تنوع زیستی چگونه می‌تواند دنیا را با مخاطره جدی روبرو کند بنابراین حفاظت از تنوع زیستی در کلیه حوزه‌ها و سطوح خود اعم از اکوسیستم‌های خشکی و آبی، گونه‌ها و جمعیت‌ها و منابع ژنتیکی در راستای رسیدن به توسعه پایدار به موضوعی جدی و مهم برای جامعه جهانی تبدیل شده، به‌گونه‌ای که در حال حاضر بخش مهمی از موضوعات نشست‌ها، اجلاس‌ها و کنوانسیون‌های بین المللی را به خود اختصاص داده است.

سلاجقه گفت: با این همه متأسفانه بررسی‌های اخیر در سطح جهانی نشان از تداوم زوال تنوع زیستی دارد. شاخص جهانی سیاره زنده در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که طی سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۶ میلادی جمعیت پستانداران، پرندگان، دوزیستان، خزندگان و ماهی‌ها به‌طور میانگین ۶۸ درصد کاهش یافته است. حدود ۷۵ درصد از سطح فاقد یخ کره زمین دچار تغییرات قابل توجه شده و بیشتر اقیانوس‌ها آلوده و حدود ۸۵ درصد مساحت تالاب‌ها از بین رفته است. به‌طور متوسط حدود ۲۵ درصد از گونه‌های جانوری و گیاهی ارزیابی شده در سطح جهان در معرض تهدید هستند که نشان می‌دهد در حال حاضر حدود یک میلیون گونه با خطر انقراض روبرو هستند. این عدد در مورد جمعیت مهره‌داران خشکی کشورمان بالغ بر ۸۶ گونه است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان داشت: ایران مرکز پیدایش بخش مهمی از ذخایر ژنتیکی ارزشمند جهان و مرکز اولیه و ثانویه تنوع گونه‌های مهم بیشماری از جمله گونه‌های گیاهی ارزشمند تجاری مانند گندم، سیب، زعفران، پسته، گل رز، انار، و گونه‌های گیاهی دارویی معطر بوده و به همان میزان از تنوع زیستی بسیار غنی برخوردار است. زیست بیش از ۲۰۰۰ مهره دار، بیش از ۲۰ هزار بی‌مهره و بیش از ۸۶۰۰ هزار گونه گیاهی و تعداد قابل توجهی گونه‌های انحصاری در ایران، بخش‌های مهمی از کشور را در کمربند نقاط داغ تنوع زیستی دنیا قرار داده است. اما این مواهب خدادی درعین ایجاد ظرفیت‌های عظیم زیستی، مسئولیت همه ما را در حفظ و حراست از آن دو چندان می‌کند چرا که با چالش‌های جدی روبرواست.

سلاجقه تاثیرپذیری شدید تنوع زیستی کشور از تغییرات اقلیمی، چالش‌های منطقه‌ای و فرامرزی به‌ویژه در مدیریت منابع آبی، ریزگردها، تالاب‌های مرزی و مشترک و اثرات آن‌ها بر تنوع زیستی کشور، وجود ناامنی و جنگ افروزی‌های متوالی در منطقه توسط کشورهای خارج از منطقه و به تبع آن گسترش فقر، نابودی زیستگاه‌ها و زوال تنوع زیستی، عدم اجرای تعهدات کشورهای توسعه یافته در راستای اهداف اصلی کنوانسیون تنوع زیستی در تضمین تسهیم عادلانه منافع حاصل از بهره برداری، تحریم‌های غیرقانونی اعمال شده بر کشور توسط یک کشور غیر عضو کنوانسیون تنوع زیستی (ایالت متحده آمریکا) و اثرات آن بر برنامه‌های حفاظتی، بی‌توجهی به ارزش‌های محیط زیستی و تنوع زیستی در اجرای پروژه‌ها و چرای بی‌رویه دام، تغییر کاربری اراضی، تبدیل زیستگاه‌ها، وفور سلاح و شکار غیر مجاز و ضعف قوانین و مقررات از جمله این چالش‌ها ذکر می‌کند.

وی گفت: کشور ایران به عنوان یک کشور شاخص از نظر تنوع زیستی و نیز متعهد به کنوانسیون تنوع زیستی، با توجه به مفاد جدید چارچوب جهانی تصویب شده در پانزدهمین نشست متعاهدین در سال ۲۰۲۲ در مونترال کانادا (چارچوب کونمینگ-مونترال) - که تاکید بر کاهش انقراض گونه‌ها و حفظ زیستگاه‌ها دارد - مسئولیت ملی و جهانی خطیری بر دوش دارد و با تکیه بر توان علمی و فنی داخلی و ارتباطات علمی با مراجع بین‌المللی، نسبت به نگهداشت و حفاظت از ذخایر تنوع زیستی ارزشمند خود اقدام خواهد کرد. کمااینکه تاکنون اقدامات ارزشمندی کرده است. از جمله آن‌ها می‌توان به افزایش مناطق چهارگانه تحت مدیریت به عنوان "مناطق حفاظت شده" که تضمین کننده حفاظت مؤثرتر از گونه‌های ساکن در این مناطق به‌ویژه مناطق دارای اهمیت ویژه برای تنوع زیستی و خدمات اکوسیستم است اشاره کرد. در حال حاضر ۳۰۹ منطقه در چهار رده حفاظتی با مساحتی بالغ بر ۱۹ میلیون هکتار و سطح پوشش ۱۱.۶ درصد مساحت کشور تحت حفاظت و مدیریت مستقیم سازمان حفاظت محیط زیست است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از جمله اقدامات دیگر نیز تدوین ضوابط و قوانین و مقررات مورد نیاز برای گسترش کمی و کیفی حوزه تأثیر برنامه‌های حفاظتی، تدوین و اجرای برنامه‌های عمل مدیریت گونه‌های در معرض تهدید کشور، برنامه ریزی جدی برای توسعه حفاظت مشارکتی با نهادها، مؤسسات و افراد حقیقی و حقوقی علاقه‌مند و ذی نفعان است.

وی در پایان تصریح کرد: از دیگر اقدامات نیز می‌توان به پایش وضعیت گونه‌ها و به‌روز رسانی وضعیت حفاظتی آن‌ها، کنترل و مدیریت گونه‌های مهاجم و بیگانه و تهیه و اجرای طرح‌های مدیریت زیست بومی تالاب‌های کشور به عنوان اقدامی مؤثر برای حفظ تنوع زیستی وابسته به تالاب‌ها اشاره کرد که امیدواریم با عزم و مشارکت همگانی ایرانی آباد و توسعه یافته و در عین حال غنی از منابع زیستی و طبیعی به آیندگان خود عرضه کنیم.