این بیلبوردها می‌خواهند شما را بچه‌دار کنند

بیلبوردهای تبلیغاتی شهرداری تهران درخصوص ترویج خانواده پُرجمعیت باز هم حاشیه‌ساز شد. کاربران توییتر در کنار تصاویر منتشر شده از سوی شهرداری با کنایه نوشته بودند تلاش شهردار انقلابی برای افزایش جمعیت و ترویج ۴ فرزندی با بیلبوردهای شهری!

به گزارش خبرآنلاین، سال ۹۲ نیز «خانه طراحان انقلاب اسلامی» پوسترهایی را با عنوان «با یک گل بهار نمی‌شه!» منتشر کرد. این پوسترها با محوریت ترویج شعار «فرزند بیشتر، زندگی شادتر» طراحی شده بودند. این بیلبوردها با شعار «با یک گل بهار نمی‌شود» مردم را به داشتن فرزند بیشتر تشویق می‌کردند. چند سال پیش هم مجسمه مرد موتورسوار با ۴ فرزند، محور انتقادهای شهروندان به شهرداری در حوزه تشویق به فرزندآوری شد.

امسال نیز همزمان با هفته ملی جمعیت بیلبوردهای شهری با تصاویری از خانواده‌های پرجمعیت همراه با شعارهایی که «برکت خونه به بچه‌هاشه»، «زندگی شادش خوبه، بچه زیادش خوبه» موضوع شوخی و کنایه‌های برخی شهروندان شد.

یک مددکار اجتماعی با انتشار این بیلبوردها از خانوارهایی گفته که به جای شیرخشک به نوزادنشان چای و نبات می‌دهند و گاهی فرزندانشان به خاطر سوء تغذیه فوت می‌کنند.

علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت از موافقان این تبلیغات است. او به مشوق‌های دولت برای فرزندآوری اشاره کرده و نوشته: «جمعیت سرمایه اولی و اصلی پیشرفت ایران است.»

پاسخ مردم به توییت او لیست وعده‌های محقق نشده، وضعیت اقتصادی و بیکاری و افزایش اندک حقوق و دستمزد است.

در وضعیت اقتصادی فعلی چقدر تبلیغات شهری می‌تواند در حوزه فرزندآوری موثر باشد؟ علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران درباره تبلیغات شهری طرح جوانی جمعیت به خبرآنلاین گفت: «وقتی می‌خواهیم از یک خانواده پرجمعیت صحبت کنیم، چه کار باید کنیم؟ جز با تصویر و شعار و کارهای توصیه‌ای کار دیگری هم مگر می‌توان کرد؟ فقط می‌توانیم با تبلیغات و استفاده از فضاهای محیطی برای فعالیت‌های فرهنگی ترویج انجام دهیم و فکر می‌کنم نقد ما به این خاطر است. همواره مقاومتی در ذهن‌ها وجود دارد که با شرایط اقتصادی این صحبت‌ها تاثیرگذار نیست.»

او ادامه داد: «اما اگر دچار کهنسالی جمعیتی شویم که اکنون دچارش شده‌ایم وضع بدتر می‌شود بنابراین اصل حرکت درست است و هر چه هنرمندانه‌تر اتفاق بی‌افتد بهتر است.»

او در پاسخ به این پرسش که وقتی مردم با چالش‌های اقتصادی عمیقی مواجه هستند تصویر خانواده‌ای با ۵ فرزند با این شعار که «زندگی شادش خوبه بچه زیادش خوبه» آیا دلیل تمسخر مردم زمانی که با این بیلبوردها مواجه می‌شوند، نیست، گفت: «نه. زیرا باید این سد ذهنی را شکست و من خانواده‌هایی را می‌شناسم که وضعیت اقتصادی خوبی ندارند اما ۴ بچه دارند اتفاقا این خانواده‌ها بیشتر فرزندآوری می‌کنند و خانواده‌های متمول یا ازدواج هم نمی‌کنند یا اگر ازدواج کردند بچه‌دار نمی‌شوند و اگر فرزند اول را به دنیا آوردند برای فرزند دوم اقدام نمی‌کنند، در حوزه فرزندآوری مشکل فرهنگی است اما موافق این هستم که هر چه این تبلیات محیطی هنرمندانه‌تر باشد تاثیرگذاری بیشتری دارد.»

او درخصوص اینکه مدیریت شهری به جز تبلیغات محیطی مشوق‌های دیگری برای خانواده‌های پرجمعیت دیده بود هم گفت: «در بودجه سال ۱۴۰۲ تخفیف‌هایی در حوزه‌های مختلف دیده شده بود که این موارد مکمل هم باید باشند.»

