«ژنرال چشم آبی» به کتابفروشی‌ها آمد/بازخوانی زندگی نادر جهانبانی

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «ژنرال چشم آبی؛ بازخوانی زندگی سپهبد نادر جهانبانی» نوشته شاداب عسگری و مرضیه یادگاری به تازگی توسط انتشارات شهید کاظمی چاپ و روانه بازار نشر شده است.

نادر جهانبانی یکی از تیمساران حکومت پهلوی است که در شب ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ دستگیر و در اولین ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دادگاه‌های انقلاب اسلامی محاکمه و اعدام شد. زندگانی این سپهبد ارتش شاهنشاهی که از وی به‌عنوان «ژنرال چشم آبی» نیز یاد می‌شود، منشأ میزان قابل توجهی از مطالب و گفته‌های گوناگون و متضاد شده است که تعیین صحت‌وسقم بسیاری از آنان دشوار است.

جهانبانی را مشهورترین خلبان نیروی هوایی عصر پهلوی دوم و حتی فرمانده یا جانشین نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی ایران نیز معرفی کرده‌اند. مباحث و موضوعاتی درباره او طرح می‌شود که زمینه‌ساز به‌وجود آمدن شهرتی بسیار فراتر از جایگاه حقیقی و تاریخی است که تاکنون یک خلبان در ارتش شاهنشاهی ایران به دست آورده بود. داستان جهانبانی را به‌گونه باز تعریف کرده‌اند که به دلایل مختلفی از جمله داشتن چشمان آبی _موضوعی که هنوز برای ایرانیان به‌عنوان یک گزینه برتری برای انتخاب محسوب می‌شود_ دوری از سیاست، داشتن ظاهری مقتدر و جذاب، جایگاه یک ابرنظامی خاص و ورزیده به اذهان مخاطبان متبادر شود. از این رو تعداد افرادی که او را نماد برترین نیروی نظامی در ارتش شاهنشاهی می‌دانند قابل توجه است.

این روند در حدی توسعه یافته که او را به جایگاهی بسیار خاص در میان تاریخ نظامیان ایران می‌نشاند؛ پارامترهایی که البته منجر به ساختن افسانه‌هایی درباره عملیات پیچیده نظامی توسط او می‌شود که تاکنون و به‌صورت مستدل درستی و نادرستی آن‌ها مشخص نشده است.

از مهم‌ترین روایت‌هایی که درباره او مطرح است می‌توان به تشکیل گروه آکروجت تاج طلایی در نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی اشاره داشت. عبور از زیر پل سفید اهواز توسط یک فروند هواپیمای جنگنده که بدون تردید می‌تواند اقدام پروازی بسیار محیرالعقولی در تاریخ هوانوردی جهان محسوب شود، گریز از چنگال دشمن که مرتبط با پرواز جهانبانی و تحت محاصره قرار گرفتن وی توسط جنگنده‌های عراقی در سال ۳۴۸ تا ۱۳۵۰ درگیری‌های مرزی ایران و عراق است، و در ادامه پرواز نادر جهانبانی و بغداد بدون کسب مجوز از پادشاه و فرار او از چنگ خلبانان عراقی با بهره‌گیری از مهارت خاص و نبوغ خارق‌العاده‌اش در حوزه پروازی و بازگشت به ایران، از دیگر مواردی است که بر سر زبان‌ها، سایت‌ها و شبکه‌های مجازی زیاد به آن اشاره می‌شود.

طرح این مطالب بدون مشخص کردن میزان درستی آن‌ها باعث مخدوش شدن اذهان و در ادامه نیز، آمادگی جامعه برای پذیرش بسیاری از شبهات و رد اکثر واقعیات خواهد شد که در نتیجه تاریخ را به انحراف خواهد کشاند. ازاین‌رو، بنا به اهمیت موضوع و به دلیل ضرورت رعایت امانت در نگارش قسمتی از تاریخ کشور، نویسندگان در این کتاب تلاش کردند تا بدون داشتن هیچ ذهنیتی نسبت به استفاده حداکثری از تمامی اسناد، مدارک، کتاب‌ها، مقالات و سایر مباحث منتشر شده پیرامون خاندان جهانبانی و البته، به‌طور مشخص، نادر، اقدام کنند تا امکان تبیین واقعیت‌های عینی، قابل‌اثبات و مستند درباره آنان فراهم شود.

فصل اول این کتاب «خاندان جهانبانی» نام دارد. این فصل به معرفی خاندان جهانبانی به‌طور مشخص، پدر و و برادرانش می‌پردازد و چگونگی تولد، تحصیلات و اعزام نادر به دانشگاه خلبانی اتحاد جماهیر شوروی سابق را مورد توجه و بررسی قرار می‌دهد.

فصل دوم که «وقایع خدمتی نادر جهانبانی از ابتدا تا انتها» نام دارد، در برگیرنده سیر خدمتی وی در نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی و همچنین بازخوانی اقدامات خاص منتسب به اوست. اقداماتی که وی را در قالب یک اسطوره بی‌بدیل در تاریخ نیروی هوایی ایران، منطقه و حتی جهان معرفی می‌کند. ازاین‌رو تمام این روایت‌هایی که پیرامون او در این حوزه مطرح شده مورد تفکیک و بررسی کارشناسانه قرار گرفته است.

این کتاب در ۱۸۴ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۵۰ هزار تومان عرضه شده است.