لزوم تبیین سبک زندگی ایرانی اسلامی در جامعه

یک کارشناس مطالعات خانواده، در پاسخ به چگونگی شناخت عوامل روانشناختی برهنگی،گفت: برهنگی یا "بدن نمایی" پدیده ای است که چند دهه اخیر با افزایش تمایل فردگرایانه در برخی جوامع شکل گرفته و تعریف متفاوتی از آزادی را صورت بندی کرده است. تعریفی که علاوه بر اینکه هیچ حد و مرزی برای اخلاقیات و حریم عمومی قائل نیست، بلکه برای انسان به معنای متمدن نیز ارزشی متصور نمی شود و تنها خود را در ترازوی دوران انسان های اولیه و به اصطلاح حقوق طبیعی قرار می دهد.

فرهنگ برهنگی

مهسا مرتضوی با بیان اینکه در جامعه ایران هیچگاه تفکر برهنگی به دلایل مختلف از جمله هویت عمیق فرهنگی، ارزش های دینی و انسانی و همچنین فضای اخلاق گرایانه شکل نگرفته است افزود: اما در جوامع به اصطلاح توسعه یافته به خصوص کشورهای غربی که ارزش های اخلاقی را پایین از خواست و تمایلات شخصی می دانند سالهاست که رواج پیدا کرده است.

وی به ریشه های شکل‌گیری رفتار برهنگی نیز اشاره کرد و توضیح داد: برهنگی در یک اکوسیستم اجتماعی شکل می گیرد و در این اکوسیستم عوامل مختلفی دخیل هستند و نباید برهنگی را ناشی از یک متغیر دانست یا تک بعدی تحلیل کرد.

این کارشناس مطالعات خانواده ادامه داد: مهم ترین ریشه برهنگی از 2 ناحیه جرقه می خورد. یک خانواده و دیگری فرهنگ غالب در جامعه است که از سوی تاریخ، منادیان ، کارشناسان و پیش قراولان فرهنگ معرفی، تبیین و شکل گیری می شود.

مرتضوی در مورد دوم تشریح کرد: برای مثال شما در سنگ نگاره های روم باستان تا همین اواخر قرن 19 در اروپا مجسمه هایی از افراد برهنه به بهانه های مختلف می بینید که یا انسان یا فرشته نامیده می شود. در حالی که همزمان و حتی پیش از روم باستان و دولت شهرهای آتن، ما در ایران در سنگ نگاره های تمدنی انسان را با پوشش مناسب می بینیم که ناشی از حرمت و ارزش جسم زن و مرد است. پس شما وقتی دارای چنین عقبه تاریخی هستید به طور حتم بر نسل های آینده و صورت بندی اجتماعی تاثیر خواهد گذاشت.

وی ادامه داد: حتی با وجود گسترش مسیحیت نیز در دوران رنسانس و حتی اکنون شاهد برخی نقاشی ها و سنگ نگاره ها از برهنگی هستید. بنابراین وقتی هنرمندان به عنوان مهم ترین عنصر فرهنگی چنین فضایی را ترسیم میکنند، به طور حتم باید انتظار اثرگذاری آن بر کل جامعه را داشته باشید.

این کارشناس خانواده عامل دیگر در اشاعه فرهنگ برهنگی را نیز خانواده دانست و افزود: متاسفانه در چنین جوامع مبانی، خانواده به طور کل تغییر کرده و خانواده ها بر مبنای تعریفی تازه از آزادی فردی، فرزندان را رها می کنند. منظور از رهاسازی از نظر فکری است به طوری که فرزند از سن مثلا 13 یا 14 سالگی که اوج شکل گیری شخصیت اجتماعی و پارادایم ذهنی است رها می شود.

وی توضیح داد: اغلب افرادی که گرفتار تفکر برهنگی می شوند در سنین نوجوانی و جوانی هستند یا در این سن وارد این فضا می شوند در حالی که این سنین حساس ترین دوران است و فرد در معرض بمبارانی از آسیب های اجتماعی قرار دارد. البته خانواده نیز حتی بنابر قانون نمی تواند در جهت دهی و حتی تنبیه (نه به معنای فیزیکی بلکه اخلاقی) اقدامی انجام دهد زیرا قانون با تکیه بر واژه آزادی نوجوان و جوان را به سمت رهاشدن سوق می دهد.

به گفته او، مسئله برهنگی در جایی تشدید یا گسترش می یابد که جوامع با سقوط اخلاقی مواجه می شوند. از این رو هرچقدر به سمت جوامعی برویم که با سقوط اخلاقی مواجه هستند با انحرافات اخلاقی متعدد و متفاوتی از جمله برهنگی مواجه می‌شویم. در نتیجه بروز و شیوع برهنگی در جوامع گوناگون نشان از یک انحراف اخلاقی یا به تعبیر دیگر سقوط بزرگ اخلاقی آن جامعه است.

**عوامل شخصیتی

کارشناس مطالعات خانواده همچنین عوامل شخصیتی را متغیری مستقل در شکل گیری رفتار برهنگی دانست و افزود: در اینجا با دونوع برهنگی کامل و برهنگی خودنمایی روبرو هستیم. در برهنگی کامل همانطور که گفتیم بیشتر به اکوسیستم اجتماعی باز می گردد اما در برهنگی خودنمایی بیشتر مبنای شخصیتی دارد که فرد تمایل دارد دیده شود.