احمد علوی، عضو دیگر کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران هم درباره انتقادهایی که این روزها در فضای مجازی از سوی شهروندان نسبت به بیلبوردهای تبلیات خانواده پرجمعیت می‌شود به خبرآنلاین گفت: «این انتقاد درست است اگر ما فکر کنیم موضوع جمعیت با یک بعد اطلاع‌رسانی حل می‌شود اشکال دارد، موضوع جمعیت متغیرهای زیادی دارد که یکی از آن اقتصادی است، دیگری عوامل اجتماعی است و به لحاظ روانی خانواده‌ها یک تعداد از جمعیت را پذیرفته‌اند و یکی از عوامل هم می‌تواند تبلیغات محیطی باشد.»

او ادامه داد: «در شهرداری هم از شروع ستاد جمعیت یکسری فعالیت‌ها را تعریف کردند و ما هم در شورا در راستای کمک به ستاد جمعیت در شهرداری مصوباتی داشتیم، اما مانند خیلی از موضوعات دیگر اطلاع‌رسانی درستی درخصوص آن نشده است.»

علی اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران معتقد است اظهار نظر درخصوص جمعیت نیاز به نگاه کارشناسی دارد. او به خبرآنلاین گفت: «نظر فردی‌ام را می‌گویم و نه اینکه به عنوان یک عضو شورای شهر نظرم صائب باشد چون این موضوع موضوعی تخصصی است که مجلس هم آن را قانون کرده است. اگر ایرادمان به شیوه تبلیغ است، این یک مسئله است و اگر به ماهیت مسئله نقد داریم بحث دیگری است. شخصا درخصوص ماهیت قضیه جزو موافقان هستم و با خانواده پر جمعیت موافقم و خودمان در خانواده پرجمعیت بزرگ شده‌ایم و الان هم خانواده کم جمعیتی نیستیم اما پر جمعیت هم نیستیم، اما اگر اشکال به شیوه تبلیغ است بحث تخصصی است و دوستانی که جامعه‌شناسی می‌شناسند و فضای رسانه و تبلیغ را می‌شناسند، باید در این خصوص اظهارنظر کنند چه مدل تبلیغی برای این مفهوم مناسب است. اما به نظر می‌آید روش‌های بهتری حتما وجود دارد من با محتوا مشکل ندارم اما روش تبلیغ سلیقه‌های مختلف دارد و ممکن است یک عده موافق باشند وعده‌ای نه.»

سال گذشته بود که ضوابط سیاستی جمعیت در حوزه تبلغات شهری از سوی اداره کل سلامت معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران منتشر شد. در این دستورالعمل اشاره شده بود با توجه به شرایط بحرانی جمعیت کشور و در راستای سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری، قانون حمایت از خانواده مصوب مجلس و همزمان با آغاز فعالیت «ستاد مدیریت جمعیت شهر تهران» در اداره کل سلامت و به منظور پرهیز از هرگونه فعالیت تبلیغی ترویجی ناسازگار با سیاست‌های جمعیتی کشور ۵ راهبرد مورد توجه قرار گیرد. ممنوعیت نمایش زندگی مجردی در فضاهای تبلیغاتی شهری، پرهیز از هر گونه نمایش زندگی مجردی یا بازنمایی مثبت خانوار یک نفره اولین نکته‌ای است که باید در فضاهای تبلیغاتی شهر به آن توجه شود، تنها شرط نمایش خانواده تک فرزندی در بیلبوردهای شهری، پرهیز از ترویج زندگی سرشار از تجمل و اشرافی‌گری مخصوصاً در بازنمایی زوج‌های جوان، پرهیز از بازنمایی و نمایش خانواده‌های تک فرزندی مگر کودک کمتر از۲ سال سن داشته باشد، پرهیز از بازنمایی و نمایش خانواده‌های دو نفری مگر مادر خانواده باردار نمایش داده شود از دیگر مواردی است که باید در تبلیغات شهری به آن توجه می‌شد .

در این دستورالعمل تاکید شده بود که تبلیغاتی که به بازنمایی مثبت ترویج الگوی خانواده کامل خانواده (چهار فرزندی) و خانواده گسترده (پدربزرگ و مادربزرگ، دایی، عمه و...)و فرزندآوری می‌پردازد با رویکرد تشویقی مشمول تخفیف قرار گیرند.

در این دوره از مدیریت شهری برای تشویق به فرزندآوری تخفیف‌هایی در حوزه خدمات شهری نیز پیش‌بینی شده بود از جمله تخفیف در عوارض ساختمانی اما اینکه چقدر تبلیغات فرهنگی تاکنون در موفقیت سیاست‌های جمعیتی تاثیرگذار بوده مشخص نیست.