به گفته مرتضوی، توجه ‌طلبی و میل به دیده شدن از نیازهای طبیعی و بخشی از الزامات زندگی اجتماعی آدمی است؛ زیرا افراد اگر دریابند که دیگرانی هستند که آرا و رفتار و ظاهر آن‌ها را مورد تایید یا الگو قرار می‌دهند، به شکلی حس تایید خودشان تقویت می‌شود. این خود به نوعی بیماری روانشناختی است که نیازمند درمان می باشد. برای مثال امروزه بسیاری را می بینیم در فضای شبکه های اجتماعی با بدن نمایی و نیمه برهنگی به دنبال بدست آوردن به اصطلاح فالوئر یا دنبال کننده هستند تا در مرکز توجهات قرار گیرند.

مرتضوی گفت: در اینجا شخص در فقدان تکیه بر شخصیتی مستقل، برساخته، قدرتمند و دارای اصالت، خود را تهی دیده و سعی می کند با خودنمایی شخصیتی جدید خلق کند که البته آسیب های آن به شدت به طور کوتاه مدت دیده می شود.

به گفته او، این میل به دیده شدن در میان همه زنان و مردان وجود دارد. در اینجا شاهد ابتلای فرد به اختلال شخصیت‌ ضد اجتماعی هستیم که در بالا پیش زمینه های اجتماعی آن بیان شد. مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی یا «هیستریونیک» چه مرد و چه زن تمایل به برهنگی دارند که ناشی از سقوط شخصیتی و یا تهی شدن و اختلالات فردی است.

**تاثیر تفکر برهنگی بر حجاب

کارشناس مطالعات خانواده در این زمینه موضوع حجاب را با برهنگی کاملا متفاوت دانست و گفت: پوشش عفیفانه زن ایرانی که در قالب حجاب نیز مطرح می شود مساله ای امروزی یا متعلق به دهه های اخیر نیست، با مطالعه تاریخ و مروری بر اسناد و تصاویر برجای مانده از اعصار پیشین می بینیم که ایم مساله پیشینه ای کهن دارد و از دیرباز زن ایرانی به عنوان بانوی عفیف و پوشیده شهرت دارد.

مرتضوی اینکه حجاب را به دوران بعد از انقلاب اسلامی محدود کنیم از ارزش این به نوعی فرهنگ سنتی ایرانی می کاهد. چون این مساله ریشه ای به مراتب قوی تر از دین و قانون دارد و بخشی از فرهنگ دیرینه این سرزمین شده است.

وی افزود: اما به دلیل کم کاری در تبیین عمومی این فرهنگ بویژه برای نسل جدید که درگیر دنیای شبکه های اجتماعی و رسانه های تصویری و ماهواره و غیره هستند و فرصت چندانی برای کنکاش در تاریخ ندارند، طی سالیان گذشته متاسفانه از این فرهنگ اصیل دور شده ایم.

این کارشناس خانواده تاکیدکرد: فاصله گیری از پوشش عفیفانه بانوی ایرانی در حالی است به شدت مشاهده می کنیم جامعه بخاطر غفلت در تبیین باورها و ارزش ها به سمت فرهنگ برهنگی و پوشش نامناسبی پیش می رود که در شان دختر ایرانی نیست و با تاریخ پربار ما منافات دارد.

وی افزود: حرکت به سمت و سوی این فرهنگ در حالی است که بهانه خیلی ها راحت طلبی و از سوی دست و پاگیری حجاب و چادر و آزاردهندگی این نوع پوشش است در حالیکه با توجه به تنوع بیشمار بازار پوشاک و مد و لباس ایرانی اسلامی این بهانه هیچگونه جای توجیهی ندارد.

مرتضوی خاطرنشان کرد: از عمده ترین دلایل ترویج فرهنگ برهنگی عدم تبیین سبک زندگی ایرانی اسلامی در جامعه ای است که به شدت در معرض هجوم فرهنگ بیگانه قرار دارد، دلیل دیگر این حرکت را می توان در کپی برداری و تقلید نسل جدید از فرهنگ غرب دانست، نسلی که به شدت هیجان خواه است و تا حد زیادی هنوز قدرت تشخیص و انتخاب اصالت از تهاجم را ندارد.نسلی که بخاطر مشغله های والدین زیاد نتوانسته اند مهارت ها و سبک زندگی ایرانی اسلامی را فراگیرند و دچار خودباختگی هویتی شده اند.

این کارشناس مطالعات خانواده در پایان، گفت: دلیل دیگر این امر را می توان یک نوع لجبازی اجتماعی دانست که به خاطر آشنا نبودن به تبعات عدم اجرای قانون در یک جامعه و هرج و مرج ناشی از ان رخ می دهد، نسل جدید به دلیل برخورداری از امکانات اجتماعی و عدم برخورد با چالش های بزرگ با اجتماع قانونمند بیگانه است و به جای عقل و منطق نگاهی هیجانی به مسائل دارد.